Ο θάνατος του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου δεν ήταν μία "άτυχη" στιγμή

Dimitris Tsirkas

Ο θάνατος του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου δεν ήταν μία "άτυχη" στιγμή. Ούτε μία προσωπική τραγωδία όπως θέλουν να την εμφανίσουν πολλοί - ένα παιδί που πήρε τον κακό το δρόμο και "έχασε" τραγικά τη ζωή του. Ήταν μία καραμπινάτη δολοφονία από λειτουργό του κράτους, από κάποιον δηλαδή που θεωρητικά είναι επιφορτισμένος να προστατεύει τις ζωές των πολιτών και όχι να τις αφαιρεί. Και τίποτα από την οικογενειακή ιστορία, την εμφάνιση ή το στιλ του θύματος δεν την προετοίμασε.

Δεν ήταν επίσης μεμονωμένο περιστατικό όπου ένας κακός αστυνομικός παραβίασε το νόμο και σκότωσε έναν άνθρωπο. Ήταν ένα ακόμα επεισόδιο ασύδοτης κρατικής βίας, σαν αυτά που χαρακτηρίζουν την ελληνική αστυνομία και περνούν απαρατήρητα. Ο Κορκονέας δεν ήταν κάποιος σαλεμένος που έδρασε εν βρασμώ σε μία κακιά ώρα. Ήταν ένας κανονικός αστυνομικός που θεώρησε ότι μπορούσε και είχε το δικαίωμα ν' ασκήσει θανάσιμη βία σε ένας έφηβος που τόλμησε, μόνο και μόνο με την παρουσία του στα Εξάρχεια, ν' αμφισβητήσει την εξουσία του. 

Και πυροβόλησε διότι είχε την βάσιμη βεβαιότητα πως η πράξη του θα μείνει ατιμώρητη. Οι συνάδελφοι του θα τον στήριζαν. Θα εξηγούσαν την εκτέλεση ως δικαιολογημένη άμυνα στην επιθετικότητα του θύματος ή ως τυχαία εκπυρσοκρότηση σε μία άτυχη συνάντηση. Τόσες φορές άλλωστε έχουν κουκουλώσει εγκλήματα με τον ίδιο τρόπο.

Το σενάριο έμοιαζε να δουλεύει στην αρχή. Τα κανάλια εμφάνισαν το γεγονός ως ατύχημα στην καλύτερη, στη χειρότερη ως αναγκαία άμυνα του ειδικού φρουρού στον "θανάσιμο κίνδυνο" των αιμοβόρων δεκαπεντάχρονων. 

Ο φόνος άλλωστε έγινε στα Εξάρχεια, μία περιοχή που η επίσημη αφήγηση την θέλει ζώνη ανομίας και παραβατικότητας. Όπου οι αστυνομικοί αντιμετωπίζουν καθημερινά την τυφλή βία των κουκουλοφόρων και παίζουν τη ζωή τους κορόνα γράμματα. Στο σημείο αυτό όμως παρενέβη ένας απροσδόκητος παράγοντας που διέλυσε την ομαλή ροή των πραγμάτων.

Ήταν η εξέγερση της νεολαίας φυσικά, που ανέτρεψε κάθε κρατικό σχεδιασμό. Ένα κανονικό Συμβάν με την μπαντιουική έννοια όπου τα "ασυνεπή" και απωθημένα στοιχεία μίας κατάστασης. Αυτά που είναι αόρατα ή προσπερνιούνται απροβλημάτιστα από την κυρίαρχη ιδεολογία και την αυτοκατανοήση των ανθρώπων, τώρα συναρθρώθηκαν σε μία νέα αλήθεια που αμφισβήτησε ριζικά την κρατούσα τάξη πραγμάτων. 

Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι σε όλη την Ελλάδα ξεχύνονταν επί ένα μήνα στους δρόμους διαδηλώνοντας και αποδοκιμάζοντας την αστυνομία και κάθε κρατικό σύμβολο. Περικύκλωσαν αστυνομικά τμήματα και συγκρούστηκαν μαζικά με τις δυνάμεις καταστολής. Χωρίς διακριτή οργάνωση και ηγεσία, χωρίς άμεσα αιτήματα. Η δυσαρέσκεια, η αγανάκτηση και η ματαίωση μετουσιώθηκαν σε μαζική απονομιμοποίηση και αμφισβήτηση του κράτους. Όχι μίας πολιτικής ή ενός κόμματος, ούτε της κυβέρνησης. Οι εξεγερμένοι νέοι του 2008 αμφισβήτησαν, εμπειρικά ίσως, θολά έστω, την ίδια τη νομιμότητα του κράτους

Αυτό ακριβώς ήταν που πανικόβαλε την πολιτική και κρατική εξουσία. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες εμφανίστηκε ένα μαζικό παρατεταμένο κίνημα που στρεφόταν πρωτόλεια ενάντια στο πραγματικό κόμμα της αστικής τάξης, τον εγγυητή της αστικής ηγεμονίας, το κράτος. Αποδοκιμάζοντας μαζικά την αστυνομία οι εξεγερμένοι του 2008 απέρριπταν έμπρακτα και το κράτος ως τον ουδέτερο, αμερόληπτο ενσαρκωτή του γενικού συμφέροντος. Κατέστησαν ορατό τον μερικό και καταπιεστικό του χαρακτήρα και έπληξαν σοβαρά την νομιμότητα του. Η εξουσία βρέθηκε σε αδιέξοδο.

 Αν επέλεγε ν' ασκήσει μεγαλύτερη βία για να καταστείλει το κίνημα, όπως ζητούσαν πολλοί, διακινδύνευε περαιτέρω απονομιμοποίηση και απομόνωση. Από την άλλη, κανένας πολιτικός ελιγμός, καμία παραχώρηση δεν μπορούσε να καταπραΰνει την οργή και να επαναφέρει την εμπιστοσύνη προς την πολιτεία.

Εκείνες τις μέρες οι κρατούντες βίωσαν μία υπαρξιακή αγωνία. Η εξουσία τους αποδείχτηκε γυμνή και δοκίμασαν ίσως για πρώτη φορά την απόλυτη επισφάλεια που το κράτος επιφυλάσσει στους πλεονάζοντες πληθυσμούς (μετανάστες, οροθετικές γυναίκες κλπ). 

Αυτό το παραλυτικό αίσθημα αδυναμίας μπροστά σε μία υπέρτερη δύναμη που απειλεί να σε σαρώσει από στιγμή σε στιγμή. Η θεϊκή βία του πλήθους εκμηδένισε στιγμιαία τη μυθική βία του κράτους. Γι αυτό λοιπόν μίσησαν θανάσιμα τον Δεκέμβρη, γιατί αποκάλυψε την ριζική ενδεχομενικότητα και την καταστατική ανομία της εξουσίας τους. 

Και γι αυτό οκτώ χρόνια μετά προσπαθούν εμμονικά να τον ξορκίσουν, να τον σπιλώσουν, να τον εξημερώσουν. Παραμένει γι αυτούς ένα ανοικτό τραύμα και μία γλυκιά υπόσχεση για τα θύματα τους.