Συντάκτης:
ΕΦ.ΣΥΝ.
Η «Εφημερίδα των Συντακτών», η μόνη ανεξάρτητη συνεταιριστική εφημερίδα στην Ελλάδα σήμερα, που συμπλήρωσε πριν από λίγες μέρες έξι χρόνια κυκλοφορίας, είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει τους πάντες για την άμεση απειλή που αντιμετωπίζει η ίδια, αλλά και ο Τύπος στο σύνολό του.
Μέσα στις συνθήκες της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, διαμορφώθηκε στη χώρα μας ένα πρωτοφανές μονοπώλιο, το οποίο παίρνει ολοένα και περισσότερο ασφυκτικές διαστάσεις, παραβιάζοντας κάθε έννοια ελεύθερου ανταγωνισμού και εξαναγκάζοντας τις εφημερίδες να επιλέξουν μεταξύ της υποταγής τους σε αυτό το μονοπώλιο ή της εξαφάνισής τους.
Το βασικό στοιχείο αυτού του μονοπωλίου είναι η συγκέντρωση στα χέρια ενός μεγαλοεπιχειρηματία μεγάλου μέρους των εκδοτικών δραστηριοτήτων, αλλά κυρίως ο έλεγχος από τον ίδιο του μοναδικού τρόπου διάθεσης των εντύπων σε ολόκληρη την επικράτεια, δηλαδή του πρακτορείου διανομής.
Αυτή τη στιγμή, η εταιρεία Αλτερ Εγκο, συμφερόντων του κ. Ευάγγελου Μαρινάκη, έχει αποκτήσει τα περιουσιακά στοιχεία του πρώην ΔΟΛ (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε.), αλλά, δι’ αυτών, και το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών (περίπου 70%) της «ΑΡΓΟΣ Ανώνυμη Εταιρεία Πρακτορεύσεως, Διαχειρίσεως και Μεταφορών», η οποία ασκεί πλέον μονοπωλιακά το έργο της διανομής του Τύπου, εφόσον έχει καταρρεύσει το άλλο πρακτορείο που υπήρχε («Ευρώπη»).
Το φαινόμενο είναι πλέον γνωστό σε όλους. Εχει μάλιστα επισημανθεί –έστω και με κάποια καθυστέρηση– από τον θεσμικά αρμόδιο φορέα της πολιτείας, την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία είχε αποφανθεί εδώ και έξι μήνες ότι «η εταιρεία “Αλτερ Εγκο, Επιχείρηση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ανώνυμος Εταιρία” κατέχει έμμεσο de facto κοινό έλεγχο σε εταιρεία διανομής Τύπου» και κατόπιν τούτου αποφάσισε ομόφωνα «τη διενέργεια αυτεπάγγελτης έρευνας στην επιμέρους αγορά της διανομής Τύπου στην ελληνική επικράτεια».
Αυτή η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία, εφόσον έγινε μετά την ανακοίνωση των εκπροσώπων του κ. Μαρινάκη προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ότι το ποσοστό της «Αλτερ Εγκο» στην Αργος έχει μειωθεί, επειδή ένα μέρος των μετοχών μεταβιβάστηκε σε άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις («Πρώτο Θέμα», «Παραπολιτικά», «Πρωταθλητής»).
Ενώ η «αυτεπάγγελτη έρευνα» της Επιτροπής Ανταγωνισμού συνεχίζεται και δεν έχει ακόμα καταλήξει σε μέτρα προστασίας του Τύπου, η Αργος προβαίνει, αυτές τις μέρες, σε μια πρωτοφανή ενέργεια. Με τελεσιγραφικού τύπου επιστολές απευθύνεται προς τους εκπροσώπους των εντύπων που διανέμει και τους ανακοινώνει ως δεδομένη την απόφαση της διοίκησής της να τροποποιηθούν οι όροι της συνεργασίας, σε βάρος βέβαια των εφημερίδων και προς όφελος του διακινητή τους.
Προηγήθηκε μια γενική ανακοίνωση, στην οποία η εταιρεία Αργος παραδέχεται ότι κατέχει «δεσπόζουσα θέση στην αγορά της πρακτόρευσης και διανομής του Τύπου» και συμπεραίνει ότι «είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει νέα εμπορική πολιτική», η οποία θα είναι «προσαρμοσμένη στο δίκαιο του ανταγωνισμού». Ποια είναι, όμως, αυτή η «νέα εμπορική πολιτική»;
Ειδικά για την «Εφημερίδα των Συντακτών» η εταιρεία Αργος, μέσω επιστολής της, μας ενημερώνει για τους νέους όρους συνεργασίας που αποφάσισε μονομερώς η ίδια και θεωρεί ότι θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2018.
Οι όροι αυτοί είναι επαχθέστεροι για την «Εφημερίδα των Συντακτών» από αυτούς που προβλέπει η ισχύουσα σύμβαση, ενώ και ο πολύπλοκος μηχανισμός τιμολόγησης που προτείνεται, αποκλείει κάθε δυνατότητα ορθολογικού ελέγχου.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η απόφαση αυτή της Αργος Α.Ε. συνιστά μονομερή τροποποίηση των όρων μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου διετούς διάρκειας που υπογράφηκε μόλις τον Αύγουστο του 2017 και λήγει τον Αύγουστο του 2019!
Η πρωτοφανής αυτή μονομερής παραβίαση των όρων μιας ισχύουσας σύμβασης δεν μπορεί φυσικά να γίνει ανεκτή. Και πρόκειται για το πιο κραυγαλέο παράδειγμα της κατάστασης στην οποία οδηγεί η επικράτηση ενός παρόμοιου μονοπωλίου.
Το γεγονός ότι οι εταιρείες συμφερόντων του κ. Μαρινάκη ελέγχουν «de facto» (σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού) το πρακτορείο διανομής, ενώ ταυτόχρονα είναι και ιδιοκτήτες ανταγωνιστικών εντύπων σηματοδοτεί πλέον θανάσιμο κίνδυνο για την ελευθερία του Τύπου, εφόσον με τον μηχανισμό της «νέας εμπορικής πολιτικής» μπορεί το πρακτορείο κατά βούληση να προκαλεί άμεσο οικονομικό στραγγαλισμό σε ανεπιθύμητους ανταγωνιστές.
Ηδη έχουν παρουσιαστεί πολλά κρούσματα επιλεκτικής αντιμετώπισης των εντύπων κατά τη διανομή τους, καθώς και αδικαιολόγητη συρρίκνωση σημαντικών σημείων πώλησης. Αλλά, με την ανακοίνωση αυτής της «νέας εμπορικής πολιτικής», το μονοπωλιακό πρακτορείο ξεπέρασε κάθε όριο.
Παρόμοιες επιστολές έλαβαν και άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις που συμβάλλονται κατ’ ανάγκη με το πρακτορείο Αργος, εφόσον δεν υπάρχει εναλλακτική λύση διανομής του Τύπου.
Γνωρίζουμε ότι δεν είναι για όλους το ίδιο επαχθής αυτή η μονομερής τροποποίηση των όρων συνεργασίας, εφόσον υπάρχουν εφημερίδες οι οποίες στηρίζονται σε εξωεκδοτικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Για την «Εφημερίδα των Συντακτών», όμως, που δεν έχει άλλη πηγή εσόδων παρά μόνον τις πωλήσεις φύλλων και τις διαφημίσεις, αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικά επιβαρυντική.
Από όσα γνωρίζουμε, η «Εφημερίδα των Συντακτών» υφίσταται τη δυσμενέστερη αντιμετώπιση σε σχέση με τις άλλες εφημερίδες, εφόσον είναι η μόνη για την οποία το πρακτορείο αποφάσισε μονομερώς να παραβιάσει ισχύουσα σύμβαση. Για άλλα έντυπα πρότεινε να ισχύουν οι νέοι όροι μετά τη λήξη των σχετικών συμβάσεων.
Είναι σαφές ότι, αν γίνει δεκτός αυτός ο τρόπος λειτουργίας μιας επιχείρησης με «δεσπόζουσα θέση» σε κάποιον οικονομικό τομέα, τότε καθιερώνονται όροι «νόμιμης» μονοπωλιακής λειτουργίας σε αυτόν τον τομέα και καταργούνται όσα προβλέπει ο σχετικός νόμος περί ανταγωνισμού.
Η υπόθεση δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις του Τύπου, τους εργαζομένους σε αυτές και τους αναγνώστες των εφημερίδων. Πρόκειται για κορυφαίο ζήτημα λειτουργίας της δημοκρατίας. Βάλλεται ευθέως η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία διακίνησης ιδεών και η κατοχυρωμένη ελευθερία του Τύπου.
Είναι δεδομένο ότι η έντυπη ενημέρωση περνά διεθνώς κρίση και ότι τα μέσα ηλεκτρονικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης εξασφαλίζουν μεγαλύτερη πρόσβαση. Αλλά πουθενά δεν είναι ανεκτό να υφίσταται ο Τύπος παρόμοια μεταχείριση. Ιδιαίτερα στις σύγχρονες ευρωπαϊκές δημοκρατίες, όπου δεν ευνοείται με κανέναν τρόπο η ανάπτυξη ενός μονοπωλίου ενημέρωσης.
Με τη δημόσια αυτή παρέμβασή μας, θέτουμε προ των ευθυνών τους και ζητούμε την άμεση ενεργοποίηση:
● της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία πρέπει να φέρει σε πέρας την έρευνά της, προτού είναι αργά και βέβαια λαμβάνοντας άμεσα μέτρα με τις ταχύρρυθμες διαδικασίες με τις οποίες αυτή είναι κατά νόμο εξοπλισμένη για την αποτροπή επικείμενης βλάβης στο δημόσιο συμφέρον,
● της κυβέρνησης, η οποία φέρει την κύρια ευθύνη για την αντιμετώπιση παρόμοιων φαινομένων και οφείλει σε επείγουσες περιπτώσεις, όπως η συγκεκριμένη, να κάνει άμεσα χρήση του δικαιώματος και της υποχρέωσής της να προστατεύσει το δημόσιο συμφέρον από επικείμενο κίνδυνο ανεπανόρθωτης βλάβης λόγω αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών, ενώ δεν έχει ακόμα υλοποιήσει και τα μέτρα στήριξης του Τύπου που είχε προ καιρού εξαγγείλει, ασκώντας τις αρμοδιότητες που της έχουν χορηγηθεί,
● της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία, αν και φιλελεύθερη, φαίνεται να συμβιβάζεται με όσες μονοπωλιακές καταστάσεις έχουν το δικό της κομματικό χρώμα,
● των δημοκρατικών κομμάτων, τα οποία έχουν κάθε συμφέρον να υπερασπιστούν την πολυφωνία του Τύπου και να αποκρούσουν τη γιγάντωση ενός μονοπωλίου ενημέρωσης,
● των Ενώσεων Συντακτών, των δημοσιογραφικών οργανώσεων και των οργανώσεων εργαζομένων στον Τύπο και, φυσικά,
● της Δικαιοσύνης, η οποία έχει την υποχρέωση να αποκαταστήσει τη νομιμότητα σε έναν κλάδο κρίσιμο για την ίδια τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και για τον οποίο το Σύνταγμα απαγορεύει ρητά τη μονοπωλιακή συγκέντρωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου