Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκρίνει ανάμεσα στις προτεραιότητές της την όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. Των μαρτύρων που ήδη προστατεύονται με αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο στις ΗΠΑ και σε 10 ευρωπαϊκές χώρες και συμβάλλουν στην αποκάλυψη σκανδάλων και σοβαρών εγκλημάτων που βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον.
Είναι με δύο λόγια οι μάρτυρες που στην Ελλάδα -ειδικά στην περίπτωση της Novartis- στοχοποιήθηκαν από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα στρατευμένα ΜΜΕ ως κουκουλοφόροι και σκευωροί, ενώ εναντίον τους εκτοξεύτηκαν απειλές και φοβερίστηκαν με μηνύσεις!
Αυτήν ακριβώς την τακτική έρχεται να θεραπεύσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ειδικά όταν -εκτός από απειλές- είδαμε σε διάφορες χώρες ακόμα και εν ψυχρώ δολοφονίες δημοσιογράφων και μαρτύρων που εισέφεραν στην αποκάλυψη σκανδάλων.
Οπως αναφέρεται στην κατευθυντήρια οδηγία, τα πρόσφατα σκάνδαλα από τα LuxLeaks μέχρι τα Panama και τα Paradise Papers αλλά και το σκάνδαλο με τη διαρροή προσωπικών δεδομένων (Cambridge Analytica) επιβάλλουν την περαιτέρω νομική προστασία των σημαντικών αυτών μαρτύρων.
Κίνδυνοι αντιποίνων
Είναι οι μάρτυρες που επιλέγουν να μιλήσουν όταν στον χώρο εργασίας τους παρατηρούν παρατυπίες που μπορεί να βλάψουν το δημόσιο συμφέρον σε κάθε τομέα (π.χ. περιβάλλον, δημόσια υγεία, καταναλωτές, δημόσια οικονομικά, ασφάλεια). Οι καταγγελίες τους μπορούν να οδηγήσουν σε αποτελεσματικό εντοπισμό, διερεύνηση και διώξεις.
Επομένως, σύμφωνα με την Επιτροπή, η προστασία τους είναι εξαιρετικά σημαντική μια και, διαφορετικά, κινδυνεύουν να παραμείνουν στο σκοτάδι παραβάσεις που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στην κοινωνία και στο δημόσιο συμφέρον.
Επιπλέον χρειάζονται προστασία διότι αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους αντιποίνων, που κυμαίνονται από την παρότρυνση να μην προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη μέχρι τις απειλές για τις θέσεις εργασίας, τις οικονομικές απολαβές και τη συκοφαντία. Ο φόβος των νομικών και οικονομικών συνεπειών είναι ο βασικός λόγος που οι εργαζόμενοι δεν αναφέρουν την αδικοπραγία.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η προστασία των μαρτύρων στις χώρες της Ε.Ε. είναι αποσπασματική και ανομοιογενής σε όλους τους τομείς της πολιτικής. Μόνο δέκα χώρες της Ε.Ε. (ανάμεσα στις οποίες δεν βρίσκεται η Ελλάδα) έχουν πλήρη νομοθεσία για την προστασία των μαρτύρων, ενώ στις υπόλοιπες η προστασία είναι μερική και αφορά συγκεκριμένους τομείς (π.χ. χρηματοπιστωτικό σύστημα).
Η νέα πρόταση:
▪ Θα εξασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας για τους καταγγέλλοντες παραβιάσεις της νομοθεσίας της Ε.Ε. με τη θέσπιση νέων, πανευρωπαϊκών προτύπων.
▪ Θα προστατεύσει τους μάρτυρες από απόλυση, υποβιβασμό αλλά και κάθε άλλης μορφής αντίποινα.
▪ Θα απαιτεί από τις εθνικές αρχές να ενημερώνουν τους πολίτες και να παρέχουν ανάλογη εκπαίδευση στις δημόσιες αρχές.
Η Επιτροπή προτείνει υψηλό επίπεδο προστασίας για εκείνους οι οποίοι με τις καταθέσεις τους καταγγέλλουν παραβιάσεις σε μια μεγάλη γκάμα τομέων που παρατηρείται διαφθορά. Υπογραμμίζεται η σημασία και ο σημαντικός ρόλος αυτών των μαρτύρων στον εντοπισμό, τη διερεύνηση και την επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις του νόμου, αλλά και ο ρόλος τους στη διευκόλυνση των δημοσιογράφων (!) προκειμένου να εκπληρώσουν τον θεμελιώδη ρόλο τους στις δημοκρατίες μας».
Η Επιτροπή τονίζει επίσης ότι όλες τις μορφές αντεκδίκησης απαγορεύονται και θα πρέπει να τιμωρούνται. Αν ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος υφίσταται αντίποινα, θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε δωρεάν συμβουλές και νομική προστασία.
Από την άλλη, η Επιτροπή τονίζει επίσης ότι θα πρέπει να υπάρξουν και διασφαλίσεις προκειμένου να αποθαρρύνονται οι δόλιες ή καταχρηστικές αναφορές και να αποτρέπονται αδικαιολόγητες ζημίες στη φήμη των ατόμων. «Οσοι επηρεάζονται από αναφορά μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος θα απολαμβάνουν πλήρως του τεκμηρίου της αθωότητας, της δίκαιης δίκης και του δικαιώματος υπεράσπισης».
Σημειώνεται, τέλος, ότι η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται στη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης (το 2014) για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. Τότε η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου προχώρησε σε ανάλογη νομοθετική ρύθμιση, ενώ οι ίδιοι τώρα επιχειρούν να ανατρέψουν και να αμφισβητήσουν με τυπικές δικαιολογίες και απειλές, όχι μόνο τους μάρτυρες, αλλά και τους εισαγγελικούς λειτουργούς πριν ακόμα ξεκινήσει η κύρια ανάκριση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου