Κάψτε τον Σπύρο Δερβενιώτη!

 

 

http://unfollow.com.gr/web-only/20907-derveniotisav

Η Athens Voice υπέπεσε σ΄ ένα ολίσθημα, με μικρή όμως σημασία, καθότι τίποτα δεν μπορεί να επηρεάσει την ηθική ουσία της, μια ουσία που παραμένει άσπιλη και αμόλυντη μιας και βρίσκεται από την πλευρά του καλού. Και ποια μεγαλύτερη απόδειξη γι’ αυτό από το γεγονός ότι της επιτίθενται όσοι είναι ουσιωδώς κακοί. Ύστατο επιχείρημα ηθικού εξαγνισμού της εφημερίδας και στίγματος των κριτών της, ο εμπρησμός της, ένα πάσο διαρκείας προς την αιώνια υμνολογία και αθωότητα που μετατρέπει κάθε κριτική σε επιθυμία επανάληψης αυτού του εμπρησμού. Πώς θα μπορούσε να φτάσει κάποιος στο σημείο η σκληρή κριτική του να γίνει ηθικά αποδεκτή; Έχουμε μια πρόταση…

«Με ανάγκασες να το κάνω», του Σπύρου Δερβενιώτη

Κάποτε στο Λύκειο, στο μάθημα της Έκθεσης, μαθαίναμε πως στην αξιολόγηση της είδησης παίζει ρόλο η κοινοτοπία του γεγονότος. Αν, για παράδειγμα, ένας σκύλος δαγκώσει έναν άνθρωπο, προφανώς δεν αποτελεί είδηση, αν όμως ένας άνθρωπος δαγκώσει έναν σκύλο, τότε αλλάζει το πράγμα. 

Κατ” αναλογία, αν ένας αναγνώστης απευθυνθεί κριτικά προς ένα έντυπο δεν είναι είδηση, αν όμως ένα έντυπο στραφεί εναντίον ενός αναγνώστη, έχουμε ένα όμορφο συμβάν για να στοχαστούμε.

Κάπως έτσι, η Athens Voice αποφάσισε να απευθυνθεί με κείμενο εναντίον τής φεϊσμπουκικής ανάρτησης ενός αναγνώστη, του Σπύρου Δερβενιώτη. 

Με τον εύγλωττο τίτλο «Βάζεις τον Σπύρο Δερβενιώτη στη φυλακή;» και υπογραφή «A.V. Team», η εφημερίδα διερωτάται δημόσια για την πιθανότητα να κινηθεί νομικά εξαιτίας μιας ανάρτησης που αφορούσε την επιλογή της εφημερίδας να δημοσιεύσει λάιφ στάιλ ρεπορτάζ με θέμα την εμφάνιση της Ουρανίας Μιχαλολιάκου στην ορκωμοσία της Βουλής. Η ανάρτηση, την οποία το σκρήνσοτ της εφημερίδας ευφυώς έκοβε στην μέση, ήταν η εξής:

«Στο editorial, o Φώτης θα μαστιγώνει τις παθογένειες, που είναι ότι μου θέλετε δουλειες και μισθά. Στο εσωτερικό, το «Βαθύ Φίλιον» θα τρολάρει την «κυρά Τασία» και τη «Μακάρθαινα» και θα χαϊδεύει τα απόκρυφά του φαντασιωνόμενο ότι «μείναμε Ευρώπη». Η υπόλοιπη ύλη είναι πάντα θεματική: «τα καλύτερα του Περιστερίου/της Φιλοθέης/της Εκπαίδευσης/προτάσεις βιβλίων/ πάντα με κριτήριο ποιόν κατάφερε να εκβιάσει επιτυχώς το εμπορικό τμήμα για να τα σκάσει. Αυτό είναι το πλαίσιο: «απαραίτητες μεταρρυθμίσεις» για να «πάρει μπρος η ανταγωνιστηκότητα» και άλλα απολυτίκια της Θείας Λειτουργίας της θρησκείας της Αγοράς. Σε αυτό το πλαίσιο, για το»νιουσρούμ» της AV (κωδική ονομασά των sites για το ανώνυμο αμόρφωτο κακοπληρωμένο και μωροφιλόδοξο digitαριάτο), είδηση για τους αναγνώστες δε μπορεί να είναι π.χ. η κατάθεση της μητέρας του Φύσσα, ούτε ότι η Ουρανία συμμετείχε στα Τάγματα Εφόδου. Είδηση είναι ότι «αδυνάτισε και άλλαξε γκαρνταρόμπα». Sex and the Shitty».

Από αυτήν την ανάρτηση, η εφημερίδα κατέληξε στο συμπέρασμα πως θίγεται, καθώς:

«Όμως ότι  “η ύλη της εφημερίδας είναι με κριτήριο ποιον εκβιάσαμε για να τα σκάσει”, είναι μερικοί μήνες φυλακή και 1 εκατομμύριο ευρώ αγωγή. Γιατί είναι ο ορισμός της συκοφαντικής δυσφήμισης. Δεν έχει άλλη περιουσία ένα Μέσο ενημέρωσης παρά την ακεραιότητά του, την αξιοπιστία του. Αν κάποιος μπορεί να μας λέει εκβιαστές ατιμώρητα, πρέπει να κλείσουμε αύριο. Αλλιώς πρέπει να πάει φυλακή.

»Είναι οι συντάκτες της A.V.  “ανώνυμοι, αμόρφωτοι, κακοπληρωμένοι, μωροφιλόδοξοι”; Αυτό είναι μια δεύτερη αγωγή, για εξύβριση. Για όλα και κυρίως για τους εκβιασμούς, δεν υπάρχει δικαστήριο που δεν θα δικαιώσει την A.V. Μπορούμε να δείχνουμε ανοχή σε κάθε πολιτική κριτική, ακόμα και στην πιο σκληρή, την πιο άδικη. Όποιος όμως αμφισβητεί την ακεραιότητά μας θα πρέπει να το αποδεικνύει στη δικαιοσύνη».

Η σύγκριση των δύο κειμένων είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς την παραμόρφωση του σκεπτικού της ανάρτησης: ένα οξύ πολιτικό επιχείρημα ηθικοποιείται και απειλείται με δικαστήριο, καθώς παραβλέπεται το σημείο διαρραφής της επιχειρηματολογίας του, δηλαδή η σχέση του ύφους και της δομής της εφημερίδας με τη συγκεκριμένη είδηση-επιλογή για την Ουρανία Μιαχαλολιάκου.

Αυτή η στρατηγική, αναλυμένη ήδη από πολλούς, συναρθρώνει τρεις καίριους άξονες:

Καταρχάς, την προβληματική δομή της ελληνικής δημοσιότητας. 

H επιλογή ενός εντύπου να κινηθεί εναντίον ενός αναγνώστη φανερώνει την σύγχυση εντός της οποίας διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος. Το γεγονός ότι ο Σπύρος Δερβενιώτης καταλαμβάνει σ” αυτή τη δημοσιότητα μια επώνυμη θέση ως σκιτσογράφος επιτείνει τη νοσηρότητα της σύγχυσης:

 από τους χιλιάδες μεμονωμένους χρήστες του facebook που επέκριναν την εφημερίδα, η επιλογή του Δερβενιώτη ως εχθρού λειτουργεί συσπειρωτικά έναντι του παραδοσιακού κοινού. Ένας δηλωμένος «απέναντι» μάς επιτίθεται. Αντί ωστόσο να εντοπίσουμε κάτι τι στο δημόσιο λόγο του, χρησιμοποιούμε απειλητικά εναντίον του την ενδιάμεση μορφή των κοινωνικών μέσων. 

Μια σειρά μετατοπίσεων των βαθμίδων της εκφοράς λόγου παρακάμπτεται εδώ για να συσκοτίσει την λειτουργία του ρεπορτάζ για την Μιχαλολιάκου. Αναβαθμίζοντας την σπουδαιότητα της ανάρτησης, υποβαθμίζεται η δραστικότητα του ρεπορτάζ.

Δεύτερον, τη συλλογικοποίηση της ευθύνης. Η επιλογή της υπογραφής «A.V. Team» διαχέει την ευθύνη της έγκλησης σε όλη τη δομή της εφημερίδας. 

Στο βαθμό όμως που η Athens Voice δεν είναι μια κολλεκτίβα αλλά μια επιχείρηση με ιεραρχία και εξαρτημένη σχέση εργασίας, αυτή η συλλογικοποίηση της ευθύνης της επίθεσης είναι μια εξαναγκασμένη επίτευξη ενότητας απέναντι στον εξωτερικό εχθρό. Ταυτόχρονα, συλλογικοποιεί την ευθύνη και για το επίδικο ρεπορτάζ με θέμα τη Μιχαλολιάκου. 

Αν ως Athens Voice δουλεύουμε συλλογικά, δεν υπάρχει καταλογισμός επιλογής γραμμής και καθοδήγησης. Ξέρουμε πως ένα έντυπο είναι το άθροισμα των εργαζομένων σ” αυτό συν η «γραμμή». Η ομογενοποίηση των λειτουργιών και η σύγχυση των δύο αποτελούν τον πιο πρόσφορο δρόμο για την ολοκληρωτικοποίηση της δημοσιογραφίας.

Τρίτον, την αυτοθυματοποιητική ηθικολογία. Η εφημερίδα αποφεύγει να απαντήσει επί του ζητουμένου της αντικειμενικής προώθησης της ακροδεξιάς βουλεύτριας, καλυπτόμενη γύρω από μια άμυνα της τιμής και της υπόληψής της, που θίχτηκαν δήθεν, από τις κακές λέξεις «εκβιασμός», «αμόρφωτος» κ.λπ. Μια υφολογία που γίνεται ηθικολογία και που απολήγει στην κατασκευή ενός φανταστικού, ανήθικου εχθρού που επιβουλεύται την ακέραιη στάση της.

Χαρακτηριστικά, μια μέρα πριν την απειλή της εφημερίδας προς τον Σπύρο Δερβενιώτη, ο Ηλίας Κανέλλης, με αφορμή την έντονη κριτική, σημείωνε προς υπέρασπιση της εφημερίδας:

«Πολλές και πολλοί από όσες και όσους τη διακινούν βρήκαν ευκαιρία να την πέσουν στην “Athens Voice”, διότι δήθεν εξοικειώνει τους αναγνώστες της με τη φρίκη του φασισμού, τον οποίο έτσι νομιμοποιεί. 

Αντί να σκεφτούν τούς κατά βάσιν λόγους που στην Ελλάδα κυριαρχούν οι ιδεολογίες του αποκλεισμού της ετερότητας και της κυριαρχίας του μίσους, λένε διάφορες βλακείες για ένα έντυπο που το θεωρούν εχθρικό επειδή, στην ουσία του, στον κορμό του, υπερασπίζεται την ανοιχτή κοινωνία, τον ελεύθερο πολιτικό και ιδεολογικό διάλογο, τη διαλεκτική σχέση που έχουν οι διάφορες υποκουλτούρες στο πλαίσιο μιας ανοιχτής κοινωνίας — για ένα έντυπο που το θεωρούν εχθρικό κυρίως επειδή αντιστρατεύθηκε τον λαϊκισμό, δεξιό και αριστερό, και υπερασπίστηκε (και συνεχίζει να υπερασπίζεται) την ευρωπαϊκή διαδρομή της χώρας, και μαζί τη δημοκρατία, τον πλουραλισμό, τις ελευθερίες αλλά και το κράτος του νόμου. [...]

»Η “Athens Voice” είναι μια εφημερίδα με άποψη και κύρος, μια εφημερίδα που προωθεί τις ελευθερίες και πασχίζει για μια ανοιχτή, δημοκρατική κοινωνία. Στο παρελθόν, έπεσε θύμα εμπρησμού στο όνομα μιας κάποιας εκδοχής της επανάστασης ή της εξέγερσης ή δεν ξέρω τι άλλο δήθεν αντισυστημικό και εξεγερμένο. Δεν είχα δει πολλές και πολλούς, που σήμερα την κατηγορούν ότι στρώνει το χαλί στους ναζιστές, να εξεγέρθηκαν και τότε.»

Με δυο λόγια, η εφημερίδα έκανε ένα ολίσθημα, με μικρή όμως σημασία, καθότι τίποτα δεν μπορεί να επηρεάσει την ηθική ουσία της, μια ουσία που παραμένει άσπιλη και αμόλυντη μιας και βρίσκεται από την πλευρά του καλού. Και ποια μεγαλύτερη απόδειξη γι’ αυτό από το γεγονός ότι της επιτίθενται όσοι είναι ουσιωδώς κακοί. 

Ύστατο επιχείρημα ηθικού εξαγνισμού της εφημερίδας και στίγματος των κριτών της, ο εμπρησμός της, ένα πάσο διαρκείας προς την αιώνια υμνολογία και αθωότητα που μετατρέπει κάθε κριτική σε επιθυμία επανάληψης αυτού του εμπρησμού.

Ως συστηματικός αναγνώστης της Athens Voice ωστόσο δεν μπορώ να μη ξαφνιάζομαι μ” αυτό τον χαλαρό τρόπο της αντιμετώπισης του επίμαχου ρεπορτάζ. Έχοντας εντρυφήσει στη θεωρία των δύο άκρων που η εφημερίδα επιμελώς καλλιεργούσε, τόσο μέσα από την αρθρογραφία σημαινουσών υπογραφών, όπως η Σώτη Τριανταφύλλου και ο Σακελλάρης Σκουμπουρδής, όσο και μέσα από το εβδομαδιαίο εντιτόριαλ του Φώτη Γεωργελέ, πίστευα πως οι«δύο Ελλάδες» που αντιμάχονται, διαχωρίζονται με άβυσσο μεταξύ τους και πως η Ουρανία Μιχαχολιάκου τοποθετούνταν ξεκάθαρα στη δεύτερη:

«Αν πιστέψουμε το δημόσιο λόγο που εκφωνούν πολιτικοί γκάνγκστερ, ανεύθυνοι διανοούμενοι, τριτοκοσμικά κόμματα, επαγγελματίες επαναστάτες των τηλεοπτικών παραθύρων, ζούμε γερμανική κατοχή, εγκάθετοι παραχωρούν κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, κυβερνούν δοσίλογοι, κατηγορούμενοι για εσχάτη εθνική προδοσία, απεργάζονται σχέδια εξαφάνισης του ελληνισμού με στόχο το ξεπούλημα της πατρίδας μας στους ξένους. Το πολιτικό σύστημα είναι κλέφτες και δοσίλογοι, η κυβέρνηση είναι παράνομη και σε συνθήκες “δικτατορίας”, όλα φυσικά επιτρέπονται: Δεν υπάρχουν νόμοι, κανόνες της δημοκρατίας, ακόμα και η βία είναι επιτρεπτή. Αυτό είναι το μήνυμα της ρητορικής του λαϊκισμού.

»Αυτή η ακροδεξιοαριστερή, συνωμοσιολογική, αντικοινοβουλευτική, αντιευρωπαϊκή, τριτοκοσμική ρητορική δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για τη μεταρρύθμιση της Ελλάδας και την αποφυγή της χρεοκοπίας. Οι αδίστακτοι μαθητευόμενοι μάγοι ανοίγουν το κουτί της Πανδώρας. Κινδυνεύει η ίδια η υπόσταση της κοινωνίας μας μέσα στη δημοκρατική Δύση. Οι χώρες αυτοκτονούν και τα παραδείγματα είναι άφθονα γύρω μας.

»Σ’ αυτή την περίεργη και κρίσιμη στιγμή δεν μπορεί κανένας να σιωπά. Καθένας πρέπει να διαλέξει “αγανάκτηση”, να διαλέξει “Ελλάδα”».

Ένα ξέπλυμα αυτής της Ελλάδας πώς προσπερνιέται τόσο ευκολα από ένα έντυπο ταγμένο υποτίθεται στην αναχαίτησή της;

Ίσως να κάνω λάθος. Ίσως το υπέρτερον της καύσης της Athens Voice, σε σχέση με τον Σπύρο Δερβενιώτη και την επιχειρηματολογία του, να με εμποδίζουν να δω την αλήθεια. Προς τούτο, και για χάρη μιας ηθικής δικαιοσύνης, ίσως η καλύτερη λύση να μην είναι ούτε η αγωγή ούτε η φυλακή. Ίσως θα ήταν προτιμότερο να μας ζητήσει η εφημερίδα να κάψουμε τον Σπύρο Δερβενιώτη, ώστε, καμένοι πλέον και οι δύο, να συνομιλούν επί ίσοις όροις – ηθικά τουλάχιστον.