Μπορεί να είναι ένας σημαντικός σύγχρονος Ελληνας γλύπτης, αρχαιολόγος, όμως, δεν είναι. Και η πρώτη αντίδραση του Κώστα Βαρώτσου όταν του ζητήσαμε να σχολιάσει στο TheTOC.gr τις Καρυάτιδες του τύμβου Καστά της Αμφίπολης, τους κυματισμούς των χιτώνων τους και την εποχή που θα πρέπει να χρονολογούνται, δήλωσε ορθά – κοφτά πως τέτοιες απαντήσεις δίνει η επιστήμη της αρχαιολογίας.
Κι όμως, η τέχνη της γλυπτικής που ο Ελληνας δημιουργός υπηρετεί με αμέτρητα δημόσια – και όχι μόνο – έργα του εντός και εκτός Ελλάδος, δεν μπορεί να μην έχει μπολιαστεί από τις εικόνες του μνημείου και των αγαλμάτων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας εδώ και περισσότερο από ένα μήνα. «Ναι, εμπνέομαι απ’ αυτές τις εικόνες, παίρνω δύναμη απ’ αυτές, αλλά κοιτάω με μάτι “καθαρό”», απαντά. «Δεν ψάχνω να βρω τρόπους να εκμεταλλευτώ…»
«Oλη η Ελλάδα προσπαθεί να κρατηθεί σ’ έναν τάφο»
Για τον Βαρώτσο ένα από τα χαρακτηριστικότερα πράγματα που έχουν συμβεί αμέσως μετά την ανακάλυψη του τύμβου Καστά και τη σεναριολογία για τον ένοικο του είναι ότι «όλη η Ελλάδα προσπαθεί να κρατηθεί σ’ έναν τάφο». Oχι πως βρίσκει κάτι αρνητικό σ’ αυτό, απλά κατά τη γνώμη του θα πρέπει να «πατήσουμε» πάνω σ’ αυτή τη ανακάλυψη και να κοιτάξουμε πως θα μπορούσαμε να παράγουμε κάτι σύγχρονο. «Η ιστορία μας ανήκει στον παγκόσμιο πολιτισμό, δεν ανήκει σ’ εμάς», λέει ο ίδιος. «Γι’ αυτό κι εγώ στους φοιτητές μου (σ.σ. είναι καθηγητής Εικαστικών του τμήματος Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ), αν ερωτηθώ θα απαντήσω πως αυτή η ανακάλυψη είναι άλλη μια “σκάλα” για να ανέβουμε πιο ψηλά, να πάμε πιο μπροστά. Ο στόχος μας πρέπει να είναι μεν να κρατηθούμε σ’ αυτό που λέγεται ιστορία αλλά να παράξουμε και σύγχρονο πολιτισμό κι όχι να προσπαθούμε να μετατρέψουμε το μνημείο σε “επιταγή” προς εξαργύρωση, άλλη μια “συναλλαγματική”.
Τους βλέπω όλους να τρίβουν τα χέρια τους μ’ αυτή τη νέα ανακάλυψη για το πώς θα βγάλουν περισσότερα λεφτά. Αντίθετα, πρόκειται για μια λαμπερή σκάλα να πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να πατήσουμε πιο γερά στα πόδια μας και να παράγουμε τα δικά μας πράγματα»
Η Αμφίπολη και η επικοινωνιακή εκμετάλλευση
Ο Ελληνας δημιουργός θίγει το θέμα του προγραμματισμού επικοινωνιακής εκμετάλλευσης του τάφου της Αμφίπολης. Ομολογεί, ωστόσο, ότι «δεν υπάρχει μόνο στις αρχαιολογικές ανακαλύψεις αλλά και αλλού. Και καλώς ίσως υπάρχει για να δοθεί η πρέπουσα σημασία. Τονώνει την αυτοπεποίθησή μας και σήμερα λίγα πράγματα έχουμε να “κρατηθούμε” ως Ελληνες.Ομολογώ ότι την τονώνει πολύ καλύτερα από το ποδόσφαιρο…», μας λέει.
Μαγικά έργα από αρχιτεκτονική και στατική άποψη
Ως καλλιτέχνης και δημιουργός πως αισθάνεται απέναντι στα έργα ανθρώπινων χεριών, όπως οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης, που πρόσφατα αποκαλύφθηκαν ολόκληρες μετά από τόσους αιώνες βυθισμένες στη σιωπή; «Μου προκαλούν ένα δέος», απαντά, «κι όχι μόνο δέος αλλά μου δίνουν και μια ώθηση προς τα εμπρός. Από το μυαλό μου δεν φεύγουν ποτέ αυτές οι εικόνες. Είναι συνδεδεμένες με την κουλτούρα μου, είναι το σημείο αναφοράς μου, η έναρξη της πορείας μου…».
Θα μπορούσε, άραγε, να δει ανταγωνιστικά τέτοια δημιουργήματα: «Φυσικά και δεν έχω καμία τέτοια διάθεση, διότι γνωρίζω πολύ καλά ότι θα … χάσω από χέρι και δεν είμαι βλαξ». Και για τους τεχνίτες αυτών των έργων τι θα είχε να πει; «Τους μελετάω, τους θεωρώ κάτι σαν “δικούς μου ανθρώπους”. Τους θαυμάζω γι’ αυτά τα αριστουργήματα. Το μνημείο και τα όσα μέχρι τώρα έχουν αποκαλυφθεί είναι μαγικά πράγματα από άποψη αρχιτεκτονικής και στατικής. Τα όσα έχουν βρεθεί εντός του τύμβου είναι μαγικά αντικείμενα. Μακάρι να είχαμε τη μισή γνώση απ’ αυτή των αρχαίων οι οποίοι ήταν πολύ περισσότερο δραστήριοι από εμάς. Μπροστά σ’ αυτά τα δημιουργήματα νομίζω ότι είμαστε πολύ οκνηροί…», σχολιάζει.
Για τον Κώστα Βαρώτσο η γλυπτική και η τέχνη γενικότερα είναι σύγχρονη με τον homo sapiens. «Η τέχνη δεν κάνει τίποτα άλλο από ένα … μασάζ στον “μυ” της αντιληπτικότητας και της κατανόησης της ζωής και της ύπαρξης. Οι αρχαίοι την έφτασαν στο ψηλότερο επίπεδο που μπορεί να φανταστεί κανείς».
Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν παρακμιακός
Αραγε, έχει αγωνία για την αποκάλυψη του ονόματος του «ενοίκου» του τάφου; «Δεν έχω ιδιαίτερη αγωνία», μας απαντά. «Κι αν δεν βρουν τον στρατηγό τι έγινε; Ακόμα κι ο Μέγας Αλέξανδρος πρέπει να πω πως για μένα ήταν μια φιγούρα συγκλονιστική που κατάφερε να κατακτήσει τον τότε σύγχρονο κόσμο, αλλά… χάθηκε στο διάστημα. Αν κατακτητής δεν γυρίσει πίσω – αν δεν υπάρξει ο νόστος και η επιστροφή στα πάτρια εδάφη όπως λόγου χάρη ο Ομηρικός Οδυσσέας – δημιουργείται μια κατάσταση παρακμιακή. Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν κατά τη γνώμη μου παρακμιακή φιγούρα διότι δεν επέστρεψε. Αν είχε γυρίσει στην πατρίδα του όλα θα είχαν αποκτήσει ένα νόημα…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου