Συντάκτης: Αντα Ψαρρά
Το αδιέξοδο που παρουσιάστηκε στη διάσκεψη των προέδρων στη Βουλή σε ό,τι αφορά την προσπάθεια εκλογής του ΕΣΡ με πρωταρχικό στόχο την καταπολέμηση της μιντιακής διαπλοκής και της αδιαφάνειας είναι άλλο ένα εμπόδιο στην ατέλειωτη διαχρονική σειρά αναποτελεσματικών νομοθετικών παρεμβάσεων.
Η σημερινή κατάσταση στα ΜΜΕ παράγει τέρατα
Θοδωρής Ρουσόπουλος, υπουργός Επικρατείας, 2004
Το αδιέξοδο που παρουσιάστηκε στη διάσκεψη των προέδρων στη Βουλή σε ό,τι αφορά την προσπάθεια εκλογής του ΕΣΡ με πρωταρχικό στόχο την καταπολέμηση της μιντιακής διαπλοκής και της αδιαφάνειας είναι άλλο ένα εμπόδιο στην ατέλειωτη διαχρονική σειρά αναποτελεσματικών νομοθετικών παρεμβάσεων. Το μιντιακό σύστημα αποδεικνύεται και πάλι πανίσχυρο, όπως και την περίοδο των αντίστοιχων προσπαθειών που έγιναν από την πρώτη κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.
Τα όπλα μάλιστα αποδεικνύονται πανομοιότυπα. Λίγο πριν καταθέσει τον νόμο ο τότε αρμόδιος υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος, ξέσπασε ξαφνικά το «σκάνδαλο» για τους δήθεν ρουσφετολογικούς διορισμούς που έκανε το γραφείο του από τα ΜΜΕ που αντιδρούσαν στον νόμο.
Παρόμοια η κατάσταση και σήμερα όπου οι βασικοί «υπερασπιστές» της αδιαφάνειας ασχολούνται από τα ξημερώματα μέχρι τα μεσάνυχτα με τους μετακλητούς υπαλλήλους που διόρισε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η κυβέρνηση έχει μπροστά της, σύμφωνα με όσα αφήνουν να διαρρεύσουν, δύο σαφείς επιλογές: είτε να αποδεχτεί την πρόταση του υπουργού Νίκου Παππά και να αποφασίσει η Βουλή κι όχι ο ίδιος ως αρμόδιος υπουργός για τις άδειες είτε να υπάρξει πρωτοβουλία για αλλαγή του Κανονισμού της Βουλής και να αλλάξει η πλειοψηφία των 4/5 που απαιτείται προκειμένου να προχωρήσει στην εκλογή των μελών του ΕΣΡ.
Οι δυσκολίες
Στην περίπτωση αυτή θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για μερίδα στελεχών της Ν.Δ. (αλλά και στελεχών του ΠΑΣΟΚ) που υπερασπίστηκαν κατά καιρούς με σθένος τον νόμο Παυλόπουλου να αντιταχθούν. «Είμαστε είκοσι και πλέον χρόνια χωρίς κανονικές άδειες στα κανάλια, και αυτό το καθεστώς της ημιπαρανομίας πρέπει να αλλάξει.
Είναι απαραίτητο η επόμενη κυβέρνηση να βάλει μια τάξη σε αυτόν τον χώρο, που όλοι γνωρίζουμε πόσο άμεσα συνδεδεμένος είναι με τη λειτουργία της δημοκρατίας», είχε επισημάνει επί Σαμαρά ο υπουργός Επικρατείας Παντελής Καψής. Για να μη θυμίσουμε εδώ αυτά που έκανε και κυρίως όσα (δεν) έκανε επί υπουργίας του ο Ευάγγ. Βενιζέλος.
Στο σημείο αυτό είναι καλό να θυμηθούμε τους σταθμούς που οδήγησαν στο μιντιακό χάος της ασυδοσίας αλλά και τους διαχρονικούς πρωταγωνιστές της διαπλοκής.
► Το 1987 (ΠΑΣΟΚ) εκδόθηκε ο πρώτος νόμος (1730) για τις ραδιοφωνικές άδειες που στόχο είχε να επιτρέψει την πολυφωνία. Γρήγορα η ενημέρωση πέρασε με τη μέθοδο της προσωρινότητας στην ημιπαρανομία των ισχυρών ιδιοκτητών των ΜΜΕ.
► Το 1995 (ΠΑΣΟΚ) ήρθε ο νόμος 2328 για το νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνίας, ρύθμιση θεμάτων ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και άλλες διατάξεις. «Οι άδειες χορηγούνται για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και η χρήση τους συνιστά δημόσια λειτουργία. Με κοινή απόφαση των υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών και Τύπου και ΜΜΕ καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν οι τηλεοπτικοί σταθμοί.[...] Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που υποβάλλουν αίτηση για χορήγηση άδειας πρέπει να είναι ονομαστικές στο σύνολό τους μέχρι φυσικού προσώπου».
Ο νόμος απαγόρευε σε συγγενείς και σε στενούς συνεργάτες του κατόχου την παράλληλη κατοχή παρόμοιας άδειας. Τότε ρυθμίστηκαν και οι ευθύνες του ΕΣΡ για τον επιβαλλόμενο έλεγχο σε κάθε πτυχή της λειτουργίας του μέσου. Ο νόμος έδινε το δικαίωμα στον αρμόδιο υπουργό να κάνει απευθείας ο ίδιος έλεγχο αν το ΕΣΡ δεν ανταποκρινόταν σε σχετικό του αίτημα.
► Το 2003 προστέθηκε εδάφιο που προέβλεπε ότι «η άδεια χορηγείται υπό τον όρο της κατάθεσης και της ανανέωσης κάθε χρόνο εγγυητικής επιστολής τράπεζας.[...] Η εγγυητική αυτή επιστολή καταπίπτει, εάν η επιχείρηση δεν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, με διαπιστωτική πράξη του υπουργού Τύπου και ΜΜΕ, μετά από σύμφωνη γνώμη του ΕΣΡ.
»Οι άδειες ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών χορηγούνται, ανανεώνονται και ανακαλούνται με απόφαση του υπουργού Τύπου και ΜΜΕ μετά από σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης». Οπως προέκυπτε ήδη από τότε ο αρμόδιος υπουργός είχε (αν ήθελε) την πλήρη δυνατότητα όχι μόνο ελέγχου αλλά και παρεμβάσεων σε περιπτώσεις έκνομων ενεργειών.
► Το 2005 η κυβέρνηση Καραμανλή αποφάσισε την ψήφιση νέου, αυστηρότερου εκτελεστικού νόμου για τον «βασικό μέτοχο». Ο νόμος αυτός απαγόρευε ρητά τη συμμετοχή «παρένθετων» προσώπων και συγγενών τρίτου βαθμού στο μετοχολόγιο καθώς και την αγορά μετοχών από offshore εταιρείες. Οι τηλεοπτικές άδειες θα αποτελούσαν πλέον τμήμα δημόσιας περιουσίας.
Αμέσως άρχισαν οι αντιδράσεις από στελέχη της Ν.Δ. αλλά και του ΠΑΣΟΚ, ενώ ευθέως στοχοποιήθηκε ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Μέσα σε κλίμα πολεμικό ψηφίστηκε τελικά ο ν. 3310/2005 για τον «βασικό μέτοχο». Οι άδειες δεν θα μπορούσαν να ανήκουν πλέον σε επιχειρηματίες που αναλάμβαναν δημόσια έργα. «Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, η «ταπεινωμένη» κυβέρνηση Καραμανλή, σε συνεννόηση με την Κομισιόν, καταργούσε τυπικά τον προηγούμενο νόμο της.
Το ασυμβίβαστο
Στις νεότερες διατάξεις (νόμος 3414/2005) προβλέπεται μεν το ασυμβίβαστο μεταξύ ιδιοκτήτη ΜΜΕ και ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει αμετάκλητη δικαστική απόφαση που θα καταδικάζει για ενεργητική διαφθορά διευθυντικά στελέχη της εταιρείας που ανέλαβε το έργο!» («Ελευθεροτυπία» 24/6/2009).
► Το 2009 η Ε.Ε. κατέβαλε προσπάθειες για να ενισχυθούν ο πλουραλισμός και η διαφάνεια στον χώρο των ΜΜΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του κάλεσε την Κομισιόν και τα κράτη-μέλη να διασφαλίσουν την πολυφωνία στον Τύπο, τον οποίο αποκαλεί θεμέλιο του δημοκρατικού ευρωπαϊκού μοντέλου.
► Το 2010, η Ολομέλεια του ΣτΕ με απόφασή της (αρ. 3578/2010) έκρινε αντισυνταγματικό το μεταβατικό νομοθετικό καθεστώς τής επ’ αόριστον ανοχής λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών με τη νομοθετική τακτική των συναπτών παρατάσεων.
► Το 2012 το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το άρθρο 53 του νόμου 2778/1999 για τις τηλεοπτικές άδειες με την αιτιολογία ότι η επ’ αόριστον παράταση λειτουργίας των ρ/σ αντίκειται στο άρθρο 15 του Συντάγματος. Βάσει της συγκεκριμένης απόφασης (αρ. 1206/2012) όσοι σταθμοί λειτουργούσαν χωρίς άδεια από την 1η Νοεμβρίου 1999 ήταν παράνομοι ως αντικείμενοι στο Σύνταγμα.
Αυτό όμως δεν ενοχλεί φυσικά τους υπερασπιστές της συνταγματικότητας προκειμένου να μην εκλεγεί νέο ΕΣΡ. Μόνον αυτός ο συγκεκριμένος αντισυνταγματικός «κάλος» πονάει τελικά τους μιντιάρχες και τα φερέφωνά τους. Αρκεί να θυμίσουμε ότι μόνο τα δάνεια των ΜΜΕ ανέρχονται σε ποσό άνω των 500 εκατ., ενώ οι ανεξόφλητες υποχρεώσεις όσων έκλεισαν τα μέσα που διέθεταν, τα πούλησαν ή τα κατέχουν ακόμα είναι ήδη αντικείμενο της Δικαιοσύνης.
Κόντρα Μαρίας Σπυράκη με το υπουργείο Επικρατείας
Σφοδρή κόντρα προέκυψε ύστερα από δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Μαρία Σπυράκη αναφορικά με απάντηση του επιτρόπου Ετινγκερ σε ερώτησή της. Η Μαρία Σπυράκη ρωτούσε μεταξύ άλλων «κατά πόσο συνάδει η αυξανόμενη έκταση της κυβερνητικής εμπλοκής με την ισχύουσα κοινοτική θεώρηση σχετικά με την ανεξάρτητη ρύθμιση των μέσων ενημέρωσης».
Ο επίτροπος απάντησε επ’ αυτού ότι σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για άλλους τομείς, «η οδηγία για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων δεν περιλαμβάνει ρητή υποχρέωση για τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν ανεξάρτητο ρυθμιστικό φορέα, εάν αυτός δεν υπάρχει ήδη».
Η ευρωβουλευτής συμπέρανε πως εγείρονται «σοβαρά ερωτήματα επάρκειας των αρμοδιοτήτων του ΕΣΡ ώστε να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία του και άρα τελικά η δυνατότητά του να επικυρώσει την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών».
Το υπουργείο Επικρατείας «σήκωσε το γάντι» και σχολίασε ότι η Μαρία Σπυράκη «πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένη», αφού «αναζητούσε επιχειρηματολογία προκειμένου να βάλει εμπόδια στην αδειοδότηση των ιδιωτικών καναλιών και κατάφερε ακριβώς το αντίθετο». Ν.ΣΒ.
Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου