Σοβαρές αντιδράσεις που επικαλούνται την ελευθερία του Τύπου αλλά και χαμένες θέσεις εργασίας Ελλήνων δημοσιογράφων έχει προκαλέσει η εφαρμογή της απόφασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει τη λειτουργία των ρωσικών Sputnik και το Russia Today, στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία.
Το μεσημέρι της Πέμπτης ανακοινώθηκε στους Έλληνες εργαζόμενους του Sputnik ότι το γραφείο σταματά την λειτουργία του, με τους απολυμένους πλέον δημοσιογράφους να καταλογίζουν στην ΕΕ και την Ελλάδα «επιστροφή στον Μεσαίωνα» και «νεο-μακαρθισμό». Εντονότατη ήταν και η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων που μιλά για τον κίνδυνο αυτή η πράξη λογοκρισίας «να έχει εντελώς αντίθετα αποτελέσματα στους πολίτες που παρακολουθούν τα απαγορευμένα μέσα ενημέρωσης».
Μιλώντας στο tvxs.gr o διδάκτωρ του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Παύλος Νεράντζης δηλώνει ιδιαίτερα ανήσυχος για την απόφαση αυτή και σημειώνει ότι η έστω κατασκευασμένη είδηση είναι προτιμότερη από το «μαύρο».
Το κλείσιμο του ελληνικού Sputnik
Από την Πέμπτη 3 Μαρτίου, οι χρήστες του ελληνικού διαδικτύου δεν μπορούν να επισκεφθούν τον ιστότοπο sputniknews.gr και η πρόσβαση στο ρωσικό πρακτορείο RT, παλιότερα γνωστό ως Russia Today, είναι δύσκολη για τους συνδρομητές του. Σχεδόν παράλληλα Google, YouTube, Twitter, Facebook και Instagram απέκλεισαν τους λογαριασμούς των συγκεκριμένων μέσων.
Το ρωσικό πρακτορείο TASS είναι ακόμα ανοιχτό, καθώς η ΕΕ δεν το συμπεριέλαβε στο μπλοκάρισμα αλλά σύμφωνα με πληροφορίες του tvxs.gr σε ορισμένα ελληνικά ΜΜΕ έχει δοθεί εντολή στους δημοσιογράφους να μην χρησιμοποιούν υλικό του.
Μέχρι και την Τετάρτη, οι επικεφαλής του ελληνικού γραφείου του Sputnik δήλωναν την πρόθεσή τους να συνεχίζουν να λειτουργούν τον ιστότοπο παρά το επικείμενο μπλοκάρισμα. Το πρωί της Πέμπτης έφτασαν στο tvxs.gr πληροφορίες ότι Έλληνες δημοσιογράφοι του Sputnik δέχονταν bullying από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι τους κατηγορούσαν ότι αποτελούν πράκτορες του Κρεμλίνου στην Ελλάδα. Αρκετοί δημοσιογράφοι ένιωθαν αδικημένοι από το γεγονός ότι ταυτίζονταν στη συνείδηση αναγνωστών με τον ιδιοκτήτη του μέσου όπου εργάζονταν. Σύμφωνα με πληροφορίες, για να ενισχυθεί το ηθικό των εργαζομένων καταβλήθηκε ολόκληρος ο μισθός του Μαρτίου.
Παρόλα’ αυτά λίγες ώρες αργότερα, τους ανακοινώθηκε ότι το ελληνικό γραφείο του Sputnik κλείνει, με 30 Έλληνες δημοσιογράφους και διοικητικό προσωπικό να μένουν χωρίς δουλειά. Οι εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν εάν είναι απολυμένοι, διότι όπως λένε, πρόκειται για μια εντελώς ειδική περίπτωση όπου μια επιχείρηση αναστέλλει την λειτουργία της με κρατική εντολή και συνεπώς, αναμένουν απάντηση από το υπουργείο Εργασίας.
Μετά την ανακοίνωση του κλεισίματος, οι δημοσιογράφοι του ελληνικού γραφείου του Sputnik εξέδωσαν ανακοίνωση, όπου κατηγορούν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την ελληνική κυβέρνηση για «νεο-μακαρθισμό» και ότι επιχειρούν «να ελέγχουν αυτοί τι θα μεταδίδεται, ποιες ειδήσεις είναι οι σωστές και ποιες πρέπει να κόβονται, να εξαφανίζονται».
«Η Ελλάδα της “Δημοκρατίας”, η Ευρώπη των “δικαιωμάτων και της ελευθερίας”, έκλεισε το Sputnik. Μεταξύ αυτών και το Sputnik που λειτουργούσε στην Ελλάδα και σε αυτό εργάζονταν δημοσιογράφοι, ρεπόρτερ, διοικητικό προσωπικό και κάθε μέρα με πάθος και πίστη εργάζονταν πολύ σκληρά για την ενημέρωση όλων», σημειώνουν.
Συνεχίζουν λέγοντας ότι «υπό την απειλή σοβαρότατων κυρώσεων και με αριστοτεχνικά σχεδιασμένες μεθόδους τεχνολογικής και οικονομικής φίμωσης, Ευρώπη και Ελλάδα δεν επιτρέπουν στο Sputnik να συνεχίσει τη λειτουργία του. Υπό το πρόσχημα διακοπής της “προπαγάνδας”, ευρωπαϊκοί θεσμοί και κυβερνήσεις δείχνουν τι πραγματικά θέλουν: Να ελέγχουν αυτοί τι θα μεταδίδεται, ποιες ειδήσεις είναι οι σωστές και ποιες πρέπει να κόβονται, να εξαφανίζονται».
Οι εργαζόμενοι στο ελληνικό γραφείο του Sputnik θεωρούν πως η επιλογή της ΕΕ μας γυρίζει στον μεσαίωνα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει πάρει το μάθημα από το κλείσιμο της ΕΡΤ. «Επιλέγουν επιστροφή στον Μεσαίωνα, επιλέγουν έναν νεο-μακαρθισμό, δημιουργώντας επικίνδυνες παρακαταθήκες για το μέλλον του Τύπου. Στην Ελλάδα, παρά την εμπειρία του “μαύρου” στην ΕΡΤ το 2013, οι δημοσιογραφικοί φορείς και ενώσεις σιώπησαν, εξαφανίστηκαν».
Στην ανακοίνωσή τους οι Έλληνες δημοσιογράφοι του Sputnik δεν έκαναν καμία αναφορά στην κατάσταση που επικρατεί στην Ρωσία σχετικά με την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης όσων διαφωνούν με τις επιλογές του Κρεμλίνου.
«Από το “μαύρο”, προτιμώ την κατασκευασμένη είδηση»
Απέναντι στην επιλογή της ΕΕ και της Ελλάδας να μπλοκάρουν τα ΜΜΕ που συνδέονται με τη ρωσική κυβέρνηση δηλώνει στο tvxs.gr ο διδάκτωρ του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και μελετητής της προπαγάνδας σε καιρούς πολέμου, Παύλος Νεράντζης.
«Είμαι επιφυλακτικός έως αρνητικός απέναντι σε αυτή την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με ανησυχεί το γεγονός ότι παίρνονται μέτρα που δεν έχουν καμία σχέση με τις οικονομικές κυρώσεις. Αυτά εντάσσονται σε μια αναβίωση του ψυχροπολεμικού κλίματος που βλέπουμε στον “ελεύθερο κόσμο”, απέναντι αυτή την φορά, στα αυταρχικά καθεστώτα. Σε αυτό το πλαίσιο επιβάλλεται και η σίγαση των συγκεκριμένων μέσων που είναι φίλα προσκείμενα στον Βλαντιμίρ Πούτιν», λέει ο δημοσιογράφος.
«Θεωρώ αυτή την κίνηση λανθασμένη γιατί όχι απλώς περιορίζει την ελευθερία του λόγου αλλά και γιατί το μπλακ-άουτ που θέλει να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς την Μόσχα θα δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά στην ενημέρωση. Ίσως ένα τέτοιο μέτρο κρινόταν απαραίτητο εάν η ίδια η ΕΕ βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση, όμως, δεν είναι. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε το μήνυμα της αντίπαλης πλευράς, έστω και αν αποτελεί προϊόν προπαγάνδας. Από το “μαύρο”, προτιμώ την κατασκευασμένη είδηση», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Έχοντας μελετήσει την ιστορία της προπαγάνδας για την συγγραφή του υπό έκδοση βιβλίου του «Η Αλήθεια βομβαρδίζεται. Τα ΜΜΕ και ο Πόλεμος με το βλέμμα ενός πολεμικού ανταποκριτή. Από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα», ο κ. Νεράντζης δίνει παραδείγματα παρόμοιων απαγορεύσεων από την σχετικά πρόσφατη ιστορία.
«Στην ιστορία των Μέσων, σε καιρό κρίσεων ή άτυπων συγκρούσεων, έχουμε δει περιπτώσεις όπου η επιβολή λογοκριτικών μέτρων γινόταν αποδεκτή από τον δημοσιογραφικό κόσμο της εκάστοτε χώρας και σε άλλες όχι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην Ιταλία το 1978, κατά την διάρκεια της απαγωγής του Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, τα ιταλικά μέσα και οι δημοσιογράφοι είχαν διχαστεί για το αν έπρεπε να δημοσιεύονται προκηρύξεις των Ερυθρών Ταξιαρχιών ή όχι. Έχει αξία να αναφέρουμε ότι τότε η οικογένεια Μόρο είχε ταχθεί υπέρ της δημοσίευσης των προκηρύξεων», επισημαίνει.
«Κάτι αντίστοιχο είχε γίνει και στην Ελλάδα, στις αρχές της δεκαετίας του 90, όταν η τότε κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη είχε θεσπίσει νόμο για να μην δημοσιοποιούνται οι προκηρύξεις της 17 Νοέμβρη, προκαλώντας την αντίδραση της πλειοψηφίας των ελληνικών Μέσων», προσθέτει.
Οι αντιδράσεις των δημοσιογραφικών ενώσεων
Η πρώτη χρονικά αντίδραση από οργανωμένο φορέα δημοσιογράφων στο μπλοκάρισμα της ΕΕ των Sputnik και Russia Today ήρθε από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ). Ο γενικός γραμματέας Ρικάρντο Γκουτιέρες τονίζει μεταξύ άλλων: «Αυτή η πράξη λογοκρισίας μπορεί να έχει εντελώς αντίθετα αποτελέσματα στους πολίτες που παρακολουθούν τα απαγορευμένα μέσα ενημέρωσης. Κατά τη γνώμη μας, είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζουμε την παραπληροφόρηση των προπαγανδιστικών ή δήθεν προπαγανδιστικών μέσων εκθέτοντας τα πραγματικά τους σφάλματα ή την κακή δημοσιογραφία τους, επιδεικνύοντας την έλλειψη οικονομικής ή λειτουργικής τους ανεξαρτησίας, τονίζοντας την αφοσίωση τους στα κυβερνητικά συμφέροντα και την περιφρόνησή τους για το δημόσιο συμφέρον».
Μάλιστα ως απτό παράδειγμα των συνεπειών που έχει το μπλοκάρισμα των ρώσικων ΜΜΕ, ο κ. Γκουτιέρες ανέφερε την απαγόρευση της της Deutsche Welle στη Ρωσία.
«Η τακτική της λογοκρισίας ενέχει τον κίνδυνο πιθανών αντιποίνων, όπως είδαμε με την απαγόρευση της Deutsche Welle στη Ρωσία, ως απάντηση στην απαγόρευση του RT στη Γερμανία. Το αποτέλεσμα αυτής της κλιμάκωσης ήταν η αποδυνάμωση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στη Ρωσία.
Οι πολίτες έχασαν το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που μεταδίδει η DW. Αυτό είναι λυπηρό», κατέληξε.
Στην Ελλάδα το βράδυ της Πέμπτης εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση η ΕΣΗΕΑ, η Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου και η Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδος με την οποία καταγγέλλουν ως «αδιανόητο αδιανόητο τα ΜΜΕ να συμπεριλαμβάνονται σε απολύτως δικαιολογημένες κυρώσεις εναντίον ενός πολέμου»
Οι ενώσεις καλούν «έστω κι αυτή την ύστατη στιγμή τόσο τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς όσο και τις κυβερνήσεις να συνυπολογίσουν ότι πέρα από το τεράστιο πλήγμα στην ελευθεροτυπία και τη Δημοκρατία συνυπογράφουν την απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου