Η θλιβερή γοητεία του σημιτισμού

Dimitris Tsirkas

Ο κεντρώος και φιλελεύθερος χώρος – οι αυτοαποκαλούμενοι και «Μέτωπο της Λογικής» επιδεικνύουν μία έντονη αμφιθυμία απέναντι στο ΠΑΣΟΚ.

 Από τη μία χρεώνουν στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα όλα τα δεινά της χώρας – το χρέος, τη διαφθορά, τη διάλυση της οικονομίας. 

Από την άλλη, αντιμετωπίζουν το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη ως παράδειγμα χρηστής και φωτισμένης διακυβέρνησης που απογείωσε την οικονομία, εκσυγχρόνισε τη χώρα και την έβαλε στην πρώτη ταχύτητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όλα αυτά μάλιστα τη στιγμή που τα καταστροφικά πεπραγμένα της εποχής Σημίτη έχουν βγει από καιρό στο φως. Πρόκειται για την κυβέρνηση που έκανε τη μίζα καθεστώς, που διασπάθισε το δημόσιο χρήμα τόσο συστηματικά και σε τόσο μεγάλο βαθμό, όσο καμία άλλη, που γιγάντωσε τη διαφθορά και τη σπατάλη στα δημόσια έργα, στην υγεία, στα εξοπλιστικά και σε όλο σχεδόν το δημόσιο. 

Και φυσικά είναι η κυβέρνηση που έβαλε την Ελλάδα στο ευρώ, με πλαστά στοιχεία, γεγονός που άφησε την οικονομία ανοχύρωτη στη μαζική εισροή φθηνού χρήματος από το εξωτερικό και προκάλεσε μία τεράστια φούσκα, το σκάσιμο της οποίας βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Αν θέλει κανείς να αναζητήσει τα αίτια της τωρινής χρεοκοπίας θα τα βρει πολύ περισσότερο στην περίοδο Σημίτη, παρά σε εκείνη του Ανδρέα.

Είναι όμως τόσοι τυφλοί εκεί στο Μέτωπο της λογικής που αδυνατούν να τα δουν όλα αυτά; Όχι φυσικά, απλώς δεν θέλουν να τα δουν. Ο εξωραϊσμός των κυβερνήσεων Σημίτη από τη μεριά τους έχει εξολοκλήρου ιδεολογική και ταξική αφετηρία. 

Γιατί μπορεί τα χρόνια του Ανδρέα να μην έχουν καμία ουσιαστική διαφορά σε ότι αφορά την οικονομική κακοδιαχείριση , τη διαφθορά και τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος με εκείνα του Σημίτη, έχουν όμως σημαντικές διαφορές ως προς την ιδεολογία που τα χαρακτήριζε και τα κοινωνικά στρώματα που πρωταγωνίστησαν σε αυτή.

Το Μέτωπο της λογικής απεχθάνεται την περίοδο του Ανδρέα διότι τότε κυριάρχησε ο επάρατος λαϊκισμός. Με αυτόν εννοούν την εξισωτική ρητορική, 

τις υποσχέσεις περί σοσιαλισμού, 

κοινωνικής δικαιοσύνης και ανεξαρτησίας που κυριάρχησαν τα πρώτα χρόνια του Ανδρέα. 

Κυρίως όμως εννοούν την εισβολή των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων στο προσκήνιο. Μία εισβολή βέβαια, που δεν σηματοδότησε κάποια ουσιαστική κοινωνική αλλαγή, έφερε όμως την πολιτική και κοινωνική αναβάθμιση τους. 

Η κοινωνική ισορροπία διαταράχθηκε, οι παραδοσιακές ιεραρχίες ανατράπηκαν, τα προνόμια και το κύρος των ελίτ αμφισβητήθηκαν. 

Η αισθητική και η κουλτούρα των πληβείων κατέλαβε επιθετικά τη δημόσια σφαίρα ενώ η πολιτιστική και πνευματική κυριαρχία των ελίτ τέθηκε εν αμφιβόλω.

Αντίθετα, την περίοδο του Σήμιτη η κυρίαρχη ιδεολογία προέτασσε τον καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό και όχι τον «σοσιαλισμό» του Ανδρέα, την αξιοκρατία και τους νικητές της αγοράς και όχι την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, τον ευρωπαϊσμό και όχι τον «τριτοκοσμισμό» της δεκαετίας του 80. 

Τα κοινωνικά στρώματα που αναδείχθηκαν την οκταετία Σημίτη ήταν τα μεσοστρώματα, τα στελέχη της ιδιωτικής οικονομίας και του δημοσίου και η ιδεολογία τους δεν είχε τίποτα από τα συλλογικά οράματα του παρελθόντος αλλά εξαντλούνταν στην γρήγορη οικονομική επιτυχία και κοινωνική ανέλιξη, μαζί με το αίσθημα ανωτερότητας και διαχωρισμού από την «πλέμπα» που τη συνόδευαν. 

Η αισθητική τους μπορεί να μην ήταν λούμπεν, ήταν όμως κιτς, ένα αμάγαλμα του σκυλάδικου του πρώιμου ΠΑΣΟΚ και της δήθεν Υψηλής κουλτούρας του Μεγάρου Μουσικής που έφερε το ύστερο.

Το Μέτωπο της Λογικής αποτελείται σχεδόν εξολοκλήρου από αυτά τα στρώματα, από τους πολιτικούς και ιδεολογικούς πρωταγωνιστές της περιόδου Σημίτη. 

Δεν είναι λοιπόν περίεργο που αρνούνται ν’ αποδεχτούν τα θλιβερά αποτελέσματα της διακυβέρνησης του. Θα ήταν σαν να απορρίπτουν όλο τους το παρελθόν και την ιδεολογία που συγκροτεί τον κόσμο τους. 

Ο γνωστός λοιπόν μηχανισμός της αποκήρυξης (της πραγματικότητας) πιάνει δουλειά. 

Τα χρόνια του Σημίτη είναι για το Μέτωπο της Λογικής κάτι σαν το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι. 

Αντί όμως να γερνάει το πορτραίτο και ο Ντόριαν να παραμένει νέος εδώ έχουμε, έναν γερασμένο, απωθητικό και ξεπεσμένο πολιτικό χώρο που στην περίοδο Σημίτη ανακαλεί τον εαυτό του ως ακμαίο και σφριγηλό, οικονομικά επιτυχημένο και πολιτικά κυρίαρχο. 

Όπως ένας ξεπεσμένος σταρ που παραμένει προσκολημμένος στα μεγαλεία του παρελθόντος, έτσι και για το Μέτωπο της Λογικής, ο Σημίτης θα είναι ένας επίγειος Θεός και η διακυβέρνηση του, η κορυφαία στιγμή του έθνους.