Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2016

Όταν ο Κάστρο εξουθένωσε τον Άρθουρ Μίλερ
















http://mao.gr/castromiller/

To 2003 εκδόθηκε μια συλλογή δοκιμίων με τίτλο «Η Κούβα στο μεταίχμιο» (Cuba on the Verge: An Island in Transition). Ένα από αυτά ήταν γραμμένο από τον Άρθουρ Μίλερ που το 2000 είχε επισκεφθεί την Κούβα. Το 2004 μια συντομευμένη εκδοχή του ίδιο άρθρου δημοσιεύτηκε ταυτόχρονα στις δύο ακτές του Ατλαντικού, στην «Guardian» και στο «Nation» με τίτλο «Το δείπνο μου με τον Κάστρο».

Εξαρχής ο Μίλερ δηλώνει ότι απέναντι στον Κάστρο έχει ανάμικτα συναισθήματα. Ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας καλωσόρισε την ανατροπή του διεφθαρμένου καθεστώτος του Μπατίστα («ήταν σαν να φύσηξε ένας δροσερός άνεμος»), αλλά έβλεπε με επιφυλάξεις την εσωτερική κατάσταση στην Κούβα αν και ήταν σαφώς κατά του εμπάργκο που είχε κηρύξει στη χώρα η Αμερική. Στο συγκεκριμένο άρθρο ο Μίλερ μιλά για την Αβάνα, για τις συναντήσεις του με φοιτητές και συγγραφείς, όμως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι είναι η περιγραφή του δείπνου που παρέθεσε ο Κάστρο στον ίδιο, στον Μαρκές και στους άλλους συγγραφείς και διανοούμενους που έκαναν το ίδιο ταξίδι. Ακολουθούν χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Ο Κάστρο μάς υποδέχτηκε όχι με στρατιωτικό χιτώνιο, όπως τον βλέπουμε στις φωτογραφίες, αλλά με ένα μπλε ριγέ κουστούμι που δεν ήταν ιδιαίτερα καλοσιδερωμένο, σημάδι ότι δεν πρέπει να το φορά πολύ συχνά. Παρά το κουστούμι, η πρώτη μου εντύπωση ήταν ότι αν δεν ήταν επαναστάτης πολιτικός, ο Κάστρο θα μπορούσε να ήταν σταρ το σινεμά. Είχε πλήρη επίγνωση της εικόνας του, εκείνη την ανάγκη και αγάπη και επιδοκιμασία και τη δίψα για την εξουσία που έρχεται με την απόλυτη αποδοχή. […] Ήταν μια συναρπαστική προσωπικότητα».
Ξαφνικά ο Κάστρο, που τότε ήταν 74 ετών, ρώτησε τον Μίλερ πότε έχει τα γενέθλιά του. «Στις 17 Οκτωβρίου 1915», απάντησε ο Μίλερ προσπαθώντας να δείξει ότι δεν ξαφνιάστηκε. Ο Κάστρο έφερε τον δείκτη στον κρόταφό του, δείχνοντας ότι σκέφτεται. Ύστερα από λίγο, ύψωσε το δάχτυλό του προς το μέρος το καλεσμένου του λέγοντας: «Είστε 11 χρόνια, πέντε μήνες και 14 μέρες μεγαλύτερός μου», σαν παιδί που καμαρώνει για το ταλέντο του στην αριθμητική.
«Το δείπνο περιλάμβανε εξαίσιες γαρίδες και υπέροχο χοιρινό για το οποίο φημίζονται οι Κουβανοί. (Όμως ο Κάστρο έφαγε μόνο πράσινη σαλάτα, έχοντας σκοπό να ζήσει για πάντα.) Η ομάδα μας έκατσε μαζί με Κουβανούς, κυβερνητικούς αξιωματούχους και άλλους παράγοντες. […] Στη διάρκεια του φαγητού έκανε μερικά φαρμακερά σχόλια για τη CIA και τις πολυάριθμες απόπειρες δολοφονίας του, αν και εδώ φαινόταν περισσότερο να το διασκεδάζει παρά να θυμώνει. Δεν μπορούσες να μην προσέξεις την κάπως υπεροπτική στάση του απέναντι στην Αμερική. Θα έλεγε κανείς ότι η Κούβα ήταν η μεγάλη δύναμη και η Αμερική κάποιος απρόβλεπτος έφηβος που μερικές φορές πέταγε πέτρες και της έσπαζε τα παράθυρα. […]
«Καθίσαμε στο τραπέζι στις 9:30. Στις 11:30 άρχιζα να γλαρώνω, όμως ο Κάστρο έμοιαζε κάθε λεπτό που περνούσε να ζωηρεύει. Δεν ήμουν ο μόνος που ένιωθε όλο και πιο εξαντλημένος. Οι συνδαιτυμόνες μου, που προφανώς είχαν ακούσει τις ιστορίες του και τα σχόλιά του αρκετές φορές, ανοιγόκλειναν νυσταγμένοι τα βλέφαρά τους. Η ώρα πήγε 12:30, μετά 1:30 και ο Κάστρο έμοιαζε αναζωογονημένος ίσως από τις ειδικές βιταμίνες που έπαιρνε. (Αργότερα χάρισε στον καθένα μας ένα πακετάκι από αυτές.) Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές είχε αποκοιμηθεί στην καρέκλα του. […]
Γύρω στις δύο το πρωί συνειδητοποίησα ότι αυτή η ακατάβλητη χαρούμενη ανθρώπινη μηχανή είχε σκοπό να μας κρατήσει μέχρι το ξημέρωμα. Καθώς λαχταρούσα απεγνωσμένα να κοιμηθώ και πριν το καλοσκεφτώ, ύψωσα το χέρι μου και είπα: “Συγνώμη, κύριε Πρόεδρε, αλλά θα θυμάστε ότι όταν φτάσαμε είπατε ότι ήμουν 11 χρόνια, πέντε μήνες και 14 ημέρες μεγαλύτερός σας… Τώρα οι 14 μέρες έχουν γίνει 15”.» [Εννοώντας ότι στη διάρκεια του δείπνου ο ίδιος είχε μεγαλώσει κατά μία ημέρα, ενώ για τον ακατάβλητο Κάστρο ο χρόνος είχε σταματήσει.]
«Ο Κάστρο ύψωσε τα χέρια του. “Το παράκανα!”, είπε. Γέλασε και σηκώθηκε όρθιος, δίνοντας το σήμα ότι το δείπνο τερματίστηκε. Όταν η ομάδα μας βγήκε έξω στο δρόμο, δέχτηκε τα χειροκροτήματα ευγνωμοσύνης των συνοδών μας».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου