Τι εμποδίζει λοιπόν αυτούς τους ανθρώπους να βγουν έξω και να διεκδικήσουν απαιτητικά αυτά που τους ανήκουν; Πρώτα απ’ όλα, τους ματαιώνει αυτό που είπαμε μόλις: Ότι το δεδομένο σύστημα, αφού επικρατεί και κυριαρχεί τόσα χρόνια, είναι ανίκητο. Δεύτερον, τους παραπλανά και τους ξεγελάει η φαντασιακή απεικόνιση της πραγματικότητας, που τους δημιουργεί την εντύπωση ότι μπορούν, ακόμα και μέσα σ’ αυτή τη ζούγκλα, να βρουν τη χρυσή ευκαιρία και να πιάσουν την καλή.

 https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/aprostateytoi

Από μακριά, το οικοδόμημα φαίνεται στέρεο και συμπαγές. 

Ο νεοφιλελευθερισμός επικρατεί και κυριαρχεί απ’ άκρου εις άκρον. 

Όπου δεν εφαρμόζονται ακέραια τα νεοφιλελεύθερα δόγματα έχουμε άλλες αθλιότητες, όπως τον κρατικό καπιταλισμό της Κίνας ή το αταξινόμητο σύστημα της Ινδίας, όπου οι άνθρωποι δυστυχούν και πεθαίνουνε, αλλά η οικονομία «αναπτύσσεται» και «προοδεύει».

Το σύστημα έχει πέραση κι αντοχή· αλλά δεν έχει οίκτο. 

Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι ανισότητες διευρύνθηκαν.

 Οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Στη δε εποχή της πανδημίας, άλλοι έχασαν τη ζωή τους κι άλλοι (όπως ο Jeff Bezos της Amazon και ο Mark Zuckerberg της Facebook) έβγαλαν μια περιουσία. 

Παντού το κοινωνικό κράτος υποχωρεί, ενώ το κέρδος αναγορεύεται σε αυταξία. 

Η ελευθερία (βλέπε ασυδοσία) της αγοράς δεν συμβαδίζει με τη διεύρυνση των πολιτικών ελευθεριών, όπως ισχυρίζονται οι φιλελεύθεροι. Ισχύει μάλλον το αντίθετο. Απανταχού στον κόσμο, η αστυνομία εκφοβίζει, βιαιοπραγεί και μερικές φορές δολοφονεί. 

Ο αυταρχισμός δεν είναι ένα παρεμπίπτον στοιχείο, αλλά ένα οργανικό συστατικό του νεοφιλελευθερισμού.

Το φάντασμα του κομμουνισμού μπορεί να μην πλανιέται πια πάνω απ’ την Ευρώπη, αλλά ας μη μας διαφεύγει κάτι βασικό: 

Δεν παραφρόνησαν μαζικά οι φτωχοί, ώστε να θεωρήσουν τον εαυτό τους πλούσιο και προνομιούχο. 

Όλοι έχουν επίγνωση της κατάστασής τους και όλοι θα ήθελαν μια ελεύθερη και πλούσια ζωή, όπως λέει κι ο ποιητής.

 Τι εμποδίζει λοιπόν αυτούς τους ανθρώπους να βγουν έξω και να διεκδικήσουν απαιτητικά αυτά που τους ανήκουν; 

Πρώτα απ’ όλα, τους ματαιώνει αυτό που είπαμε μόλις: 

Ότι το δεδομένο σύστημα, αφού επικρατεί και κυριαρχεί τόσα χρόνια, είναι ανίκητο. 

Δεύτερον, τους παραπλανά και τους ξεγελάει η φαντασιακή απεικόνιση της πραγματικότητας, που τους δημιουργεί την εντύπωση ότι μπορούν, ακόμα και μέσα σ’ αυτή τη ζούγκλα, να βρουν τη χρυσή ευκαιρία και να πιάσουν την καλή.

Όμως το οικοδόμημα για το οποίο μιλάμε δεν είναι όσο συμπαγές φαίνεται. 

Έχει ρωγμές και ρήγματα, που διακρίνονται πιο καθαρά όταν μεταφερθούμε από τον κόσμο των φαντασιακών αναπαραστάσεων στη σφαίρα των άμεσων εμπειριών. Ένας πόλεμος μαίνεται στα διάκενα και στις χαραμάδες.

 Ψευδολογούν και διαστρέφουν την αλήθεια τα συστημικά ΜΜΕ; 

Ξεφυτρώνει αμέσως μια ρωμαλέα αντιπολίτευση στα κοινωνικά δίκτυα. 

Επιχειρεί το επίσημο κράτος να αποσιωπήσει τον βόρβορο του Λιγνάδη ή του Duhamel; 

Βγαίνουν με παρρησία τα θύματά τους και τους καταγγέλουν. 

Δολοφονεί η αστυνομία τον Γρηγορόπουλο ή τον George Floyd;

 Παίρνουν φωτιά οι δρόμοι. Επιχειρεί η κυβέρνηση να εισαγάγει την αστυνομία στα Πανεπιστήμια;Βρίσκουν κοινό βηματισμό πρόσωπα και ομάδες που μέχρι χτες αλληλοσκοτώνονταν. 

Καταστρέφει η πολιτική του άνοιξε-κλείσε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Στέλνουν τα μαγαζιά εσωρούχων στον Μακρόν το εμπόρευμά τους για νάχει.

Δεν πρόκειται για επουσιώδη και γραφικά. 

Όλα αυτά έχουν σημασία και αποτυπώνονται ανάγλυφα στα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων. 

Στην πραγματικότητα, οι νεοφιλελεύθεροι κυβερνούν παρά τη θέληση της πλειοψηφίας, έχοντας αποκτήσει αυτό το δικαίωμα με τα εκλογικίστικα τερτίπια, τις ευκαιριακές συμμαχίες και τον φόβο της ράβδου. 

Το είπε άλλωστε πολύ ωμά ο Πρετεντέρης: Θα φάνε οι φοιτητές ξύλο απ’ την αστυνομία και θα το ξανασκεφτούν την επόμενη φορά που θα θελήσουν να καταλάβουν κτίριο.

Μία μέθοδος πειθαναγκασμού είναι λοιπόν η αστυνομική καταστολή.

 Ένα άλλο μέσον είναι όμως η συνειδητή καλλιέργεια της ηττοπάθειας.

 Μία φοιτήτρια μας είπε τις προάλλες το εξής κρυστάλλινο:

 Ότι τώρα με την πανδημία, οι πιο συνειδητοποιημένοι φοιτητές οφείλουν να είναι λίγο πιο παρεμβατικοί προς τους συναδέλφους τους, γιατί τα φτωχά παιδιά έχουν συνηθίσει να παραμελούν την υγεία τους. 

Η επισήμανση είναι καλή, γιατί το έχουμε ξεχάσει: Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η παραίτηση ενδημούν στα φτωχά, λαϊκά στρώματα.

Είναι οι αγώνες των ενεργών πολιτών ατελέσφοροι και εξ υπαρχής καταδικασμένοι;

 Τι νόημα έχει να αγωνίζεσαι για το δωρεάν, δημόσιο Πανεπιστήμιο, αν η πλειοψηφία των -όντως κακοπληρωμένων- συναδέλφων σου βρίσκει πιο εύκολο και πιο πρακτικό να δημιουργηθούν παντού προγράμματα με δίδακτρα για να βάζουν κάτι στην τσέπη; 

Τι νόημα έχει να διεκδικείς εργασιακά δικαιώματα, τη στιγμή που η «μαύρη» και η «γκρίζα» εργασία είναι ο κανόνας στην αγορά; 

Τί νόημα έχει να βραχνιάζεις για την ενότητα, όταν οι σύντροφοί σου κοιτούν ο ένας στην Ανατολή κι η άλλη στη Δύση;

Οι ερωτήσεις αυτές βασανίζουν και τον πιο αισιόδοξο. Αλλά πριν απαντήσουμε, πρέπει να δούμε με καθαρό μάτι κάτι άλλο: 

Ακούω με ευλαβική προσοχή τον αγαπημένο μας «ερημίτη», τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, να τραγουδάει με τον γνωστό του τρόπο: «Αδέσποτη ζωή, ελευθερία και θάνατος». 

Καταλαβαίνω πολύ καλά αυτό το «και». 

Το θέμα είναι τι πάει να πει «αδέσποτη ζωή».

Αλλοίμονο, η ζωή μας δεν γίνεται αδέσποτη, ελεύθερη κι ωραία, πλούσια και ενδιαφέρουσα, χυμώδης και συναρπαστική, με προσωπική μας απόφαση. 

Είμαστε εκ κατασκευής κοινωνικά όντα, πολιτικά ζώα, δέσμιοι του θηρίου που βρυχάται μέσα μας, αλλά και της «αλληλουχίας των κρυφών νοημάτων», όπως έλεγε ο Ελύτης. 

Για αυτό, όταν ξοδεύουμε το συνανήκειν και βυθιζόμαστε στους κόσμους μας, αισθανόμαστε μερικές φορές τόσο μόνοι και τόσο απροστάτευτοι όσο κι ο «Απροστάτευτος» του Θανάση.

Στον πόλεμο που μαίνεται στην αθέατη πλευρά του καθ’ ημέραν, η συμμετοχή και η (συ)στράτευση δεν είναι ένα αμυντικό, συσπειρωτικό ρεφλέξ, που αναπτύξαμε όταν είμασταν μια αποικία από κοράλλια και αχιβάδες.

 Είναι συνέπεια αιώνων έλλογης δραστηριότητας, αιώνων εξέλιξης, που επισώρευσε στοιβάδες επί στοιβάδων φαιάς ουσίας εκεί που γίνονται οι λογαριασμοί και λαμβάνονται οι αποφάσεις. 

Έτσι μόνο αποκτάμε μάτια στην πλάτη, για να καταλαβαίνουμε καλά τον τρισδιάστατο κόσμο που μας περιβάλλει και να μπορούμε καμιά φορά και να τον αλλάζουμε.

Αδέσποτη κι ευτυχισμένη θα γίνει η ζωή μας όταν τελειώσουμε οριστικά με τους δεσπότες, δουλεύοντας σκόπιμα, επίμονα, συλλογικά. 

Μπορεί να πάρει χρόνια, αλλά έτσι πρέπει να γίνει· κι έτσι θα γίνει.

 Μέχρι τότε, υπάρχει κάτι στο οποίο μπορούμε να εμβαθύνουμε: Είναι ο στίχος του Μανώλη Ρασούλη «τ’ όνειρό σου ανασταίνω και το κάθε σου γιατί».