Είναι αρκετά δύσκολο να αντισταθεί κανείς στο να δώσει μία “πληρωμένη” απάντηση στις κραυγές αγωνίας που φωνάζουν “λογοκρισία” και “η κυβέρνηση μας φιμώνει, βόρεια Κορέα” που ορισμένοι δημοσιογράφοι του ΣΚΑΙ, της Καθημερινής και του ΔΟΛ βγάζουν μετά την απόφαση της ΕΣΗΕΑ να “διαγράψει” (δηλαδή να αφαιρέσει το δικαίωμα ψήφου για ένα χρονικό διάστημα, τίποτα παραπάνω) γνωστούς δημοσιογράφους σαν τον Άρη Πορτοσάλτε και τον Σταμάτη Μαλέλη και να επιπλήξει άλλους σαν την κ.Τρέμη για αντιδεοντολογική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος πέρυσι.
Στην καρδιά των παραπόνων περί λογοκρισίας βρίσκεται μία αρκετά άσχημη, ηθελημένη παραμόρφωση του τι εστί δημοσιογραφία και τους κανόνες που την διέπουν. Οι δημοσιογράφοι και οι υποστηρικτές τους διατείνονται ότι διώκονται επειδή υποστήριξαν το “Ναι” στο δημοψήφισμα πέρυσι τον Ιούλιο. Η αλήθεια βέβαια είναι εντελώς άλλη: διώκονται γιατί πήραν το μέρος κάποιου, παραβιάζοντας τους κανόνες του σωματείου που οι ίδιοι επέλεξαν να είναι μέλη του.
Τι λέει το καταστατικό; Αντιγράφω το άρθρο 1 του Κώδικα Δεοντολογίας των Δημοσιογράφων:
«Το δικαίωμα του ανθρώπου και του πολίτη να πληροφορεί και να πληροφορείται ελεύθερα είναι αναφαίρετο. Η πληροφόρηση είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα ή μέσο προπαγάνδας. Γι’ αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει να θεωρεί πρώτιστο καθήκον του προς την κοινωνία και τον εαυτό του τη δημοσιοποίηση όλης της αλήθειας».
Ας εξηγήσω: Η διαφορά μεταξύ γνώμης και είδησης είναι βασική στη δημοσιογραφία. Οι αρθρογράφοι γνώμης έχουν κάθε δικαίωμα (και υποχρέωση) να πάρουν θέση. Αυτή είναι η δουλειά τους. Το ίδιο και οι παρουσιαστές μη ειδησιογραφικών εκπομπών στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο (με σεβασμό στα γεγονότα πάντα). Ακόμα και όταν πχ ο συνάδελφος της Καθημερινής Πάσχος Μανδραβέλης χρησιμοποιεί λάθος στοιχεία ή κάνει λογικά άλματα στη στήλη του, αυτό είναι δική του δουλειά και στην ευχέρεια του αρχισυντάκτη του. Μπορεί να λέει την αποψάρα του μέχρι να σβήσει ο ήλιος. Όπως και εγώ δηλαδή, όταν αρθρογραφώ για στήλες γνώμης, ανοιχτά παίρνω θέση (σσ. Αν και στο δημοψήφισμα του Ιουλίου το απέφυγα, ενθαρρύνοντας κόσμο να ψηφίσει κατά συνείδηση και να μην υποκύψει σε διχαστικές λογικές). Εφόσον αποφύγει κανείς τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και την συκοφάντηση προσώπων (πολύ σημαντικό), όλα είναι ΟΚ.
Η είδηση όμως είναι είδηση. Πρέπει να είναι καθαρή από γνώμη (εφόσον ήδη υπάρχει πρόβλημα bias στην διαδικασία επιλογής κτλ) και να δίνει χώρο και στις δύο πλευρές. Οι Μαλέλης και Πορτοσάλτε, ως διευθυντές, δεν έδωσαν καθόλου χώρο στο “Όχι”, ουσιαστικά κατασκευάζοντας μια κατάσταση στην οποία η προσωπική τους άποψη έγινε πραγματικότητα για τους θεατές του σταθμού. Το γιατί θεωρούν ότι υπάρχει ανάγκη να προπαγανδίζουν έτσι τους θεατές τους είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Τους συμπεριφέρονται σαν να είναι ηλίθιοι κατά τη γνώμη μου αλλά αυτό είναι μεταξύ των θεατών και του σταθμού, δεν είναι δική μου δουλειά. Πόσο στρεβλή ήταν η κάλυψη; Τόσο
Αυτό που θεωρώ ότι είναι δική μου δουλειά είναι μην αφήνω αναπάντητες ανοησίες. Και για να κάνω μία διάκριση εδώ, θεωρώ απόλυτα θεμιτό που η ΕΣΗΕΑ δεν τιμώρησε τον Γιάννη Πρετεντέρη. Δε θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε πιο μακριά σε κάθε επίπεδο, αλλά πρέπει να του δώσω το εξής ελαφρυντικό: ο κ.Πρετεντέρης *δεν* κάνει δελτίο ειδήσεων. Κάνει πολιτική εκπομπή γνώμης και συζήτησης. Μπορεί να κάνει ότι του καπνίσει και να αφήσει το κοινό να τον κρίνει. Όπως πχ και ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος, και η Ελληνοφρένεια. Δεν έχουν καμία υποχρέωση να είναι αντικειμενικοί (παρά μόνο πιστοί στα γεγονότα, το οποίο τώρα είναι μεγάλη συζήτηση και ως προς το γιατί τιμωρήθηκε ο αρχισυντάκτης του κ.Μπογδάνου πχ το οποίο μου φαίνεται παράδοξο).
Οι σπουδές μου είναι στα media, με πτυχίο από το London College of Communication. Επειδή δουλεύω μόνο με media του εξωτερικού, έχω αναγκαστεί να μελετήσω (εκτός του Ελληνικού) τα σχετικά νομικά πλαίσια και των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Τα όσα λέω παραπάνω είναι γνωστά και εφαρμόζονται αυστηρά. Η συμπεριφορά των καναλιών κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος θα είχε βαρύτερες συνέπειες στη Βρετανία, αυτό μπορώ να σας το εγγυηθώ. Εκεί τα συμβούλια των διευθυντών τρέμουν την επιτροπή που ελέγχει την ουδετερότητα και αντικειμενικότητα των broadcasters (οι εφημερίδες αντίθετα είναι ελεύθερες να πάρουν θέση αρκεί να μην διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες).
Αν τώρα στην Ελλάδα θέλουμε να κάνουμε το άσπρο - μαύρο, να έχουμε δημοσιογραφία χωρίς στάνταρ αλλά στο έλεος των αρχισυντακτών του εκάστοτε μέσου, γνώμη μασκαραμένη σαν είδηση και δημοσιογράφους που μιλάνε στους θεατές τους σαν να είναι βόδια (“τι φταίμε εμείς αν όλες οι κοινωνικές ομάδες είναι με το Ναι;”) και όταν χτυπάει η πολύ μικρή, ασήμαντη καμπάνα να ακούμε παιδιάστικες διαμαρτυρίες περί λογοκρισίας... Αν είναι δυνατόν να μιλάνε για διώξεις τύπου Ερντογάν (που σημειωτέον αριστερή εφημερίδα έκλεισε πρόσφατα) τη στιγμή που η μόνη τέτοια εφάμιλλη κίνηση έγινε από την κυβέρνηση Σαμαρά με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Μην υποτιμάτε έτσι τη νοημοσύνη μας.
Η ΕΣΗΕΑ είναι ένα αστείο σωματείο, που σχεδόν μόνος του στόχος είναι η διαφύλαξη των προνομίων των μελών του, που έχει κλείσει απ’ έξω νέους δημοσιογράφους και που σιώπησε ηχηρά όταν αυτοί οι ίδιοι που διαμαρτύρονται τώρα “εκαθάριζαν” τα κανάλια τους από οποιαδήποτε φωνή δεν ακολουθούσε τη γραμμή της διοίκησης. Είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει, πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας. Σαν να μην καταλαβαίνουν ότι αυτή η συμπεριφορά στρέφει τον κόσμο και εναντίον τους και εναντίον των δημοσιογράφων γενικά.
Κάτι τελευταίο: Δε θα σταματήσω στα μέσα με (ας πούμε) δεξιά θεώρηση. Και από την άλλη πλευρά τα media κάνουν σχεδόν εμμονικά counter-spin όπως θα έλεγαν και στο χωριό μου. Σχολιάζω μόνο την παρούσα υπόθεση (όπως είχα κάνει και πέρυσι τον Ιούλιο) επειδή είναι στην επικαιρότητα.
Η αλήθεια είναι πως η κατάσταση των ελληνικών media είναι τραγική. Έχουν απαξιωθεί πλήρως και ως δομές και ως θεσμοί στα μάτια του κόσμου. Το 69% των Ελλήνων δεν τα εμπιστεύεται σύμφωνα με έρευνα της Bridging Europe:
Η εποχή που δεν θα είναι βιώσιμοι εμπορικά μεγάλοι τίτλοι και κανάλια είναι προ των πυλών. Ελπίζω να τελειώσει η ιστορία με τα δάνεια προς μέσα που δεν είναι βιώσιμα και είτε να εξυγιανθούν, είτε να κλείσουν. Δεν έχουμε αρκετά μεγάλη αγορά για τόσα κανάλια και εφημερίδες. Αν και προσωρινά θα φέρει αναστάτωση στο χώρο, τα πράγματα θα είναι καλύτερα μετά. Ποτέ δεν είναι για καλό το ζόμπι στο δωμάτιο, είναι ήδη νεκρό, βρωμάει και θέλει να σου φάει τα μυαλά. Ας αφήσουμε την αγορά να πάρει τον δρόμο της. Τι, όχι;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου