Με αφορμή την γελοιότητα περί του «6 μηνών πολιτικού κρατούμενου» Μαρτυρία πολιτικής εξόριστης στο στρατόπεδο της Χίου:

 

 

Κλεμεντινη Μιχαηλ Ζαβιτσανου

«Σαν κεραυνός έπεσε στο στρατόπεδο η διαταγή αυτή.

 Όλες οι μάνες ζητούν ακρόαση από το Διοικητή, που ύστερα απ’ την επιμονή τους αναγκάζεται να τις δεχτεί για να τις βρίσει ή να τις διώξει με απειλές, λέγοντάς τους να καθίσουν ήσυχα γιατί η διαταγή θα πραγματοποιηθεί οπωσδήποτε.

 Κλαίγοντας τότε οι μάνες γυρίζουν στα κτίρια και δέρνονται, και τρομαγμένα τα παιδιά κρεμιούνταν πάνω τους για να τα προστατέψουν.

 Η συγκίνηση γενικεύεται σ’ όλο το στρατόπεδο γιατί τα παιδιά είναι ολονών μας. 

Τ’ αγαπούμε όλες, είναι οι μικροί μας άγγελοι εδώ. 

Με στοργή πάντα τα φροντίζαμε, και τρομάζουμε στη σκέψη πως θα τα χωρίσουν απ’ τις μητέρες τους και από μας και θα τα ρίξουν στο ψυχρό και άχαρο περιβάλλον του ορφανοτροφείου, στερημένα τώρα πια απ΄όλα, και από τη στοργή της μάνας τους κάθε φορά που αρρώσταιναν. 

Όλες κλαίμε με λυγμούς και πονάμε τα παιδιά μας.

Νιώθαμε τόση λαχτάρα όταν τα βλέπαμε ζωηρά να τρέχουν ανάμεσά μας και όλες αγρυπνούσαμε και συμμεριζόμασταν την αγωνία της μάνας τους κάθε φορά που αρρώσταιναν. 

Κλαίνε κι αυτά με τις μεγάλες, μα στο τέλος πνίγουμε την πίκρα μας και προσπαθούμε να τα παρηγορήσουμε. Τους παρουσιάζουμε ρόδινη τη μελλοντική ζωή τους, τους προσφέρουμε καραμέλες κι ό,τι άλλο γλυκό μάς βρέθηκε.

Το απόγευμα ένα αυτοκίνητο σταμάτησε κατάντικρυ στο τρίτο κτίριο. 

Ήρθαν να πάρουν τα παιδιά. 

Δεκαπέντε κοριτσάκια και έξι αγόρια ήταν η πρώτη σοδειά των γενίτσαρων. 

Η σκηνή του αποχαιρετισμού είναι συγκινητική. 

Μπουκάρουν οι γυναίκες από την πόρτα προς τα έξω κι απ΄τα δυο κτίρια, 

και μόνον σαν δέχτηκαν να συνοδέψουν ορισμένες μανάδες τα παιδιά πείθονται να ξαναμπούν στη φυλακή τους.

Κείνη η μέρα στάθηκε τραγική στο στρατόπεδο, δεν έφαγε καμιά σχεδόν και σαν έπεσε το βράδυ πέσαμε όλες στα στρώματα μας αμίλητες και τσακισμένες.

Είναι οι ίδιοι που μας προπαγάνδιζαν ενάντια στο δήθεν παιδομάζωμα των ανταρτών.

Τώρα τα κοριτσάκια ίσως το ίδιο ν’ αγρυπνούν σαν κι εμάς μακριά από τη μάνα τους, στα κρεβατάκια του ορφανοτροφείου της Χίου. 

Άραγε έφθασαν τ΄ αγοράκια στο ορφανοτροφείο της Μυτιλήνης, για το οποίο προορίζονταν; Να τι γύριζε στη σκέψη μας.»