Στο Μαϊντάν, οι ναζί πιέζουν ακόμα και τους φιλελεύθερους εθνικιστές συμμάχους τους. Πλέον, με βάση την υπεροχή της δύναμής τους κατάφεραν και κέρδισαν την ηγεμονία. Τώρα η χορωδία του Μαϊντάν επαναλαμβάνει τον ύμνο των ναζί «Δόξα στην Ουκρανία, στους Ήρωες Δόξα».
Κείμενο της ουκρανικής μαρξιστικής οργάνωσης «Ενάντια στο ρεύμα» από τον Δεκέμβριο του 2013 με εκτιμήσεις της κατάστασης στη χώρα και χαρτογράφηση των πολιτικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης - Από την ιστοσελίδα του ΕΕΚ
Τις τελευταίες εβδομάδες η Oυκρανία βρίσκεται σε αναβρασμό. Στην πρωτεύουσα Kίεβο γίνονται συνεχώς διαδηλώσεις και την κύρια έκταση της χώρας κατέχει όγκος κατασκηνωμένων διαδηλωτών που ονομάζεται «Μαϊντάν» («πλατεία» στα ουκρανικά). Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια ανάλυση των γεγονότων. Η κρίση στην Ουκρανία προέκυψε ως συνδυασμός εσωτερικών και διεθνών προβλημάτων. Ξεκινάμε με τα διεθνή: Πρώτα από όλα η Ουκρανία αντιμετωπίζει πρόβλημα επιλογών εξωτερικής πολιτικής. Ήδη από καιρό βρίσκεται στο πεδίο της διαμάχης για την επιρροή! Κύριοι αντίπαλοι σε αυτόν τον αγώνα αποτελούν ο ευρωπαϊκός ανταγωνισμός, πίσω από τον οποίο κρύβονται οι ΗΠΑ, και η Ρωσία. Και η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να οικοδομήσουν τις δικές τους ιμπεριαλιστικές ενώσεις για να κερδίσουν περισσότερες μάχες στο επίπεδο των διεθνών αγορών. Κάθε πλευρά προσκαλεί την Ουκρανία να ενωθεί μαζί της.
Μετά την «πορτοκαλί επανάσταση» την Ουκρανία κυβέρνησε ο φιλοαμερικανός πρόεδρος Βίκτωρ Γιουστσιένκο, κι ενώ η χώρα δεν καλέστηκε άμεσα στην ΕΕ, φαινόταν ότι θα μπει γρήγορα στο ΝΑΤΟ. Η πλειοψηφία των κατοίκων και μέρος της αστικής ελίτ ανταποκρίνονται αρνητικά στο ΝΑΤΟ. Οι μνήμες από τον «ψυχρό πόλεμο» όπου το ΝΑΤΟ, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ υπήρξε εχθρός της ΕΣΣΔ είναι νωπές, ενώ είναι ολοφάνερο κι αποδεδειγμένο ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί μια επιθετική στρατιωτική-πολιτική συμμαχία.
Γι” αυτό η κυβέρνηση του προέδρου Γιανουκόβιτς άλλαξε την γραμμή της εξωτερικής πολιτικής και απέρριψε την «ευρω-ατλαντική ολοκλήρωση /ενσωμάτωση». Το ερώτημα για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ έχει αποσυρθεί από την ημερήσια διάταξη. Ωστόσο η νέα κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει αρνητικά στην «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση». Η προσέγγιση στην ΕΕ ήταν ξεκάθαρος στρατηγικός στόχος της νέας κυβέρνησης. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς βελτίωνε τις σχέσεις της με την Ρωσία. Πολλοί το αντιλήφτηκαν ως σημάδι μετατόπισης του κέντρου βάρους της εξωτερικής πολιτικής προς τα ανατολικά αλλά αντικειμενικά η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς έπαιξε το ρόλο μιας πολιτικής εξισορρόπησης των δυο ιμπεριαλιστικών κέντρων.
Η εξισορρόπηση αυτή έληξε το καλοκαίρι του 2013. Τότε ο Γιανουκόβιτς διακήρυξε ότι δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση από την ένταξη της χώρας στις ευρωπαϊκές δομές. Όλα τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας ξεκίνησαν μια θυελλώδη καμπάνια υπέρ της ευρωπαϊκής επιλογής της Ουκρανίας. Καμία εξήγηση δεν δόθηκε από την κυβέρνηση γιατί σταμάτησε την πολιτική ισορροπίας, ούτε τότε ούτε τώρα! Η κυβερνώσα κάστα των Ουκρανών καπιταλιστών δεν θεωρούσε αναγκαία την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Σύντομα το πλήρωσε αυτό.
Την ύστατη στιγμή, όταν είχαν μείνει λίγες μέρες για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή της συμφωνίας, η κυβέρνηση αρνήθηκε να υπογράψει το ήδη αποφασισμένο έγγραφο. Aπό όσα ξέρουμε, μεγάλοι Ουκρανοί βιομήχανοι ήταν αρκετά δυσαρεστημένοι με τους όρους συνεργασίας και η αποτελεσματική τους διαμαρτυρία ανάγκασε την κυβέρνηση να σταματήσει την διαδικασία. Επίσημα η κυβέρνηση δήλωσε ότι η ένταξη στην ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί στρατηγικό στόχο της εξωτερικής της πολιτικής απλά πάγωσε τις διαπραγματεύσεις για να διαπραγματευτεί με την ΕΕ ευνοϊκότερους όρους. Αυτά πυροδότησαν την κρίση…
Το σύμφωνο για τη συνεργασία με την ΕΕ κανένας από τους Ουκρανούς αναλυτές δεν το μελέτησε στα σοβαρά. Αν όμως αναλογιστούμε ό,τι έχει δημοσιοποιηθεί στα ΜΜΕ από την αρχή της πολιτικής κρίσης, [είναι σαφές ότι] η ΕΕ είχε επιλέξει την καλύτερη οικονομική θέση που έπρεπε να πάρει στο εσωτερικό της οικονομίας της χώρας και είχε αποφασίσει την καταστροφή μιας σειράς οικονομικών κλάδων. Έτσι, οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές δυσαρεστηθήκαν που η κατάσταση ξέφυγε από τα χέρια τους. Η ΕΕ έχει ξεκινήσει την πίεση στην Ουκρανία για να υπογράψει το σύμφωνο συνεργασίας όπως ήταν εξ αρχής, καθώς απορρίπτει τις όποιες αλλαγές στο κείμενο. Για κάθε ενδεχόμενο οι Ουκρανοί διπλωμάτες δεν έχουν ακόμα προχωρήσει σε παραχωρήσεις. Στις 15 Δεκέμβρη, όταν γραφόταν αυτό το άρθρο, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Στεφάν Φίλε δήλωσε ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτούν με την Ουκρανία για αλλαγές επί του κειμένου.
Σημαντικό εργαλείο πίεσης της ΕΕ προς την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς υπήρξε η πολιτική κρίση που είχε αρχίσει να φουντώνει στην χώρα. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ενεργά την αντιπολίτευση. Εκπρόσωποι της Ευρώπης και των ΗΠΑ προσέρχονται ανοιχτά στην «Μαϊντάν» δείχνοντας την υποστήριξή τους στους διαδηλωτές. Όσο το έδαφος χάνεται κάτω από τα πόδια του Γιανουκόβιτς, έχουν άνεση για πιο αδιάλλακτη στάση στις διαπραγματεύσεις. Αυτοί που συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες μετατρέπονται ασυνείδητα σε όργανα των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων της δυτικής αστικής τάξης. Αλλά θα ήταν βλακώδες να πιστέψουμε ότι οι ιμπεριαλιστές έβγαλαν τον κόσμο στους δρόμους : οι διαδηλωτές του «Μαϊντάν» έχουν τους δικούς τους λόγους να κινητοποιηθούν.
Είναι αρκετά καλά γνωστό ότι η Ουκρανία έχει αρκετές εσωτερικές διαφορές. Στα δυτικά και το κέντρο της χώρας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι Ουκρανοί, και κατά κύριο λόγο χρησιμοποιείται η ουκρανική γλώσσα. Ανατολικά και νότια το ποσοστό του εθνοτικά ουκρανικού πληθυσμού μειώνεται, κατοικούν πολλοί Ρώσοι ενώ η ρωσική γλώσσα υπερισχύει της ουκρανικής. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή κοντά στα Καρπάθια, η ιστορική περιοχή της Γαλικίας. Στην σύσταση της σημερινής Ουκρανίας, μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κολοσσιαίες διαφορές μεταξύ αυτών τον περιοχών, ακόμα δεν έχουν εξομαλυνθεί.
Η διαφορά ιστορικών μονοπατιών, οι ιδιαιτερότητες σε κουλτούρα και γλώσσα, προκαθορίζουν την έλλειψη ενιαίων αστικών ιδεολογιών για όλη τη χώρα, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα κόμματα ώστε να κινητοποιήσουν τις εργαζόμενες μάζες σε υποστήριξη του κεφαλαίου. Τέλος, η ιδεολογική όξυνση στην Ουκρανία σε τοπικό επίπεδο, καθορίστηκε το 2004, μετά την «πορτοκαλί επανάσταση». Από εκείνη την φάση, στα δυτικά και το κέντρο, η κινητικότητα των μαζών, μαζί με τους καπιταλιστές, τείνει προς το σύνθημα για προσέγγιση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποκοπή από την Ρωσία, ενώ στο νότο και τα ανατολικά τείνουν προς την Ρωσία και την απομάκρυνση από την Δύση.
Καθοριστικά, από το καλοκαίρι του 2013 η πορεία προς την ΕΕ οδηγείται προς σταθεροποίηση. Εναλλακτικά σημεία προς συζήτηση δεν βγαίνουν στην δημοσιότητα. Ο Γιανουκόβιτς προσωπικά πίεζε τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος να ψηφίσουν τα αναγκαία έγγραφα για την προώθηση των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Όταν ο βουλευτής του Ανώτατου Συμβουλίου της χώρας Ιγκορ Μαρκοβ υποστήριξε δημόσια την προσχώρηση στην Τελωνειακή Ένωση, του αφαιρέθηκε η βουλευτική ιδιότητα και συνελήφθη. Ο Μαρκοβ ήταν εκλεγμένος στην Οδησσό. Η σύλληψή του έφερε το χάος στην πόλη: λίγες μόνο ώρες μετά την σύλληψή του, 500 περίπου διαμαρτυρόμενοι επιτέθηκαν στην τοπική αστυνομική διεύθυνση απαιτώντας την αποφυλάκισή του. Για την καταστολή της διαμαρτυρίας χρειάστηκε να επιστρατευτούν ειδικές δυνάμεις τριών περιοχών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Γιανουκόβιτς να χάσει μέρος των υποστηρικτών του, που τον ψήφισαν το 2010 προσδοκώντας μια βελτίωση των σχέσεων με την Ρωσία.
Το χάραγμα μιας πορείας για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, έκανε τον Γιανουκόβιτς και το κόμμα του να χάσουν τους παραδοσιακούς τους υποστηρικτές, χωρίς κέρδος από τις ευρωφιλικές αυταπάτες στα βορειοδυτικά. Σ” αυτές τις περιοχές η παρούσα κυβέρνηση δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει υποστήριξη. Χάρη στην προσπάθεια για ευρωπαϊκή προοπτική υπήρχε έντονη ελπίδα για να αποκτηθεί υποστήριξη, αλλά ανεπιτυχώς. Επίσης, το πάγωμα των διαπραγματεύσεων δημιούργησε στα δυτικά της χώρας ένα κλίμα δυσαρέσκειας.
Δυσαρεστημένη πλέον με το καθεστώς Γιανουκόβιτς είναι όλη η χώρα. Η κυβερνώσα ομάδα εφήρμοσε τέτοια αντιλαϊκή εσωτερική πολιτική που έφερε τους πάντες εναντίον της. Αλλά οι γεωγραφικές διαφορές της χώρας είχαν προκαθορίσει μια διαφορετικού είδους σχέση ανάμεσα στις μάζες των εργαζομένων και το καθεστώς. Στο κέντρο και τα δυτικά ποτέ δεν το δέχτηκαν, ακριβώς όπως και τον Γιουστσιένκο δεν τον δέχτηκαν ποτέ η ανατολή και ο νότος. Με άλλα λόγια η παρούσα κυβέρνηση φάνηκε σαν μια ιδεολογική σταθερά στα μάτια των ψηφοφόρων, γι” αυτό και η απογοήτευση προκλήθηκε από τις αυταπάτες όλων σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και έφερε την γενική κατακραυγή.
Έτσι, το επονομαζόμενο φιλοευρωπαϊκό κίνημα του «Μαϊντάν» ξεκίνησε στο Κίεβο το βράδυ 21 προς 22 Νοέμβρη, ως μια μικρή αυθόρμητη διαμαρτυρία. Στην Ουκρανία πάρα πολλοί τρέφουν αστικές αυταπάτες σχετικά με τη Δυτική Ευρώπη και νομίζουν ότι εκεί είναι παράδεισος ή υπάρχουν οι ιδανικότεροι όροι ζωής. Ταυτόχρονα η αστική πολιτική προσανατολίστηκε στο να καθοδηγήσει το κίνημα. Ωστόσο το Κίεβο προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από όλα αυτά. Ως αποτέλεσμα σχηματίστηκαν δύο «μαϊντάν» σε δύο γειτονικές πλατείες· μια ανεξάρτητη συγκέντρωση στην Πλατεία Ανεξαρτησίας και μια κομματική στην Πλατεία Ευρώπης!
Τώρα θα εξετάσουμε τη σύσταση των πολιτικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Έχουμε τρία κόμματα, επονομαζόμενα «πορτοκαλί»: το Μπατίφστσινα (πατρίδα), που συνεχίζει να επιβιώνει παρά τη σύλληψη της Γιούλια Τιμοσένκο, το νέο κόμμα «Ουντάρ» (χτύπημα), με επικεφαλής τον φιλοαμερικανό μποξέρ Βιτάλι Κλίτσσκο και το κόμμα «Σβομπόντα» (ελευθερία). Το τελευταίο υποστηρίζει την ιδεολογία του «ολοκληρωτικού εθνικισμού» – ουκρανικής εκδοχής του φασισμού, και διακινεί ρατσιστικές ιδέες! Μέχρι το 2002 ονομαζόταν Σοσιαλεθνικιστικό Κόμμα Ουκρανίας με σαφή αναφορά και θαυμασμό στον Χίτλερ και τις ιδέες του, γι’ αυτό πιο σαφές είναι να ορίζονται ως ναζί. Αυτό το κόμμα χαρακτηρίζεται από παθολογική ρωσοφοβία γι’ αυτό η τελείως ανεξάρτητη από τους Ρώσους κυβέρνηση Γιανουκόβιτς τους φαίνεται ως απλή εκπροσώπηση των Ρώσων κατακτητών.
Το «Σβομπόντα» τα τελευταία χρόνια καυχιόταν για τα πογκρόμ που οργάνωνε κατά διαφορετικών και αριστερών ακτιβιστών. Αρκεί να πούμε ότι το 2013 διέλυσε παρουσίαση συλλογής έργων του Τρότσκι για την Ουκρανία, την πρώτη στην ουκρανική γλώσσα. Μέχρι σήμερα έχει διαλύσει τις δύο από τις τέσσερις παρουσιάσεις.
Η άνοδος του «Σβομπόντα» είναι γεγονός των τελευταίων 6 ετών, μέχρι πρότινος ήταν ένα περιθωριακό κόμμα, που είχε απλώς μια μικρή υποστήριξη στη Γαλικία, και σήμερα έχει περισσότερους βουλευτές από τους σταλινικούς του Κ.Κ. Ουκρανίας. Αυτή η σημαντική επιτυχία έχει σχέση με την απογοήτευση της μεγάλης μάζας από τα φιλελεύθερα εθνικιστικά κόμματα. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Γιουστσένκο, οι φιλελεύθεροι εθνικιστές είχαν παρουσιάσει πειστικότατα την αναποτελεσματικότητά τους! Αλλά μέσα σ’ αυτήν την αναμπουμπούλα, οι υποστηρικτές των πορτοκαλί κομμάτων αντί να χάσουν την πίστη τους στον εθνικισμό, βρήκαν διέξοδο σε πιο ριζοσπαστικές εθνικιστικές δυνάμεις. Οι φιλελεύθεροι εθνικιστές του κόμματος «Πατρίδα» και του κόμματος «Χτύπημα» στάθηκαν αδύναμοι να κινητοποιήσουν τον κόσμο να διεκδικήσει την εξουσία και γι’ αυτό τώρα χρειάζεται «βοήθεια» από τους φασίστες του «Σβομπόντα». Το αποτέλεσμα αυτής της κοντόφθαλμης, μυωπικής πολιτικής ήταν να δυναμώσει μια γενική πολιτική συμπάθεια στην άκρα Δεξιά.
Το αχρωμάτιστο και ακομμάτιστο φιλο-ΕΕ κίνημα «Μαϊντάν» έχει δημιουργήσει την αρκετά λανθασμένη εντύπωση σε πολλούς ότι ο κόσμος αρχίζει να ξεφεύγει από την επιρροή της μπουρζουαζίας, αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι! Δεν ήταν λίγες οι πορτοκαλί αντιπολιτευόμενες δυνάμεις που αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν αυτήν την ανεξαρτησία εν τη γενέσει της και για λίγες μέρες, για τη διάλυση του Μαϊντάν, μάζεψαν τον κόσμο τους από την πλατεία Ευρώπης στην πλατεία Ανεξαρτησίας. Τυπικά ανήκαν στο ακομμάτιστο κομμάτι, αλλά πρακτικά είχαν προσελκύει από την επιρροή τους, επειδή είχαν καλή οργάνωση ενώ το ακομμάτιστο δεν είχε.
Το κίνημα Μαϊνταν δήλωσε ότι θα σταθεί μέχρι τη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους της ΕΕ. Δεν είχε ένα καθορισμένο πλάνο, και φαινόταν ότι θα διαλυθεί σύντομα ειρηνικά. Αλλά τότε η κατάσταση πήρε μια απρόσμενη τροπή: το βράδυ στις 29 προς 30 Νοέμβρη ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας προσπάθησαν να διαλύσουν τους παρευρισκόμενους στην πλατεία.
Δεν ήταν ακόμα σαφές αν αυτά ήταν προβοκάτσιες από πλευρές της αντιπολίτευσης. Κατά μια εκδοχή οι ηγέτες του Μαϊντάν ξεκίνησαν μια ειδική παραπληροφόρηση από άκρη ως άκρη της πόλης. Πάντως ό,τι κι αν ήταν, υπό το παρόν καθεστώς οι λαϊκές διαμαρτυρίες αντιμετωπίζονται με βία! Έτσι δύσκολα θα μπορούσε να ήταν προβοκάτσια… η δράση των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας το χάραμα 29 προς 30 Νοέμβρη, ταιριάζει απόλυτα με το στυλ της παρούσας κυβέρνησης.
Κατά τη διάλυση του ευρωκινήματος Μαϊντάν κανένας δεν σκοτώθηκε, αλλά σημειώθηκαν μαζικοί ξυλοδαρμοί φοιτητών που προκάλεσαν λαϊκή οργή στα Δυτικά και το Κέντρο της χώρας. Η Ανατολή και ο Νότος που δεν έχουν και πολλές προσδοκίες από την Ευρώπη, έμειναν ασυγκίνητοι. Στο Κίεβο ξεκίνησε δεύτερο Μαϊντάν με περισσότερο κόσμο από το πρώτο. Την 1η Δεκεμβρίου οι διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος Γιανουκόβιτς συγκέντρωσαν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους του Κιέβου. Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στα δυτικά της χώρας· από εκεί κατευθύνθηκε η «εκστρατεία» για το Κίεβο!
Στο Κίεβο και τη Δυτική Ουκρανία, όπως μπορούμε να κρίνουμε, η διάθεση αλλάζει. Το μεγαλύτερο μέρος των Γαλικιανών είχε συμπάθεια προς τους ναζί, ενώ οι κάτοικοι του Κιέβου βγήκαν στους δρόμους με δημοκρατικές διαθέσεις και ήθος. Αρκέστηκαν στη διαφθορά και την αυθαιρεσία των υπαλλήλων. Προσπάθειες για φασιστικές διαδηλώσεις παρατηρήθηκαν και στο Λβοβ. Η σύνθεση των διαδηλωτών στο Κίεβο απαρτιζόταν από διανοούμενους, μικροαστούς, εργαζομένους και σπουδάζουσα νεολαία, ενώ οι Γαλικιανοί αποτελούνταν από μια μάζα μισοπρολετάριων γεωργών, αλλά μεγάλος αριθμός εργατών δεν έχει παρατηρηθεί. Έτσι μ’ αυτήν την σύσταση το νέο Μαϊντάν είναι κυρίως μικροαστικού χαρακτήρα, και έχει στόχους όχι μόνο προς την ΕΕ αλλά και την ανατροπή της παρούσας κυβέρνησης, και η ιδεολογία τους ποικίλει: μεγάλο μέρος είναι δημοκρατικών ιδεών και άλλο φασιστικών.
Το βράδυ της 1ης Δεκέμβρη, στον απόηχο των διαμαρτυριών, μαχητικές δυνάμεις της άκρας δεξιάς, προσπάθησαν να εισβάλουν στην Προεδρία της Ουκρανίας. Η επίθεση απέτυχε κι οι ηγέτες του Μαϊντάν δημόσια αποκήρυξαν τους συμμετέχοντες, ωστόσο τις τελευταίες μέρες το κόμμα Σβομπόντα εμφανίζει έντονη δραστηριότητα για την απελευθέρωση των κρατουμένων της επίθεσης. Αυτή η δραστηριότητα καθιστά τους φασίστες ηγεσία της κινητοποίησης.
Οι μανούβρες τακτικής του κόμματος Σβομπόντα, που δεν έχει αναλάβει ακόμα την ευθύνη για το μακελειό της 1ης Δεκέμβρη, έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια μεταξύ των πιο ακραίων ομάδων. Στο Μαϊντάν έχουν εμφανιστεί εξτρεμιστές με την επωνυμία «Δεξιός Τομέας», που κατηγορούν τον ηγέτη του Σβομπόντα για «οπορτουνισμό» και «εθνική προδοσία» , και δηλώνουν ότι η Προεδρεία της Ουκρανίας έπρεπε να καταληφθεί πάση θυσία! Ωστόσο αυτές παραμένουν διαφορές τακτικής παρά ιδεολογικές.
Από τις πρώτες κιόλας μέρες του δεύτερου Μαϊντάν φαινόταν να υπάρχει η απειλή οι ναζιστές να πάρουν τον πλήρη έλεγχο του κινήματος. Ένοπλοι από το Σβομπόντα και άλλες ακροδεξιές ομάδες προσπαθούν να περιφρουρήσουν το Μαϊντάν εκδιώκοντας αριστερούς ακτιβιστές που προσπαθούν να επηρεάσουν τη μάζα των διαδηλωτών. Πρώτο θύμα τους ήταν η τροτσκιστική οργάνωση «Αριστερή Αντιπολίτευση», τους οποίους πέταξαν με τις κλωτσιές έξω από το Μαϊντάν. Στις 4 Δεκέμβρη στην οδό Κρεστσάτκι, δημιούργησαν επεισόδιο επιτιθέμενοι στους ακτιβιστές συνδικαλιστές, αδελφούς Λεβίν που μοίραζαν ανακοίνωση κοινωνικού περιεχομένου.
Στο Μαϊντάν, οι ναζί πιέζουν ακόμα και τους φιλελεύθερους εθνικιστές συμμάχους τους. Πλέον, με βάση την υπεροχή της δύναμής τους κατάφεραν και κέρδισαν την ηγεμονία. Τώρα η χορωδία του Μαϊντάν επαναλαμβάνει τον ύμνο των ναζί «Δόξα στην Ουκρανία, στους Ήρωες Δόξα». Βέβαια ακόμα μπορούν και οι εκπρόσωποι άλλων κατευθύνσεων να παραστούν στο Μαϊντάν, εκτός από την αριστερά· ακόμα μπορούν!
Συμβολική δράση που επισφράγισε τη νίκη των φασιστών μέσα στο κίνημα ήταν η βάρβαρη καταστροφή μνημείου του Λένιν, στην πλατεία Μπεσσαραμπάσκαγια, πράγμα που είχαν ήδη προσπαθήσει μέλη των οργανώσεων «Σβομπόντα» και «Δεξιός Τομέας» ήδη από το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου, αλλά τότε απέτυχαν. Την εβδομάδα που μεσολάβησε έκαναν πολλές επιθέσεις στο μνημείο, αλλά στις 8 του μήνα εφάρμοσαν μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακας: οδήγησαν στο μνημείο μεγάλο όγκο δυνάμεων ώστε να απομακρύνουν την ομάδα που το φύλαγε, το απομάκρυναν από το βάθρο και το πελέκησαν με σφυριά ώστε να μην μπορεί να αποκατασταθεί.
Η καταστροφή του μνημείου ήταν μια τακτική νίκη αλλά και στρατηγική ήττα. Η καταστροφή έχει προκαλέσει σύγχυση στους δημοκρατικούς κύκλους, και η υποστήριξη στο Μαϊντάν, όπως φαίνεται από τον αριθμό των συμμετεχόντων, άρχισε να πέφτει. Αν συγκρίνουμε το σήμερα με την πορτοκαλί επανάσταση, η έκτασή της είναι πιο περιορισμένη, η σύνθεσή της πιο ακραία, και οι μαζικές συγκεντρώσεις πολύ πιο αραιές. Οι κάτοικοι του Κιέβου, σε αντίθεση με το 2004, πήγαιναν στο Μαϊντάν μόνο μετά τις δουλειές τους και στις αργίες· έτσι τώρα οι συγκεντρώσεις τους είχαν τα μεγέθη του 2004 μόνο τα Σαββατοκύριακα!
Οι διοργανωτές περιμένουν περισσότερη υποστήριξη από τη δυτική Ουκρανία, κυρίως από την Γαλικία, στην οποία, μετά την καταστροφή του μνημείου του Λένιν, ο ενθουσιασμός φούντωσε. Σε άλλες περιοχές οι διαμαρτυρίες προσελκύουν εξίσου ή και περισσότερο κόσμο, ενώ στο νότο και τα ανατολικά οι συγκεντρώσεις είναι ολιγάριθμες, παρ’ ότι στην Πορτοκαλί Επανάσταση, εκεί γίνονταν οι πιο μαζικές συγκεντρώσεις. Αυτά δείχνουν ότι η κοινωνική βάση του σημερινού Μαϊντάν είναι περισσότερο τοπικιστικού-περιφερικού χαρακτήρα
Η υποστήριξη στο Μαϊντάν δεν μπορεί να αυξηθεί λόγω της έλλειψης επιτυχίας του. Από την 1η Δεκέμβρη μπήκε σε μια έντονη αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, αλλά ο πρόεδρος Γιανουκοβιτς αρνήθηκε οποιαδήποτε παραχώρηση, η πρόταση μομφής του Αζάροβ απέτυχε, με αποτέλεσμα και η αντιπολίτευση να έχει μπλοκαριστεί και η κυβέρνηση να συνεχίζει να λειτουργεί. Έχοντας αποτύχει κοινοβουλευτικά, η αντιπολίτευση προσπαθεί να παρεμποδίσει τις κυβερνητικές δράσεις, καταλαμβάνοντας κτήρια, και εδώ πάλι το Μαϊντάν απέτυχε να βοηθήσει, τα κτήρια ανακαταλήφθηκαν τα ξημερώματα 11ης προς 12 Δεκέμβρη, και οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας επιτέθηκαν στους διαδηλωτές ενώ δεν είχαμε νεκρούς.
Εδώ υπήρχε ένα πολιτικό αδιέξοδο: οι διαδηλωτές αδυνατούσαν να ρίξουν την κυβέρνηση, και η κυβέρνηση αδυνατούσε να διαλύσει τους διαδηλωτές. Ο Γιανουκόβιτς επιχείρησε να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση με τη μέθοδο της «στρογγυλής τραπέζης», αλλά κάτι τέτοιο στάθηκε αδύνατο, η αντιπολίτευση επιμένει σε άνευ όρων πραγματοποίηση των αιτημάτων της. Η αντιπαράθεση συνεχίζεται.
Στα δυτικά, κυρίως στη Γαλικία, η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο, αλλά στις περισσότερες περιοχές της χώρας αισθάνεται δυνατή. Η ακροδεξιά τάση του Μαϊντάν φοβάται την Ανατολή και το Νότο, όπου εκεί διατηρεί παθητική και απαισιόδοξη στάση. Η κυβέρνηση δεν χαίρει υποστήριξης ενώ αρκετοί θεωρούν τη στάση της αυτοκτονική, λόγω της αποδοχής ναζιστών σε θέσεις κρατικής εξουσίας.
Η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητα από την ταξική πάλη. Οι αριστερές δυνάμεις που καταλαβαίνουν την ανάγκη αγώνα εξίσου ενάντια στην κυβέρνηση και τους φασίστες, δεν χαίρουν επιρροής στην κοινωνία. Οι σταλινικοί στο μεγαλύτερό τους μέρος έχουν αποσυρθεί από τις διαμάχες είτε υποστηρίζουν την ένταξη στην Τελωνειακή Ένωση. Έτσι έχουν ταυτιστεί με το Μαϊντάν με τη διαφορά ότι οι τελευταίοι συνεισφέρουν στα συμφέροντα του δυτικού ιμπεριαλισμού ενώ οι σταλινικοί δουλεύουν για τους Ρώσους.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι η Ρωσία δεν χρειάζεται μια τέτοια στάση. Η Ρωσία τηρεί στάση ουδετερότητας στα εσωτερικά της Ουκρανίας, και καταδικάζει την ανάμειξη της ΕΕ στην πολιτική κρίση, συνεχίζει παράλληλα τις διαπραγματεύσεις για συνεργασία με την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς, αλλά δεν πρόκειται να κάνει παραχωρήσεις σε ζωτικής σημασίας ζητήματα σχετικά με την Ουκρανία. Η παράλογα υψηλή τιμή του φυσικού αερίου παραμένει αμετάβλητη. [Σ.σ.: ο Πούτιν τελικά πρόσφερε μείωση κατά 30% της τιμής του αερίου και 15 δισ. ευρώ "δανειακή βοήθεια"]
Εντωμεταξύ αυτόν τον καιρό η κυβέρνηση πάσχει από διεθνή απομόνωση. Μέχρι σήμερα είναι απελπισμένη για δανειακές πιστώσεις, που κανείς δεν διατίθεται να παραχωρήσει. Οι ΕΕ, ΗΠΑ, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, δεν θέλουν ούτε να συζητήσουν κάτι τέτοιο! Η Κίνα μέχρι την οποία ταξίδεψε ο Γιανουκόβιτς εν μέσω της κρίσης, ούτε αυτή προσφέρει τέτοιες ελπίδες… Προσέφερε στον Γιανουκοβιτς μόλις 3 δισ. δολάρια, ενώ η χώρα χρειάζεται τουλάχιστον 10!
Η απεγνωσμένη ανάγκη της Ουκρανίας για ξένο δανεισμό δημιούργησε ένα δεύτερο κύμα οικονομικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2012, αλλά ήταν πιο απαλή από την πρώτη, ωστόσο η κυβέρνηση πάλι απέτυχε στο οικονομικό πλάνο του προϋπολογισμού για το 2013. Από το φθινόπωρο του 2013 ξεκίνησαν καθυστερήσεις στις πληρωμές μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, κοινωνικών παροχών κ.ά. Μεγάλο τμήμα του προϋπολογισμού δεν έχει ακόμα καλυφθεί. Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση πρέπει είτε να προσφύγει σε δανεισμό είτε να κάνει περικοπές στο μέγεθος των κοινωνικών παροχών, και επειδή ο δανεισμός δεν έρχεται από πουθενά, είναι αναγκαίες οι μειώσεις μισθών, συντάξεων, υποτροφιών και άλλων επιχορηγήσεων, πράγμα που σε καιρό κρίσης είναι αδύνατο για κοινωνικούς λόγους. Έτσι η κυβέρνηση έχει φτάσει σε ένα τέλμα!
Ακόμα κι αν αλλάξει η κυβέρνηση, η νέα αστική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τα ίδια προβλήματα. Ίσως καταφέρει να δανειστεί από τους δυτικούς, αλλά σε αντάλλαγμα θα πρέπει να υπογράψει συμφωνία συνεργασίας που ουσιαστικά θα σημαίνει την λεηλασία της ντόπιας οικονομίας και το τελικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, επιδείνωση της κρίσης! Επίσης, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει διάσπαση στη χώρα: για πολλούς στα ανατολικά της χώρας τόσο η κυβέρνηση, όσο και οι ναζί, είναι το ίδιο απαράδεκτοι. Η νίκη της αντιπολίτευσης πάλι θα προκαλούσε πολιτικό χάος!
Έτσι μπορούμε να προβλέψουμε μια επιδείνωση στην οικονομική κατάσταση της χώρας ανεξάρτητα από την έκβαση του πολιτικού αγώνα. Όσον αφορά το πολιτικό σύστημα, υπάρχουν πολλά μονοπάτια διεξόδου από την κρίση, που δεν αποκλίνουν όμως από την γενική τάση, την τάση για ισχυροποίηση της αντίδρασης! Αν η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς επιβιώσει, της είναι αναγκαίο να επιδιορθώσει την αντιδημοτικότητα που προκάλεσε η κρατική καταστολή. Μια αποφασιστική λύση θα μπορούσε να την φρενάρει μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2015. Αν νικήσει η αντιπολίτευση, θα έχουμε απλά αντιδραστικοποίηση του καθεστώτος σε βαθμό ημιφασιστικό και οι Ουκρανοί φασίστες θα εξαπολύσουν διώξεις εναντίον όποιου δεν πιστεύει στο σύνθημα «Δόξα στην Ουκρανία – Τιμή στους Ήρωες»!
Όλα αυτά τα σενάρια καθιστούν δύσκολη την ταξική οργάνωση του ουκρανικού προλεταριάτου. Αρκεί να παραθέσουμε ότι η «Σβομπόντα» διεκδικεί εδώ και καιρό νόμο ποινικοποίησης της έκφρασης «της κομμουνιστικής ιδεολογίας, σε όλες της τις εκφάνσεις». Έτσι οι προοπτικές του πολιτικού αγώνα στην χώρα φαίνονται αρκετά δυσοίωνες… Οι εργαζόμενες μάζες για άλλη μια φορά έγιναν εργαλείο στα χέρια της αντίδρασης και εμείς δεν μπορούμε ακόμα να αλλάξουμε αποφασιστικά την κατάσταση.
___
Μετάφραση: Σπυρίδων Τσάρος SoS R
Επιμέλεια: Γιάννης Σιμ.
Ορισμένες τυπογραφικές διορθώσεις έγιναν κατά την αναδημοσίευση του κειμένου.
Ενημερωτικη συλλογή όπως πάντα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ Κίρκη!