Κυριακή 19 Ιουνίου 2016

Το «new deal» του Γ. Στουρνάρα
























Το «new deal» του Γ. Στουρνάρα

stournaras.jpg

Γιάννης Στουρνάρας
Eurokinissi-ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Η άποψη του διοικητή της ΤτΕ ότι μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση στον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι στο 2% αντί του 3,5% του ΑΕΠ είναι ενδιαφέρουσα. Γεννάται όμως η απορία γιατί δεν διατύπωσε αυτή την άποψη στο παρελθόν.
Σε πρόσφατο άρθρο του στην αγγλόφωνη εφημερίδα «Financial Times» ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος εκφράζει την ανησυχία του για το μίγμα της ασκούμενης πολιτικής και προτείνει μια «νέα συμφωνία» με τους πιστωτές, ή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, ένα «new deal», τα βασικά στοιχεία της οποίας έχουν ως εξής (1) :
◼ Μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα από το 2018 στο 2% του ΑΕΠ αντί του 3,5%.
◼ Εμφαση στη μείωση των δημοσίων δαπανών.
◼ Ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων.
◼ «Μέτρια» μείωση του χρέους χωρίς απώλειες για τους πιστωτές. Ητοι, επέκταση κατά 20 έτη του χρόνου λήξης και αποπληρωμή των αναβαλλόμενων τόκων με ισόποσες δόσεις σε περίοδο 20 ετών.
◼ Αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Κατ’ αρχάς, είναι θετικό το γεγονός ότι ο κ. Στουρνάρας αποφάσισε να κινηθεί εκτός των στενών ορίων της νομισματικής πολιτικής, στα οποία τον περιορίζει η θεσμική «ανεξαρτησία» της κεντρικής τράπεζας.
Είναι επίσης θετικό το ότι χρησιμοποιεί τον όρο «new deal», ο οποίος ιστορικά έχει συνδεθεί με την αντιμετώπιση της Μεγάλης Υφεσης τη δεκαετία 1930.
Βεβαίως, κεντρική θέση στο πρόγραμμα του προέδρου Ρούζβελτ για την αντιμετώπιση της ύφεσης τότε καταλάμβανε η αύξηση των δημοσίων δαπανών και όχι η μείωση.
Εξάλλου, το πρόγραμμα «new deal» έχει μείνει γνωστό στην ιστορία για τις τρεις πτυχές του, δηλαδή την ανακούφιση των ανέργων και των φτωχών, την ανάκαμψη της οικονομίας και τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος για να αποφευχθεί ο κίνδυνος νέας κρίσης.
Συγκριτικά, η αναφορά του κ. Στουρνάρα είναι πολύ πιο περιορισμένης εμβέλειας.
Ομοίως είναι θετικό το γεγονός ότι ο κ. Στουρνάρας, έστω καθυστερημένα, υιοθετεί τον όρο που χρησιμοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πρότεινε τη θέσπιση ενός «new deal» σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ειδικότερα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προτείνει τη διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους μέσα από μια ευρωπαϊκή διάσκεψη για το μέλλον της ευρωζώνης, καθώς και αλλαγή στρατηγικής με έμφαση στην τόνωση της ενεργού ζήτησης, στην αναδιανομή του πλούτου και στην παραγωγική ανασυγκρότηση.
Η αναφορά όμως του κ. Στουρνάρα και στην περίπτωση αυτή είναι λιγότερο φιλόδοξη από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ.
Αν δηλαδή ο πήχης που έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ ψηλά για τον υφιστάμενο συσχετισμό δυνάμεων, εκείνος που θέτει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είναι πολύ χαμηλά.
Η άποψη του κ. Στουρνάρα ότι μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση στον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι στο 2% αντί του 3,5% του ΑΕΠ είναι ενδιαφέρουσα.
Γεννάται όμως η απορία γιατί δεν διατύπωσε αυτή την άποψη στο παρελθόν, σε σχέση δηλαδή με το προηγούμενο πρόγραμμα, το οποίο προέβλεπε ελάχιστο όριο πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5% του ΑΕΠ για το 2016.
Οπως δήλωσε πρόσφατα ο κ. Χαρδούβελης με αφοπλιστική ειλικρίνεια, το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές το 2014 ήταν πολύ στενό.
Ως εκ τούτου, παρά το γεγονός ότι το όριο αυτό για το 2016 θεωρούνταν ανέφικτο, δεν τέθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να μη δημιουργηθεί εμπλοκή με τους πιστωτές.
Αντίθετα, η σκληρή διαπραγμάτευση του 2015 επιτρέπει σήμερα τη συζήτηση προωθημένων αιτημάτων, που αρχικά μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ έθετε.
Σε διαφορετική περίπτωση θα είχαμε μείνει με τις δεσμεύσεις του κ. Σαμαρά, που ούτε ο κ. Στουρνάρας ως υπουργός του είχε αμφισβητήσει.
Τέλος, τα θέματα των μη εξυπηρετούμενων δανείων συσσωρεύτηκαν λόγω της απροθυμίας των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά και της κεντρικής τράπεζας, να λάβουν δραστικά μέτρα στο παρελθόν.
Παρά τις δυσκολίες, η σημερινή κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα των «κόκκινων δανείων», με όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας, αλλά και κοινωνικής ευαισθησίας.
Συνολικά, θεωρούμε ότι ο διάλογος στα κομβικά αυτά σημεία είναι θεμιτός. Οπως όμως σχολιάζει αρθρογράφος της πιο πάνω αγγλόφωνης εφημερίδας, ο κ. Στουρνάρας διατυπώνει ορισμένες σκέψεις που συμβαδίζουν τόσο με τις θέσεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Β. Σόιμπλε, όσο και με εκείνες του κ. Τόμσεν του ΔΝΤ (2).
Σε μία περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. προσπαθεί να εξασφαλίσει ένα μίγμα πολιτικής με αναπτυξιακό προσανατολισμό και με όρους στήριξης της κοινωνίας, ο προσανατολισμός της συζήτησης σε περιορισμένης εμβέλειας επιλογές δεν είναι όσο προωθητικός θα όφειλε να είναι, προερχόμενος από τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας.
1. Stournaras, Y., 2016, Greece needs a new deal with its European partners, FT, June 13
 
2. Hope, K., 2016, Greece central bank chief calls for bailout overhaul, June 13
*μέλος Π.Γ. ΣΥΡΙΖΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου