«Έδωσα το σώμα μου για να βρω τα λεφτά να κάνω χρήση». «Έψαχνα τρόπο να κόψω. Είχα δει παιδί που ήταν 17-18 ετών να φεύγει μπροστά στα μάτια μου από υπερβολική δόση. Μου συνέβη τέσσερις ακόμη φορές. Εγώ έπεσα σε κώμα».
Την ώρα που μου διηγούνται το παρελθόν τους, στα μάτια της Αναστασίας και του Παναγιώτη καθρεφτίζεται ένας κόσμος που είναι δύσκολο να διανοηθούμε. Ένας κόσμος που μπορεί να αισθανόμαστε ότι βρίσκεται μακριά, αλλά είναι πιο κοντά απ’ όσο πιστεύουμε. Όχι μόνο γιατί όντως βρίσκεται δίπλα μας στο πεζοδρόμιο και «λιώνει» σε απόσταση τεσσάρων με πέντε βημάτων. Αλλά και επειδή ποτέ δεν ξέρεις πού μπορεί να γεννηθείς. Κανείς δεν διαλέγει την οικογένειά του και ο καθένας μπορεί να γεννηθεί σ' ένα σπίτι γεμάτο προβλήματα.
Η Αναστασία και ο Παναγιώτης είναι δύο νέα παιδιά, 28 και 30 ετών αντίστοιχα, που υπήρξαν τοξικοεξαρτημένα. Έκαναν χρήση από τα 13 τους και κατάφεραν να τη σταματήσουν μια δεκαετία αργότερα. Θεωρούσαν ότι κάλυπταν έτσι ένα κενό. Το συναίσθημα, ας πούμε, από την αγκαλιά του μπαμπά και της μαμάς, που τόσο έλειψε απ’ τον Παναγιώτη και το βρήκε αφού κατάφερε να «καθαρίσει».
Ο τρόπος που μοιράζονται τις προσωπικές τους τραγωδίες δίνει την εντύπωση ότι με τον ίδιο ψύχραιμο τόνο θα μπορούσαν να περιγράφουν μια διαφορετική, πιο απλή και λιγότερο δραματική συνθήκη. Η εξήγηση βρίσκεται σε μια μακροχρόνια δουλειά που έχει γίνει από πίσω βήμα - βήμα, ώστε να φτάσουν σήμερα τα παιδιά να κοιτάνε άφοβα το παρελθόν τους και να μην «σπάει» η φωνή τους.
Πρώτα πήραν απόσταση από τη χρήση. Μετά έμαθαν ν’ αγαπούν τον εαυτό τους. Να λένε την αλήθεια. Να μοιράζονται. Να έχουν άποψη. Να κοιτάνε κατάματα αυτό που τους βασανίζει. Να βρίσκουν λύση. Να ζουν μαζί σε κοινότητες που φρόντιζαν μόνοι τους. Και βγαίνουν πλέον πάλι έξω στην κοινωνία χωρίς να φοβούνται.
Όλη αυτή η διαδρομή διανύθηκε πρώτα και κύρια επειδή το ήθελαν. Όμως χαράχτηκε χάρη σε έναν οργανισμό που βλέπει με εμπιστοσύνη τον θεραπευόμενο. Με φιλοσοφία «μπορείς να το κάνεις, αλλά όχι μόνος σου» το αμεσοδημοκρατικό ΚΕΘΕΑ συνέβαλε ώστε χιλιάδες άνθρωποι σήμερα να έχουν αλλάξει σελίδα. Η Αναστασία και ο Παναγιώτης είναι δύο από αυτούς τους ανθρώπους που τα κατάφεραν.
«Είχα ανάγκη για αποδοχή, μου κάλυπτε ανασφάλειες»
«Τα πράγματα στο σπίτι μου δεν ήταν πολύ καλά. Υπήρχε βία. Ο πατέρας μου ήταν κι αυτός χρήστης αλκοόλ. Με απέρριπτε σε σημείο που με χτυπούσε. Δεν ήθελα να περνάω καθόλου χρόνο στο σπίτι μου. Έπιασα δουλειά ως σερβιτόρα στα 13. Το να κάνεις χρήση μέσα στην παρέα είναι το πιο εύκολο. Κυρίως ήταν η ανάγκη για αποδοχή. Ότι κάπου ανήκω.
Στην αρχή εννοείται ότι δεν ένιωθα τον κίνδυνο καθόλου. Πίστευα ότι είναι περιπετειώδες. ‘Νέα είμαι, όλοι μπορεί να κάνουν ένα τσιγάρο’. Αυτές τις δικαιολογίες έβαζα στο μυαλό μου. Περνούσα καλά και γέλαγα» λέει η Αναστασία γυρίζοντας το ρολόι της πίσω, τότε που έμενε στο Λουτράκι. Σε μια κλειστή κοινότητα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μέσα σε παρόμοιες συνθήκες ξεκίνησε να κάνει χρήση ο Παναγιώτης κάποιες δεκάδες χιλιόμετρα βορειότερα, στην πόλη της Λιβαδειάς.
«Το θέμα των ναρκωτικών με είχε απασχολήσει από τα 13 μου. Μεγάλωσα σε μία δύσκολη οικογένεια. Οι δικοί μου ήταν αγρότες και τις περισσότερες ώρες τις περνούσαν στα χωράφια. Είχαν αλλάξει οι ρόλοι μέσα στο σπίτι. Μεγάλωσα με τα μεγαλύτερα αδέρφια μου. Δεν υπήρχε μαμά, μπαμπάς, πέρα από το οικονομικό σκέλος. Στο Γυμνάσιο το σχολείο με ζόρισε πάρα πολύ. Μου φαινόταν βουνό.
Οι παρέες διαφοροποιούνταν. Εγώ ήμουν πιο κοντά σ’ εκείνη που είχε παραβατική συμπεριφορά και στα παιδιά που δεν διάβαζαν. Στην πρώτη Γυμνασίου δοκίμασα το χασίς. Άρχισε να καλύπτει κάποιες ανασφάλειες και φόβους που είχα. Δεν ντρεπόμουν τόσο για τα ρούχα μου ούτε για το ότι δεν έβγαινα για καφέ όπως άλλα παιδιά στην ηλικία μου. Εγώ έλεγα ότι ‘έχω αυτό. Κάνω κάτι που εκείνοι δεν τολμάνε’».
«Το πρωί ήμουν η καλή μαθήτρια, το βράδυ έκανα ναρκωτικά»
Και στις δύο περιπτώσεις η κατάσταση ύστερα από λίγα χρόνια ξέφυγε από τον έλεγχο του Παναγιώτη και της Αναστασίας.
«Το πρωί ήμουν η καλή μαθήτρια και το καλό κορίτσι. Το βράδυ έκανα ναρκωτικά. Πέρασα στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης, Φιλολογία. Το ήθελα για να φύγω απ’ το σπίτι. Οι γονείς μου είχαν χωρίσει, αλλά η μάνα μου ήταν υπερπροστατευτική. Εκεί ωστόσο ήρθε η μεγάλη κατηφόρα. Είχα όλη την ελευθερία και δεν υπήρχε ο κοινωνικός περίγυρος του Λουτρακίου. Είχα την ελευθερία να κάνω ακόμη χειρότερο κακό στον εαυτό μου. Και το έκανα. Έμπλεξα με λάθος ανθρώπους. Κατέληξα να μείνω στον δρόμο. Στη μέση είχαν μπει η ηρωίνη, τα χάπια, η κοκαΐνη».
«Στα 14 μου είχα ήδη δοκιμάσει ηρωίνη» λέει ο Παναγιώτης και συνεχίζει: «Από τα 14 έως τα 21 μου η χρήση ήταν καθημερινή. Με γλύκαινε το ναρκωτικό αυτό και ήταν οικονομικό. Μέχρι που έφτασα σ’ ένα σημείο όπου δεν έπινα απλά μια γραμμή. Αλλά σκεφτόμουν τι έπρεπε να κλέψω για να την έχω. Έτσι αποφάσισα να παρατήσω το Γυμνάσιο, επειδή δεν μπορούσα να το υποστηρίξω. Έπιασα μια δουλειά. Σκεφτόμουν ότι θα μπορούσα να έχω λεφτά να κάνω τη χρήση μου. Να βγω ένα Σάββατο έχοντας τα ρούχα μου. Έφτασα να παίρνω πάρα πολλά χάπια. Πήγαινα σε ψυχιάτρους, έλεγα ότι δεν είμαι καλά και είχα εξασφαλίσει νόμιμη χρήση με μια επίσκεψη των 10 ευρώ. Μέχρι που μπήκα στον στρατό...».
Και εγένετο φως...Η χρήση ναρκωτικών «για τη φάση» μετετράπη σύντομα σε χρήση «από ανάγκη» για τον Παναγιώτη και την Αναστασία. «Όταν μένεις στον δρόμο, παίρνεις και τις αξίες του δρόμου. Κλέβεις για να ζήσεις. Κοιμάσαι όπου να 'ναι. Δεν προσέχεις τον εαυτό σου ούτε κάνεις μπάνιο. Ούτε καν έτρωγα. Ό,τι λεφτά μου έδιναν όταν ζητιάνευα ήταν για τη χρήση. Το χειρότερο όμως που θεωρώ ότι έχω κάνει στον εαυτό μου -και δεν πίστευα ποτέ ότι θα συμβεί- ήταν να δώσω το σώμα μου για να βρω λεφτά να κάνω τη χρήση. Είχα φτάσει σε σημείο που δεν άντεχα τον εαυτό μου. Τότε ήταν που αποφάσισα να ψάξω για βοήθεια. Με παρέπεμψαν στο ΚΕΘΕΑ» διηγείται η Αναστασία.
Ο Παναγιώτης θυμάται ότι άρχισε να καταλαβαίνει τη φθορά κατά τη στρατιωτική του θητεία. «Ξαφνικά ήρθε ένα χαρτί να πάω φαντάρος. Από τον πρώτο μήνα άρχισα ν’ αναγνωρίζω τα στερητικά. Τους πόνους. Δεν ήξερα τι θα κάνω χωρίς τη χρήση. Όπως καταλαβαίνεις, είχα πολύ άσχημη συμπεριφορά. Είχα πάει στην ενδοφλέβια χρήση και είχα αδυνατίσει πάρα πολύ, σε σημείο που είχα επιληψίες. Δεν κατάλαβα πώς πέρασε το στρατιωτικό, ήμουν πάντα ‘πιωμένος’. Απολύθηκα το 2008».
Όταν νέα παιδιά όπως εκείνος άρχισαν να πεθαίνουν μπροστά του από υπερβολική δόση, άρχισε να σκέφτεται ότι δεν μπορεί παρά να προσπαθήσει ν’ απεξαρτηθεί. «Φοβόμουν ότι μπορεί να ήμουν ο επόμενος. Έλεγα ότι θα το κόψω. Κι όντως μείωνα τη χρήση για καμιά βδομάδα. Μετά τα ξεχνούσα όλα. Μέχρι που έπεσα σε κώμα. Μ’ άφησαν κάτω από την πολυκατοικία και για καλή μου τύχη ένας άνθρωπος με πήγε στο νοσοκομείο και σώθηκα.
Εκεί σκέφτηκα αρκετά. Ακόμη δεν ήξερα για το ΚΕΘΕΑ. Έμαθα το 2011, όταν με συνέλαβαν επειδή είχα κλέψει. Ήρθε ένας αστυνομικός κοντά μου και μου λέει ‘έχω ένα γιο που είναι σήμερα 4,5 χρόνια καθαρός. Έχει τελειώσει αυτό το πρόγραμμα’. Το τόλμησα, δεν πήγαινε άλλο. Είχα φτάσει σε ένα σημείο που έλεγα καλημέρα στην οικογένειά μου και νόμιζαν ότι τους έλεγα ψέματα».
Μετά την κοινότητα ο στόχος ήταν η ζωή
Τα καθαρά μάτια και οι αποκατάσταση των σχέσεων με την οικογένεια ήταν τα πρώτα δώρα της απεξάρτησης για τον Παναγιώτη και την Αναστασία
Η ένταξή τους στο ΚΕΘΕΑ δεν ήταν βέβαια περίπατος. Ο Παναγιώτης χρειάστηκε να φύγει και να ξαναπάει κάποιες φορές. «Οι θεραπευτές μου έλεγαν ‘δεν είσαι ένα σκουπίδι, δεν είσαι τελειωμένος, μπορούμε να σώσουμε την κατάσταση, να βάλουμε στόχους’. Δεν είχα βάλει ποτέ στη ζωή μου στόχους. Παρά μόνο να μπορώ να βγάλω χρήματα για να εξασφαλίσω τη χρήση.
Με το ΚΕΘΕΑ έμαθα να παίζω κιθάρα. Να κυκλοφορώ στον δρόμο χωρίς φόβο. Από τον δρόμο, όχι από τα στενά. Ωστόσο ήμουν φοβισμένος με τα συναισθήματά μου. Δεν μπορούσα να μοιραστώ δικά μου πράγματα. Έβλεπα παιδιά που έλεγαν την ιστορία τους και έκλαιγαν. Εμένα όμως όλο αυτό με τρόμαζε κάπως».
Βγαίνοντας έξω επιχείρησε να δουλέψει σε κάποιο νησί, μακριά από τη Λιβαδειά, τις εμπειρίες και τους κύκλους που τον είχαν τραυματίσει. «Πίστευα ότι μπορούσα να τα καταφέρω μόνος μου. Πάλι κλείστηκα όμως, πάλι δεν είχα ανθρώπους και άρχισα να σκέφτομαι τη χρήση, με αποτέλεσμα να ξανακυλήσω. Ξαναχτύπησα την πόρτα του ΚΕΘΕΑ το 2018». Σήμερα είναι τρία χρόνια «καθαρός» και φτιάχνει χυμούς σε κατάστημα στο Μοναστηράκι.
«Οι γονείς μου με πήραν πρώτη φορά αγκαλιά»
Στο άκουσμα της είδησης ότι το ΚΕΘΕΑ μπορεί να πάψει να είναι αυτό που ήταν και να διακοπούν οι δράσεις του, καθώς το νέο σχέδιο που διαμορφώθηκε από την κομματικά διορισμένη διοίκηση δεν προβλέπει καν τον όρο της απεξάρτησης, τα δύο παιδιά αντιδρούν έντονα. Αυτή τη φορά ο Παναγιώτης χρειάστηκε να ανασύρει από το παρελθόν του ορισμένες θετικές αναμνήσεις.
«Είδα ότι με τις δράσεις που κάναμε με το ΚΕΘΕΑ, βάφοντας ας πούμε ένα παλιό σχολείο στο Πέραμα, φέραμε κι άλλο κόσμο που το έχει ανάγκη κοντά μας. Παιδιά που είδαν το έργο, έμαθαν από ποιους έγινε και ρώτησαν το πώς.
Το πρόγραμμα μας βοήθησε να έρθουμε κοντά και ως οικογένεια. Με τους γονείς μου μιλήσαμε ανοιχτά. Έμαθα ότι κι ο γονιός ζητάει συγγνώμη. Με πήραν αγκαλιά, κάτι που δεν είχα αισθανθεί ποτέ. Επίσης βοηθήθηκαν τ’ αδέρφια μου. Αποκαλύψαμε την αλήθεια κι ενάμιση μήνα ύστερα από μένα μπήκαν κι αυτά. Σήμερα έχουν καθαρίσει και η αδερφή μου έχει οικογένεια».
«Για εμένα η συμβολή του ΚΕΘΕΑ συνοψίζεται σε δύο γεγονότα» λέει η Αναστασία. «Πριν απεξαρτηθώ, ήμουν στον περιφερειακό δρόμο του Λουτρακίου κι έβλεπα την πόλη μου από ψηλά. Αναρωτιόμουν αν θα καταφέρω να τη δω ποτέ με καθαρά μάτια, χωρίς να έχω την ανάγκη να πιω, να βρίσκομαι σε αυτή την τρέλα και το τρέξιμο. Δεν το πίστευα. Πριν από δύο χρόνια τραγούδησα σε μια πολύ μεγάλη συναυλία που έκανε το ΚΕΘΕΑ μαζί με σπουδαίους καλλιτέχνες, όπως η Γιώτα Νέγκα. Ανακάλυψα ένα ταλέντο που δεν γνώριζα.
Συγκρότησα μια ταυτότητα διαφορετική από αυτή που είχα. Έμαθα να φροντίζω τον εαυτό μου. Να κάνω πράγματα για τους άλλους, χωρίς να τα κάνω για να φανώ καλή και να πάρω κάτι. Να επικοινωνώ πραγματικά. Θα μπορούσα, τώρα που ‘καθάρισα’, να γυρίσω το βλέμμα από την άλλη. Δεν είναι όμως δίκαιο. Πρέπει το κορίτσι που είδα τις προάλλες έξω στον δρόμο, ταλαιπωρημένο και αδύνατο, όπως ήμουν εγώ κάποτε, να έχει την ευκαιρία να δει τη ζωή όπως τη βλέπω εγώ τώρα. Πρέπει η φωνή μας ν’ ακουστεί».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου