Η Ακροδεξιά κάθε χώρας έχει την ιδιαιτερότητά της.
Στη σύγχρονη Ευρώπη, όμως, είναι αλήθεια ότι οι ακροδεξιές παρατάξεις τείνουν να συγκλίνουν, και κατά συνέπεια να συμμαχούν μεταξύ τους, με αναφορά σε δύο βασικά κοινωνικο-πολιτικά διακυβεύματα.
Το ένα είναι πως προβάλλονται, με τη στάση που αποκαλείται (ακροδεξιός) «ευρωσκεπτικισμός», ως μοναδική εναλλακτική πρόταση απέναντι στη νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή ενοποίηση και στη δυσαρέσκεια που αυτή προξενεί και το δεύτερο έχει να κάνει με τη σκληρή ξενοφοβική στάση απέναντι στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα.
Και με τους δύο αυτούς τρόπους διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό απ' ό,τι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «συστημική», ταξικά και πολιτικά, ιδεολογία και θεσμική εκπροσώπηση: από τον (νεοφιλελεύθερο) «ευρωπαϊσμό» και τα παραδοσιακά αστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που εξακολουθούν να διατηρούν κάποια -χαλαρή έστω- σχέση και με τον πολιτικό φιλελευθερισμό.
Εάν μέναμε σε αυτά τα δύο στοιχεία που ορίζουν ως τέτοια την Ακροδεξιά σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, θα χάναμε την ουσία της ιδιαιτερότητας της ελληνικής Ακροδεξιάς. Δεν αναφέρομαι τόσο στη Χρυσή Αυγή, που μπορούμε να πούμε πως μετέχει και στα δύο βασικά γνωρίσματα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, και μάλιστα στην πιο ακραία τους μορφή. Μακροπρόθεσμα είναι ίσως πιο σημαντικό το φαινόμενο που σήμερα παρουσιάζεται ως «ακροδεξιά μετάλλαξη» της Νέας Δημοκρατίας.
Κατά την άποψή μου, δεν πρόκειται ακριβώς για «μετάλλαξη». Η ακροδεξιά διάσταση του επίσημου φορέα της ελληνικής Δεξιάς έχει μακρά Ιστορία, τις καταβολές της οποίας θα βρούμε στη δικτατορία του Μεταξά και στους δωσίλογους και ταγματασφαλίτες της Κατοχής.
Το γεγονός ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν υπήρξε ουσιαστική αντι-φασιστική κάθαρση μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ότι, αντιθέτως, το αστικό καθεστώς στηρίχτηκε στην ενσωμάτωση ακραιφνώς φασιστικών στοιχείων για να επιβιώσει, είναι μια πραγματικότητα που παρέμενε στην αφάνεια όσο διαρκούσε ακόμη η απόπειρα εκσυγχρονισμού και εξευρωπαϊσμού του ελληνικού πολιτικού βίου που σημάδεψε κατά μέγα μέρος τις πρώτες μεταδικτατορικές δεκαετίες. Με την κρίση, τα μνημόνια και την άνοδο της Αριστεράς στην κυβερνητική εξουσία, «τα ψέματα τελείωσαν».
Το ενδιαφέρον λοιπόν με αυτήν την ελληνική Ακροδεξιά είναι πως πρόκειται για μια απολύτως «συστημική» Ακροδεξιά. Από τότε που ανέλαβε ο Αντώνης Σαμαράς αρχηγός της Ν.Δ., ετέθη ως κεντρικός στόχος του μεγάλου αστικού πολιτικού φορέα της σύγχρονης Ελλάδας η ουσιαστική ματαίωση της Μεταπολίτευσης.
Που σημαίνει, η ακύρωση της μεγάλης θεσμικής αλλαγής που συντελέστηκε μετά την πτώση της δικτατορίας το 1974 και που συνίστατο στον στοιχειώδη πολιτικό εκσυγχρονισμό που μέχρι τότε δεν είχε γνωρίσει ακόμη η Ελλάδα. Η επιστροφή στην «αντικομμουνιστική κανονικότητα» του μετεμφυλιακού κράτους αποτελεί, λοιπόν, έναν σαφέστατα ταξικό στρατηγικό σχεδιασμό.
Αρχισε να οργανώνεται ολόκληρη η ιδεολογία και πολιτική πρακτική των αστικών δυνάμεων προς μια οργανική διασύνδεση με εμφανώς φασιστικά στοιχεία – όπως ακριβώς δηλαδή ίσχυε στην προδικτατορική Ελλάδα. Η μόνη διαφορά είναι πως η σύγχρονη φασιστοειδής ταξικότητα που χαρακτηρίζει τις κυρίαρχες πολιτικο-οικονομικές δυνάμεις είναι αναλόγως «εκσυγχρονισμένη» ως προς τα κελεύσματα της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.
Πριν από δυο βδομάδες, δημιουργήθηκε σούσουρο γύρω από μια δήλωση του Μάκη Βορίδη, που εμπεριείχε τη φράση «ελαττωματικές ιδέες της Αριστεράς». Ολόκληρη η σχετική διατύπωση έχει ως εξής: «Πρέπει να υπάρξει στρατηγική ήττα των ιδεών της Αριστεράς για να μην ξαναβρεθεί στην εξουσία με οποιαδήποτε μορφή της. Ο Κυρ. Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία, γιατί οι ιδέες της είναι ελαττωματικές».
Εξ αρχής μου έκανε εντύπωση ότι ο θόρυβος επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στη φράση «ελαττωματικές ιδέες». Δεδομένου του τι λέγεται κατά καιρούς τόσο από τον ίδιον όσο και από άλλους εναντίον της Αριστεράς, μου φάνηκε εξαιρετικά ήπια έκφραση. Στη χειρότερη περίπτωση, επρόκειτο απλώς για αδέξιο χαρακτηρισμό («ελαττωματικό» λες ένα μηχάνημα, όχι κάποιες ιδέες).
Και κατόπιν συνειδητοποίησα πως ο θόρυβος που προκλήθηκε αποτελεί μία από τις «σατανικές» εκείνες επικοινωνιακές παραπλανήσεις, που η «σατανικότητά» τους έγκειται στο ότι δεν έχουν σχεδιαστεί συνειδητά από κανέναν.
Με το να επικεντρωθεί ολόκληρη η προσοχή του κόσμου στην απλώς αδέξια διατύπωση περί «ελαττωματικότητας των ιδεών», συγκαλύφθηκε η κεφαλαιώδους σημασίας προτροπή προς τον αρχηγό της Ν.Δ. που παρατηρούμε στο πρώτο σκέλος της πρότασης: «Ο Κυρ. Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία...». Τι μπορεί να σημαίνει αυτό αν όχι παρότρυνση προς τον «μέλλοντα πρωθυπουργό» να επαναφέρει τους φασιστοειδείς θεσμούς του αντικομμουνιστικού κράτους της μετεμφυλιακής περιόδου;
*Ο Κύρκος Δοξιάδης είναι καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου