Το πεδίο "θρήσκευμα"

http://www.avgi.gr/article/6092936/to-pedio-thriskeuma-

Διορίστηκα δάσκαλος σε σχολείο του Πειραιά τη δεκαετία του 1980. Στο μαθητολόγιο, στην ένδειξη «θρήσκευμα», για κάποια παιδιά ήταν σημειωμένο με κόκκινο στυλό, έτσι που να βγάζει μάτι, «μάρτυρας του Ιεχωβά» ή «μωαμεθανός» (sic).

Από τότε πέρασαν 30 χρόνια. Εργάζομαι ως σχολικός σύμβουλος σε εκπαιδευτική περιφέρεια της Αθήνας. Στα χρόνια που πέρασαν υπάρχουν πράγματα που άλλαξαν και άλλα που θα έπρεπε προ πολλού να έχουν επιλυθεί. Ένα από αυτά είναι και η δυνατότητα απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών στη βασική υποχρεωτική εκπαίδευση. 

Τα σχολεία μας είναι πλέον πολύχρωμα. Το όφελος, η ομορφιά, η δυναμική, η γοητεία του πλούτου των αναφορών (γλώσσες, θρησκείες, πολιτισμοί, ταυτότητες...) και της συνύπαρξής τους στον μικρόκοσμο του σχολείου είναι γνωστά και αυτονόητα πράγματα.

Ο σεβασμός της ταυτότητας του κάθε παιδιού είναι θεμελιακή μέριμνα και υποχρέωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, κατοχυρωμένη από την εθνική νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι ασφαλώς καθοριστικό στοιχείο της ταυτότητας όλων. Το δημόσιο σχολείο οφείλει να τη σέβεται.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στα θρανία μας κάθονται παιδιά από οικογένειες Eλλήνων που ως προς το θρήσκευμα είναι ασφαλώς κατά πλειονότητα χριστιανοί ορθόδοξοι, αλλά επίσης μουσουλμάνοι, ιουδαίοι, καθολικοί, κόπτες κ.λπ. - για να μην μιλήσουμε για τα παιδιά από όλες τις μεριές της Γης που η ζωή έφερε στις τάξεις μας. 

Όσο λοιπόν το μάθημα των Θρησκευτικών στο σχολείο δεν έχει αποκτήσει έναν θρησκειολογικό χαρακτήρα, παραμένει πολύ λογικό να παρέχει η πολιτεία στους γονείς τη δυνατότητα να ζητήσουν, αν το επιθυμούν, την απαλλαγή των παιδιών τους από το μάθημα αυτό. Μέχρις εδώ όλα καλά - αυτή είναι η εύλογη ρύθμιση της πολιτείας. Απομένει ωστόσο μία εκκρεμότητα: Με ποια αιτιολογία θα ζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι γονείς την απαλλαγή των παιδιών τους από το μάθημα;

Ως γνωστόν, το δελτίο ταυτότητας των πολιτών της Ελληνικής Δημοκρατίας από το 2000 δεν αναγράφει το θρήσκευμα. Και ο νομικός κόσμος γνωρίζει ότι η απόφαση 2281/2001 του Συμβουλίου της Επικρατείας επέλυσε οριστικά το ζήτημα κρίνοντας ότι αντίκειται στο Σύνταγμα επειδή «παρέχει έδαφος ενδεχόμενων διακρίσεων, δυσμενών ή ευμενών, και ενέχει συνεπώς τον κίνδυνο προσβολής της θρησκευτικής ισότητας».

Στην τυχόν αίτησή τους λοιπόν προς το σχολείο να μην συμμετέχει το παιδί τους στο μάθημα των Θρησκευτικών οι γονείς θα πρέπει να μπορούν να επικαλούνται μόνο λόγους (θρησκευτικής) συνείδησης, χωρίς να χρειάζεται να γνωστοποιούν στη διευθύντρια / διευθυντή και το εκπαιδευτικό προσωπικό τις πεποιθήσεις τους και το θρήσκευμά τους.

Η εγκύκλιος με αριθμό πρωτοκόλλου 133099/Γ2/19-09-2013, επί υπουργίας Κ. Αρβανιτόπουλου, απαιτούσε υπεύθυνη δήλωση των γονέων «στην οποία θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος ή επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει».

Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, στη μέση της σχολικής χρονιάς, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, επί υπουργίας Α. Λοβέρδου, 

η λογική αυτή αναιρείται με την εγκύκλιο με αριθ. πρωτ. 12773Δ2/23-01-2015, που ορίζει πως στην υπεύθυνη δήλωση «θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος και εξ αυτού επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης». 

Η διαφορά είναι προφανής...

Η προηγούμενη εγκύκλιος επέτρεπε στους γονείς να ζητήσουν την απαλλαγή απλά για λόγους συνείδησης. Η εγκύκλιος Λοβέρδου τους αναγκάζει να δηλώσουν υποχρεωτικά ότι δεν είναι Χριστιανοί ορθόδοξοι για να μπορέσουν να ζητήσουν την απαλλαγή. Η ρύθμιση αυτή κάποτε θα πρέπει να αλλάξει.

Είναι αλήθεια ότι έχουν γίνει βήματα από τη δεκαετία του 1980 και το αλλότριο θρήσκευμα δεν αναγράφεται πλέον με κόκκινο μελάνι στα μαθητολόγια των σχολείων. Θα πρέπει να μας είναι αρκετό αυτό, ως κοινωνίας, εν έτει 2015;

* Ο Χ. Παπαδόπουλος είναι σχολικός σύμβουλος δημοτικής εκπαίδευσης Αττικής.