Οικογενειακός φιλελευθερισμός

http://www.avgi.gr/article/10810/10125175/oikogeneiakos-phileleutherismos

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Παρατηρούσα μια φωτογραφία των «επί τόπου» στην πυρκαγιά της Εύβοιας, το γνώριμο σόου των αξιωματούχων με τα ανασηκωμένα μανίκια (κυριολεκτικά, τα ανασηκωμένα μανίκια των κατά κανόνα λευκών πουκάμισων, αλλά γιατί δεν φοράνε ένα τι σερτ; Καλοκαίρι είναι, δεν θα τους παρεξηγήσει κανείς). Στο κέντρο ο πρωθυπουργός, αριστερά του ο απερχόμενος περιφερειάρχης Στερεάς, θεσμικά πράγματα, τίποτα παράδοξο.

Αργόστροφος ων, μετά σκέφτηκα ότι δεν έβλεπα κάτι ολότελα θεσμικό: ήταν ο θείος και ο ανιψιός, ο πρώτος κυβερνήτης της χώρας και ο δεύτερος οσονούπω κυβερνήτης της πρωτεύουσάς της, μέχρι τώρα κυβερνήτης Στερεάς και καιομένης Ευβοίας.

Κι αυτό αντιμετωπίζεται σαν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο -ο παππούς / πατέρας πρωθυπουργός, ο γιος κι η κόρη βουλευτές και υπουργοί, ο γιος αρχηγός κόμματος και μετά πρωθυπουργός, ο ανιψιός διαδοχικά δήμαρχος, περιφερειάρχης και ξανά δήμαρχος, αλλά στο πρώτο βιλαέτι της χώρας αυτή τη φορά, ο άλλος ανιψιός διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου-, λες και υπάρχει κάτι στο γενετικό υλικό αυτής της οικογένειας που προορίζει ένα προς ένα τα μέλη της για ρόλους ηγετικούς, όπως και της άλλης μεγάλης οικογένειας το DNA κάτι είχε για να βγάλει τρεις πρωθυπουργούς. Οικογενειοκρατία, νεποτισμός και άλλα ακαδημαϊκά κλισέ που αναλύονται σε εκατοντάδες σελίδες, αλλά δεν φτουράνε μπροστά στη λαϊκή θυμοσοφία που συμπύκνωσε το νοσηρό φαινόμενο -σημάδι ανθρωπολογικής ένδειας και κοινωνικής στειρότητας του πολιτικού συστήματος-, στην απλή φράση: «σόι πάει το βασίλειο».

Αυτό λοιπόν το σόι, με τα φεουδαλικά δικαιώματα στη διακυβέρνηση της χώρας από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας (δείτε το σχετικό λήμμα στη βικιπέντια), υποτίθεται ότι είναι φορεύς ενός τολμηρού εκσυγχρονισμού, μιας φιλελεύθερης και καλά επανάστασης που η πρώτη της διακήρυξη, διά στόματος Κυρ. Μητσοτάκη, πριν δυο χρόνια ("Καθημερινή", 3.2.2017), ήταν η αποκήρυξη της οικογενειοκρατίας με τη διαβεβαίωση ότι κανείς συγγενής του δεν έχει θέση στην κυβέρνηση, μηδέ της Ντόρας εξαιρουμένης, και με υπογραμμισμένο σχόλιο του ίδιου ότι «ξέρω ότι αυτό είναι σκληρό και ίσως άδικο, ειδικά για την Ντόρα που έχει προσφέρει πολλά στην παράταξη και κανείς δεν αμφισβητεί τις ικανότητές της», ως de profundis εξομολόγηση παραβίασης ενός ιερού οικογενειακού κανόνα που θυσιάστηκε υπέρ ενός υπέρτερου οικογενειακού στόχου: της διαιώνισης της φαμίλιας στο φυσικό της ενδιαίτημα, στην εξουσία.

Και καθώς η οικογένεια απλώνει την επιρροή της και πέρα από το στενό πλαίσιο της διακυβέρνησης, ελέγχοντας ιδρύματα, ινστιτούτα, ΜΚΟ και άλλες ευαγείς οντότητες, είναι τόσο εξοργιστική η υποκρισία του πράγματος, ώστε μού 'ρχεται να συμφωνήσω ότι πράγματι είναι σκληρός και άδικος ο αποκλεισμός της Ντόρας από την κυβέρνηση, θα ήταν πολύ φυσιολογικότερη και ειλικρινέστερη η τοποθέτησή της σ’ ένα κορυφαίο υπουργείο, κι ακόμη καλύτερα στην υπερ-κυβέρνηση του Μαξίμου, εκτός αν η γυναίκα έχει χορτάσει από εξουσία και βαριέται, οπότε πάω πάσο.

Πέρα από πλάκα, το θέμα είναι σοβαρό, φαίνεται πως έχει τσατίσει αρκετούς συνεπείς νεο-φιλελεύθερους που προσέβλεπαν σε μια στοιχειώδη απόπειρα συρρίκνωσης του κράτους, εξ ου και τα σαρκαστικά σχόλια για το περιβόητο "επιτελικό κράτος" - «Για να σοβαρευτούμε: το νομοσχέδιο που υπερψήφισε χθες η Βουλή, δεν φτιάχνει 'επιτελικό κράτος'. Μπορεί να φτιάχνει 'Επιτελική Κυβέρνηση', μπορεί να παράγει «Οργανωμένο Γραφείο Πρωθυπουργού', μπορεί να λέγεται 'Μαζί'… Αλλά δεν υπάρχει επιτελικό κράτος...», έγραψε μάλλον απογοητευμένος ο Π. Μανδραβέλης. Στην «Καθημερινή» τής 8.8, έχοντας επιχειρηματολογήσει λίγες μέρες νωρίτερα, ότι «επιτελικό κράτος δεν μπορεί παρά να είναι το αποκεντρωμένο κράτος». Ούτε επιτελικό, ούτε μικρό, ούτε αποκεντρωμένο, αντιθέτως παραφουσκωμένο, πολυάριθμο, πολυπρόσωπο, γιατί η οικογένεια είναι μεγάλη, και κάθε μέλος της - πόλος εξουσίας έχει τους ανθρώπους του που εμπιστεύεται και πρέπει να τακτοποιήσει, να προωθήσει -συγγενείς κοντινούς ή μακρινούς, φίλους, κολλητούς, κουμπάρους ή απλώς ανθρώπους που πούλησαν πειστικά τα προσόντα και τα βιογραφικά τους- γιατί μοιράζονται τις ίδιες φιλελεύθερες ιδέες, τις ίδιες αρχές του ιδιότυπου, οικογενειακού, Ι.Χ. φιλελευθερισμού, που για να υπηρετηθεί μπορεί να μη χρειάζεται ένα πραγματικά επιτελικό κράτος, αλλά οπωσδήποτε έχει ανάγκη μια επιτελική οικογένεια. Κι αυτή αναμφισβήτητα υπάρχει, με αξιοσημείωτη αποτελεσματικότητα εδώ κι ενάμιση αιώνα.

ΜΟΤΟ

Ούτε επιτελικό κράτος, ούτε μικρό, ούτε αποκεντρωμένο, αντιθέτως παραφουσκωμένο, πολυάριθμο, πολυπρόσωπο, γιατί η οικογένεια είναι μεγάλη και κάθε μέλος της -πόλος εξουσίας έχει τους ανθρώπους του που εμπιστεύεται και πρέπει να τακτοποιήσει, να προωθήσει, γιατί μοιράζονται τις ίδιες φιλελεύθερες ιδέες, τις ίδιες αρχές του ιδιότυπου, οικογενειακού, Ι.Χ. φιλελευθερισμού, που για να υπηρετηθεί μπορεί να μη χρειάζεται ένα πραγματικά επιτελικό κράτος, αλλά οπωσδήποτε έχει ανάγκη μια επιτελική οικογένεια