Του Γιάννη Αντωνιάδη - Την τελευταία εβδομάδα τα πνευματικά δικαιώματα ξαναβγήκαν στην επικαιρότητα και δυστυχώς όχι για καλό λόγο. Όπως αποκάλυψε η “Αυγή” την προηγούμενη εβδομάδα το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε το πράσινο φως για τη δραστηριοποίηση μιας ελληνικής ιδιωτικής εταιρείας στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων της μουσικής
Φαίνεται ότι η επιστροφή στην «κανονικότητα» προβλέπει και την επιστροφή της ελληνικής μουσικής στην πατρωνία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο κύκλος που άνοιξε με την εντολή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πριν περίπου πέντε χρόνια για λογιστικό έλεγχο στην ΑΕΠΙ και τη συνακόλουθη ανάκληση της άδειας λειτουργίας της τον Μάιο του 2018 μετά τη διαπίστωση σειράς ατασθαλιών, κλείνει με το σαμποτάρισμα της εναλλακτικής λύσης που σχεδίασε και υλοποίησε μέχρι ένα σημείο η προηγούμενη κυβέρνηση. Ας δούμε λοιπόν ποιο ήταν αυτό το σχέδιο, πώς υλοποιήθηκε και κυρίως ποια είναι τα καίρια ζητήματα που προκύπτουν από την τυχόν ματαίωσή του.
Μεταβατικότητα μέσω ΟΠΙ
Η επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2018 ήταν να προχωρήσει σε ένα μεταβατικό σχήμα, υπό την σκέπη του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) με την ενίσχυση του κράτους, μέχρι να γίνει ένας νέος αυτοδιοικούμενος από τους ίδιους τους δημιουργούς οργανισμός. Η ΕΥΕΔ συστάθηκε τον Ιούνιο του 2018 και επιχορηγήθηκε με το ποσό των τριών εκατομμυρίων ευρώ τον Οκτώβρη του ίδιου έτους. Μία μερίδα Ελλήνων δημιουργών επέλεξε, όπως είχε δικαίωμα, να εγγραφεί στην «Αυτοδιαχείριση», έναν μικρό οργανισμό που είχε συσταθεί από το 2002 και φυτοζωούσε στο περιθώριο της ΑΕΠΙ και υπό την ιδιότυπη ασυλία μέχρι το 2018 της διοίκησης του ΟΠΙ. Τον ίδιο οργανισμό επέλεξε και η πλειοψηφία των αλλοδαπών οργανισμών.
Τον Φεβρουάριο του 2019 οι περισσότεροι Έλληνες δημιουργοί αποχώρησαν από την «Αυτοδιαχείριση» και εντάχθηκαν στην ΕΥΕΔ, καταγγέλλοντας παράλληλα σειρά ατασθαλιών. Η τότε υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά είχε ήδη διατάξει έλεγχο και στην «Αυτοδιαχείριση» από ορκωτούς ελεγκτές. Έτσι από την άνοιξη του 2019 το σύνολο σχεδόν των Ελλήνων δημιουργών είναι ενωμένο ξανά κάτω από την ίδια στέγη.
Η δυσκολία της συλλογικής διαχείρισης
Η επιλογή να γίνει ένας νέος μεταβατικός οργανισμός υπό την σκέπη του ΟΠΙ), ο οποίος είναι ο εποπτεύων φορέας όλων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης είχε συγκεκριμένο σκεπτικό. Η συλλογική διαχείριση των μουσικών έργων δεν είναι μία απλή διαδικασία. Για να γίνει χρειάζεται πρώτα από όλα δεδομένα και βέβαια εξειδικευμένο προσωπικό. Τα δεδομένα, όπως αρχείο δημιουργών, τίτλοι τραγουδιών, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, παιξίματα τραγουδιών, συναυλίες, ιστορικά προηγούμενων διανομών, βρίσκονταν όλα στο αρχείο της ΑΕΠΙ, το οποίο είναι και περιουσιακό της στοιχείο. Με νομοθετική διάταξη προβλέφθηκε ότι η Ειδική Υπηρεσία Έκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων (ΕΥΕΔ), ως υπηρεσία του ΟΠΙ, θα είχε δικαίωμα χρήσης και πρόσβασης στο αρχείο αυτό. Το δικαίωμα αυτό δεν μπορούσε να δοθεί σε άλλη ιδιωτική εταιρεία, όπως ζητούσε η Αυτοδιαχείριση, παρά μόνο στον εποπτεύοντα φορέα. Με τον τρόπο αυτό μπόρεσαν να διασωθούν τα δεδομένα του ελληνικού τραγουδιού από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η ΕΥΕΔ πλέον έχει φτιάξει ένα δικό της αρχείο με μεγάλη προσπάθεια των ανθρώπων που δουλεύουν σε αυτήν και κατά την προσωπική μου άποψη είναι το σημαντικότερο στοιχείο που πρέπει να μεταφερθεί στον νέο οργανισμό των δημιουργών. Χωρίς δεδομένα δεν μπορείς να κάνεις συλλογική διαχείριση.
Στον αέρα οι οφειλές
Τη λειτουργία της ΕΥΕΔ διευκόλυνε και η απόφαση να μισθωθεί ένα μέρος των γραφείων της ΑΕΠΙ, όπου και στεγάζεται μέχρι σήμερα. Με τον τρόπο αυτό μπόρεσε να λειτουργήσει άμεσα και να καταφέρει σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα για τα δεδομένα της περιόδου. Πρέπει στο σημείο αυτό να διευκρινίσω ότι λόγω του ότι η ΑΕΠΙ όφειλε χρήματα στον ΟΠΙ, ύψους περίπου 700.000 ευρώ, μισθώματα στην πράξη δεν καταβλήθηκαν στην ΑΕΠΙ. Η δραστηριότητα της ΕΥΕΔ παρά τις δεσμεύσεις που είχε ως δημόσια υπηρεσία πήγε πολύ καλά χάρις την προσπάθεια όλων των στελεχών και των υπαλλήλων της έχοντας εισπράξεις περίπου 11 εκατ. ευρώ μέσα σε ένα πλήρη χρόνο λειτουργίας. Σύμφωνα με τον νόμο κρατάει το 20% των εσόδων για τα διαχειριστικά της έξοδα και μαζί με τα 3.000.000 που δόθηκαν ως επιχορήγηση από το υπουργείο Πολιτισμού τον Οκτώβρη του 2018, μπόρεσε και να φτιάξει τον μηχανισμό είσπραξης και το αρχείο των δεδομένων.
Από τα χρήματα αυτά (προμήθεια και επιχορήγηση) τον Οκτώβριο του 2019 που εκδιώχθηκε ο υπογράφων από πρόεδρος του ΟΠΙ στον τραπεζικό λογαριασμό της διαχείρισης ήταν 2.700.000 ευρώ περίπου, πλέον των χρημάτων που είναι τα δικαιώματα των δημιουργών. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί το υπουργείο, εάν θέλει χωρίς επιπλέον κόστος, να προικοδοτήσει τον νέο οργανισμό με ένα σεβαστό ποσό και από όλο το εγχείρημα να μείνει και μέρος της επιχορήγησης που έδωσε το δημόσιο.
Μηχανογραφικό και αδειοδότηση
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη μετάβαση στον νέο οργανισμό έγιναν οι διαδικασίες για την επιλογή νέου μηχανογραφικού συστήματος. Αρχές του περασμένου Αυγούστου εξετάστηκαν από το διοικητικό συμβούλιο του ΟΠΙ οι προσφορές και επιλέχθηκε ένα κατάλληλο εξειδικευμένο πρόγραμμα μηχανογράφησης. Η λογική προϋπόθεση όμως για την προμήθεια του είναι η αδειοδότηση από το υπουργείο του νέου οργανισμού των δημιουργών. Διότι εάν το υπουργείο για κάποιο λόγο δεν δώσει άδεια, ο ΟΠΙ δεν χρειάζεται προφανώς κανένα τέτοιο μηχανογραφικό σύστημα. Η άδεια του νέου οργανισμού παραμένει προς έγκριση στο συρτάρι της κυρίας Μενδώνη από 9 Αυγούστου 2019. Για πόσο χρονικό διάστημα θα παραμείνει εκεί είναι ένα μεγάλο ερώτημα.
Το κράτος δεν πρέπει να κάνει συλλογική διαχείριση. Η σύσταση της ΕΥΕΔ ήταν μία μεταβατική κατάσταση προκειμένου να περάσουμε από την ιδιωτική ΑΕΠΙ σε έναν αυτοδιοικούμενο συνεταιρισμό των Ελλήνων δημιουργών. Το σχήμα αυτό, δηλαδή οι δημιουργοί να έχουν τον δικό τους οργανισμό, ισχύει σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα ήταν και σε αυτό η παγκόσμια εξαίρεση. Αντί λοιπόν το υπουργείο Πολιτισμού να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, να ενισχύσει αυτή την προσπάθεια, βλέπουμε σήμερα να προσπαθεί να γυρίσει σε αποτυχημένα σχήματα. Επίσης ο χρόνος είναι σημαντικός παράγοντας. Όσο παραμένει η εκκρεμότητα αδειοδότησης η αγορά δεν πληρώνει πνευματικά δικαιώματα περιμένοντας να δει τι θα γίνει και οι ορέξεις επίδοξων διεκδικητών της πίτας ανοίγουν.
* Ο Γιάννης Αντωνιάδης είναι δικηγόρος, πρώην πρόεδρος ΟΠΙ
ΜΟΤΟ
Όσο παραμένει η εκκρεμότητα αδειοδότησης η αγορά δεν πληρώνει πνευματικά δικαιώματα περιμένοντας να δει τι θα γίνει και οι ορέξεις επίδοξων διεκδικητών της πίτας ανοίγουν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου