Της Μαρίας Λούκα
Μαρτυρία ενός εκ των 15 θυμάτων που είδαν το βράδυ της 30ης του Σεπτέμβρη να αναβιώνει στο κτίριο της οδού Αλεξάνδρας η ΕΑΤ – ΕΣΑ. Κατά τη διάρκεια της χούντας , κι ενώ οι πρώτοι Έλληνες πήγαιναν στο Συμβούλιο της Ευρώπης και έδειχναν σε εμπειρογνώμονες τα σημάδια από τα βασανιστήρια στα σώματα τους, ο Στυλιανός Παττακός απαντούσε στα διεθνή media με την εξής φράση: « All these are lies». Ενίοτε απειλούσε και με μηνύσεις.
Λες και η χώρα διαπομπευόταν διεθνώς από την καταγγελία των βασανιστηρίων και όχι από την ύπαρξη τους. Από κει και πέρα οποιαδήποτε ομοιότητα με τη σημερινή κατάστασηδεν ανήκει στις προθέσεις μας.
Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο το ξύλο από την Ελληνική Αστυνομίας.
Αποτελεί σχεδόν δομικό της χαρακτηριστικό , σε αντίθεση βέβαια με τις κατοχυρώσεις του δυτικού πολιτισμού. Οι δικηγόροι μάλιστα ξέρουν και τις κατηγοριοποιήσεις.
« Στους ποινικούς το ξύλο πέφτει στη διάρκεια της ανάκρισης.
Το αστυνομικό ρητό λέει ότι αν δεν τρέξει αίμα, δε γίνεται ανάκριση.
Στους διαδηλωτές τη στιγμή της σύλληψης από τα ΜΑΤ.
Στους μετανάστες παντού.
Η ιδιότητα του μετανάστη είναι επιβαρυντική από μόνη της» λέει η δικηγόρος Αντωνία Λεγάκη και μου υπενθυμίζει δύο ενδεικτικές περιπτώσεις.
Η πρώτη αφορά νεαρή κοπέλα που συνελήφθηκε το 2006 στην Πανόρμου κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης στα πλαίσια της διοργάνωσης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στην Ελλάδα. Η κοπέλα ήταν πολύ όμορφη.
Παρά το γεγονός ότι είχε βάλει τα χέρια της στο πρόσωπο για να προστατευτεί,
της τραβούσαν τα χέρια και την κλοτσούσαν στο πρόσωπο.
Η δεύτερη αφορά ένα μεταπτυχιακό φοιτητή
που τον συνέλαβαν σε μια από τις διαδηλώσεις του 2010 ενάντια στο Μνημόνιο.
«Το παιδί ήταν νέο και λεπτεπίλεπτο.
Αυτό που θυμάται μέχρι και σήμερα που βρίσκεται σε άλλη χώρα δεν είναι το ξύλο που έφαγε αλλά τα ακραία ετεροσεξιστικά και ομοφοβικά σχόλια που άκουσε τύπου
¨ θα σε κάνουμε κοριτσάκι¨ κλπ» διηγείται η δικηγόρος.
« Στους ποινικούς το ξύλο πέφτει στη διάρκεια της ανάκρισης.
Το αστυνομικό ρητό λέει ότι αν δεν τρέξει αίμα, δε γίνεται ανάκριση.
Στους διαδηλωτές τη στιγμή της σύλληψης από τα ΜΑΤ.
Στους μετανάστες παντού.
Η ιδιότητα του μετανάστη είναι επιβαρυντική από μόνη της» λέει η δικηγόρος Αντωνία Λεγάκη και μου υπενθυμίζει δύο ενδεικτικές περιπτώσεις.
Η πρώτη αφορά νεαρή κοπέλα που συνελήφθηκε το 2006 στην Πανόρμου κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης στα πλαίσια της διοργάνωσης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στην Ελλάδα. Η κοπέλα ήταν πολύ όμορφη.
Παρά το γεγονός ότι είχε βάλει τα χέρια της στο πρόσωπο για να προστατευτεί,
της τραβούσαν τα χέρια και την κλοτσούσαν στο πρόσωπο.
Η δεύτερη αφορά ένα μεταπτυχιακό φοιτητή
που τον συνέλαβαν σε μια από τις διαδηλώσεις του 2010 ενάντια στο Μνημόνιο.
«Το παιδί ήταν νέο και λεπτεπίλεπτο.
Αυτό που θυμάται μέχρι και σήμερα που βρίσκεται σε άλλη χώρα δεν είναι το ξύλο που έφαγε αλλά τα ακραία ετεροσεξιστικά και ομοφοβικά σχόλια που άκουσε τύπου
¨ θα σε κάνουμε κοριτσάκι¨ κλπ» διηγείται η δικηγόρος.
Οι καταγγελίες όμως για τα όσα υπέστησαν οι 15 διαδηλωτές της αντιφασιστικής μοτοπορείας στη ΓΑΔΑ συνιστούν αλλαγή επιπέδου γιατί δεν πρόκειται απλώς για αστυνομική βία
αλλά εμπίπτουν στη κατηγορία των βασανιστηρίων.
Το γεγονός επίσης ότι έλαβαν χώρα στην πιο κεντρική υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας και όχι σε κάποιο περιφερειακό Αστυνομικό Τμήμα,
καθιστά έωλο το επιχείρημα του μεμονωμένου περιστατικού
και αποδεικνύει ότι εντός της Αστυνομίας έχουν αναπτυχθεί ισχυρότατοι ακροδεξιοί θύλακες. Ένα ακόμα θύμα από τους 15 παρουσιάζει όλο το χρονικό της παραμονής στη ΓΑΔΑ:
«Μας μετέφεραν στον 6οόροφο της ΓΑΔΑ.
Παρόντες στον όροφο ήταν και οι άνδρες της Ασφάλειας του τμήματος Προστασίας κράτους και Πολιτεύματος και κανείς δεν αντέδρασε. Τη Δευτέρα το βράδυ μας μετέφεραν στα κρατητήρια του 7ου ορόφου. Μας βάλανε στην πτέρυγα με τους μετανάστες. Εκεί έπαθα πολιτισμικό σοκ. Είχε 9 κελιά των 2-3 ατόμων και συνολικά στην πτέρυγα στοιβάζονταν 90 άτομα. Αυτοί μας περιέθαλψαν, μας έδωσαν κουβέρτες και τροφή. Τους έχουν ξεχάσει εκεί για μήνες.
Την προηγούμενη εβδομάδα μας είπαν ότι έκαναν απεργία πείνας για να τους μεταφέρουν τουλάχιστον στις φυλακές. Κάποιοι μας κατήγγειλαν ότι οι αστυνομικοί τους έσκισαν τα χαρτιά τους και τους έχωσαν στα κρατητήρια. Κάποια στιγμή ακούστηκε η φήμη ότι θα έρθουν οι βουλευτές του Σύριζα να μας δουν και άρχισαν να καθαρίζουν.
Σε κάποιους από μας την ώρα της σύλληψης έκαναν teaser, ένα παιδί έτρεμε στο έδαφος. Για μένα το πιο σημαντικό απ’ αυτή την ιστορία είναι να καταλάβει ο κόσμος τι συμβαίνει στην Αστυνομία. Λέγαμε πριν τις εκλογές ότι μια κυβέρνηση Σύριζα δε θα άντεχε γιατί δεν έχει εξουσία στα σώματα ασφαλείας. Τώρα ψιθυρίζεται ότι ούτε ο Σαμαράς την έχει.»
Αντιφάσεις της Αστυνομίας
Η υπόθεση των 15 διαδηλωτών αφήνει έκθετη την Ελληνική Αστυνομία σε όλα τα στάδια, από τη στιγμή της σύλληψης, μέχρι την κράτηση και την απόδοση κατηγοριών. Η απάντηση του εκπροσώπου τύπου της ΕΛ.ΑΣ. στη guardian που ανέδειξε το ζήτημα είχε ως εξής:
«Δε συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Υπήρχε συμπλοκή μεταξύ διαδηλωτών και κατοίκων και επενέβη η Αστυνομία προκειμένου να εξασφαλίσει την τάξη. Ελαφριές σωματικές βλάβες μπορεί να συνέβησαν κατά τη διάρκεια της συμπλοκής ή της σύλληψης».
Το διαβιβαστικό της Αστυνομίας αναφέρει ότι «όλοι οι κατηγορούμενοι προκάλεσαν βαριές σωματικές βλάβες» ώστε να στοιχειοθετηθεί κακούργημα εις βάρος τους. Ως θύμα και βασικός μάρτυρας κατηγορίας παρουσιάζεται ο Γιώργος Περρής, στις εκθέσεις την Αστυνομίας αναφέρεται ως «κάτοικος».
Ο συγκεκριμένος διατηρεί το προφίλ στο facebook «Δούρειος ίππος Οδυσσέας» και παρουσιάζεται ως μέλος της Χρυσής Αυγής και φιλοξενεί παραδοχές όπως «αφού γλίτωσε η Κούρτοβικ απ’ τα χέρια μας , τυχερή είναι. Μας έκανε μήνυση ένας αράπης που του σπάσαμε το μαγαζί χθες το βράδυ… αυτό θα κάνουμε κάθε βράδυ».
Οι διαδηλωτές υποστηρίζουν ότι αυτός και κάποιοι ομοϊδεάτες του τους επιτέθηκαν πρώτοι. Η έκθεση του αναφέρει «κάκωση ρινός», αυτή είναι η βαριά σωματική βλάβη που αποδίδει η αστυνομία. Η διαδικασία της αναγνώρισης , όπως παραδέχεται ο ίδιος στην κατάθεση του, έγινε με εντελώς παράτυπο τρόπο. Οι διαδηλωτές περνάγανε από ένα γραφείο για να τους πάρουν αποτυπώματα και ο ίδιος βρισκόταν στα 4 μέτρα και έκανε την αναγνώριση. Βέβαια στον ανακριτή δήλωσε ότι «δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη των ατόμων που τον χτύπησαν».
Ένα άλλο σημείο είναι ότι οι αστυνομικοί , πάλι για να στοιχειοθετηθούν κακουργηματικές κατηγορίες, δήλωσαν ότι οι διαδηλωτές είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους με κράνη (όπως προφανώς ορίζει ο ΚΟΚ για τους δικυκλιστές). Τότε πως μπορούν να αιτιολογηθούν τα χτυπήματα στο κεφάλι που φέρουν αρκετοί διαδηλωτές;
Γιατί η εκδοχή ότι ενώ οι διαδηλωτές έφεραν κράνη, τα έβγαλαν για να επιτεθούν με γυμνό κεφάλι στην αστυνομία μάλλον δεν είναι ιδιαίτερα πειστική. Ιδίως στη μια περίπτωση το χτύπημα στο κεφάλι φαίνεται καθαρά ότι προέρχεται από αντικείμενο τύπου γκλοπ. Το γεγονός επίσης ότι ενώ είναι τραυματισμένοι, δε μεταφέρθηκαν εγκαίρως στο νοσοκομείο αποδεικνύεται από την περίπτωση του πολυτραυματία διαδηλωτή.
Ο συγκεκριμένο ενώ είχε χτυπηθεί στο χέρι, στα πλευρά, στο πόδι, στο κεφάλι αφέθηκε να αιμορραγεί και να υφίσταται νέα βία στη ΓΑΔΑ από τις 9 το βράδυ που τον συνέλαβαν έως το πρωί της επόμενης μέρας. Η ώρα εξέτασης του από τους γιατρούς του ΚΑΤ στις 09:06 το πρωί της άλλης μέρας δεν αφήνει αμφιβολίες. Εξάλλου γι αυτό το λόγο, επειδή είχαν περάσει αρκετές ώρες που τα τραύματα του είχαν μείνει ανοιχτά, οι γιατροί δεν μπορούσαν πλέον να του κάνουν ράμματα με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με μόλυνση στο πόδι.
Ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας σε πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή αρνήθηκε την ύπαρξη βασανιστηρίων και προανήγγειλε μήνυση στην εφημερίδα guardian:
«Σας το προλέγω και θα το δείτε – διότι διεξήχθη η έρευνα – ότι από τις ιατροδικαστικές εκθέσεις που θα βγουν στη δημοσιότητα , σ’ αυτούς οι οποίοι δήθεν βασανίστηκαν και οι οποίοι δεν καταγγέλλουν, δεν μηνύουν και δε μνημονεύεται το όνομα τους, δε θα υπάρχει ούτε δείγμα ηλεκτροσόκ ούτε και κάψιμο».
Καταρχήν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο Υπουργός προκατέλαβε τα αποτελέσματα της ιατροδικαστικής έρευνας , που μέχρι τότε δεν είχε φτάσει καν στα χέρια των δικηγόρων. Όσον αφορά πάντως το πόρισμα της ιατροδικαστικής έκθεσης, αυτό επιβεβαιώνει ειδικά στην περίπτωση του πολυτραυματία, βαριά σωματική βλάβη. Για το χτύπημα με teaser, το οποίο αρνείται ο Υπουργός, μπορεί να προστρέξει στο αρχείο των εφημερίδων της 17ης Αυγούστου το 2002 ή στην απόφαση 492 του 2007 του Αρείου Πάγου.
Πρόκειται για την υπόθεση Παπακώστα , όπου το θύμα τότε κατήγγειλε ότι υπέστη στον Ασπρόπυργο βασανιστήριο με teaser από τους αστυνομικούς με μετά από μια πολυετή προσπάθεια συγκάλυψης των θυτών, τελικά δικαιώθηκε. Οι περιγραφές του τραύματος και οι φωτογραφίες συνάδουν με το τραύμα που φαίνεται στις φωτογραφίες ενός εκ των 15 διαδηλωτών.
Ο Υπουργός επίσης, εσφαλμένα ισχυρίζεται ότι δεν έχουν κατατεθεί μηνύσεις. Όπως μας ενημερώνει ένας εκ των δικηγόρων των 15 θυμάτων, ο Κώστας Παπαδάκης, δύο τουλάχιστον εντολείς του, κατέθεσαν ενώπιων του ανακριτή ότι επιθυμούν την ποινική δίωξη των αστυνομικών που τους κακοποίησαν. «Λέει ψέματα ο κ. Δένδιας» υποστηρίζει ένας ακόμα δικηγόρος των θυμάτων , ο Δημήτρης Κατσαρής και καταγγέλλει ότι κατά τη διάρκεια τηλεοπτική συνέντευξης του Υπουργού στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι», ζήτησε να παρέμβει τηλεφωνικά και δεν του επιτράπηκε. Μας πληροφορεί ότι και τυπικά πρόκειται να κατατεθούν μηνύσεις , μόλις οι δικηγόροι τους συγκεντρώσουν όλο το αποδεικτικό υλικό. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι καταγγελίες τους επισείουν αυτεπάγγελτη δίωξη. Γι’ αυτό άλλωστε και ο 7ος Τακτικός Ανακριτής με έγγραφο του στις 17 Οκτωβρίου ζητά από τον εισαγγελέα να κινήσει όλες τις νόμιμες ενέργειες. Συγκεκριμένα το έγγραφο του ανακριτή αναφέρεται σε βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη από κοινού, κατά συρροή τετελεσμένη και σε απόπειρα, επικίνδυνη σωματική βλάβη από κοινού και κατά συρροή, παράνομη οπλοφορία (ως προς το πιστόλι teaser) και οπλοχρησία.
Στα πλαίσια μιας σφαιρικής έρευνας τόσο από τη φυσική όσο και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου ζητήθηκε να απαντήσουν στα ερωτήματα που τίθενται και αρνήθηκαν. Όπως επίσης αρνήθηκαν και το αίτημα μας να επισκεφτούμε τα κρατητήρια στα ΓΑΔΑ με την αιτιολογία « ότι για λόγους ασφαλείας δεν επιτρέπεται η βιντεοσκόπηση στα κρατητήρια», παρά το γεγονός ότι τους είχε επισημανθεί ότι επρόκειτο για έντυπο μέσο και όχι ηλεκτρονικό που απαιτεί λήψεις πλάνων.
Ο Υπουργός επίσης αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη και στο BBC για να εισπράξει το σαρκαστικό σχόλιο του Paul Mason «Λοιπόν, κύριε Δένδια, θα λατρέψετε την έρευνα μου στο Newsnight αύριο βράδυ. Σας παρακαλώ απαντήστε στην πρόσκληση μας για συνέντευξη». Στη συγκεκριμένη εκπομπή ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής τόνιζε ότι « μέσα στην ελληνική αστυνομία υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής. Νομίζω ότι σύμφωνα με αυτά που λένε σήμερα μας υποστηρίζει πάνω από το 60% - ίσως και περισσότερο – της Αστυνομίας και το ποσοστό κάθε μέρα αυξάνεται».
Η δημοσιογράφος της guardian Μαρία Μαργαρώνη ενημερώνει ότι μέχρι στιγμής δεν έχει φτάσει κάποια μήνυση στα γραφεία της εφημερίδας. «Δηλαδή σε αυτή την κατάσταση που βρίσκεται τώρα η χώρα ο Υπουργός ασχολείται με το να απειλεί με μηνύσεις διεθνή Μέσα;» αναρωτιέται και περιγράφοντας την εμπειρία του ρεπορτάζ αναφέρει:
«Όταν βρέθηκα στην Ευελπίδων η κατάσταση ήταν τεταμένη. Τα θύματα φανερά σοκαρισμένα. Δεν είχα λόγο να αμφισβητήσω τα λεγόμενα τους. Ο ένας να σκεφτείτε είχε τσιμπήματα από κοριούς στο λαιμό του από τις άθλιες συνθήκες στα κρατητήρια. Εμείς πάντως καθυστερήσαμε κιόλας τη δημοσίευση για να δώσουμε χώρο στην πλευρά την Αστυνομίας».
Είναι ίσως η μοναδική φορά που η πολιτική ηγεσία της Αστυνομίας σε μια υπόθεση που έχει κάνει το γύρο του κόσμου, αντί να προχωρήσει έστω στις τυπικές διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος , επιδεικνύει στην καλύτερη περίπτωση αδιαφορία, στη χειρότερη συγκάλυψη. Ιδίως σε μία τόσο ευαίσθητη συγκυρία που η ανησυχία για τη διεισδυτικότητα της Χρυσής Αυγής στα σώματα ασφαλείας εντείνεται.
Ο Δημήτρης Τσουκαλάς, βουλευτής του Σύριζα, θέτει ζήτημα αμφισβήτησης του Νίκου Δένδια «Εμείς πιστεύουμε ότι αυτά ισχύουν . Γίνονται και μάλιστα είναι περισσότερα απ’ όσα δημοσιεύονται» λέει.
Και οι εταίροι στο κυβερνητικό σχήμα μάλλον δε συμμερίζονται τους ισχυρισμούς του Υπουργού. Ο Κώστας Τριαντάφυλλος , βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και αρμόδιος για ζητήματα δημόσιας τάξης δηλώνει : « Προσωπικά και ως ΠΑΣΟΚ θέλουμε ο κάθε κάτοικος να ζει σ’ ένα κράτος δικαίου και να νιώθει ότι τα σώματα ασφαλείας εξυπηρετούν το σκοπό τους. Όποια σκιά υφίσταται για ενδεχόμενες πράξεις βίας της Αστυνομίας , να διαλευκανθούν άμεσα για να μη βαραίνουν το σύνολο του κλάδου. Οι καταγγελίες που υπάρχουν να εξεταστούν και εφόσον αποδειχθούν να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι υπαίτιοι. Καμία ανοχή σε πρακτικές του παρελθόντος».
Ο Κωστής Παπαϊωάννου, πρώην πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και υποψήφιος βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς είναι ακόμα πιο αιχμηρός: «Η συνήθης διατύπωση πως η Χρυσή Αυγή έχει κατά καιρούς λειτουργήσει ως μακρύς βραχίονας των διωκτικών μηχανισμών τείνει να αντιστραφεί: μέρη της ΕΛΑΣ αποτελούν βραχίονα των ναζιστών. Με την έννοια αυτή, το να θεωρεί η πολιτική και φυσική ηγεσία της Αστυνομίας ότι μπορεί να κάνει οτιδήποτε χωρίς να σπάσει αυγά είναι άτοπο. Ένας μηχανισμός έχει κυριεύσει ολόκληρα αστυνομικά τμήματα και αναπτύσσει συμπεριφορές οργανωμένου εγκλήματος. Ο μηχανισμός αυτός πρέπει να ξηλωθεί.»
Σοκαριστικές είναι και οι μαρτυρίες των 25 ατόμων που πήγαν στα δικαστήρια της Ευελπίδων την επόμενη μέρα για να εκφράσουν τη συμπαράσταση τους στους 15 διαδηλωτές και προσήχθησαν από την Αστυνομία.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους υποχρέωσαν σε σωματικό έλεγχο , τους έγδυσαν, στη συνέχεια ο αξιωματικός πλησίασε έναν από τους προσαχθέντες και του είπε « Τι μου δείχνεις τα΄αρχίδια σου ;», άρχισε να τον χτυπά και να του φωνάζει «Πες ότι θα τα βάλεις στο στόμα της μάνας σου». Οι εξευτελισμοί και οι απειλές ότι γνωρίζει τα σπίτια τους συνεχίστηκαν για αρκετή ώρα ακόμη.
Η συγκεκριμένη πρακτική δεν αφήνει ορατά σημάδια που να αποτυπώνονται στις ιατροδικαστικές εκθέσεις. Μπορεί όμως κανένας να αμφισβητήσει ότι πρόκειται για βασανιστήρια που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στον ψυχισμό των θυμάτων που τα υφίστανται; Τουλάχιστον ο θόρυβος που προκλήθηκε από το δημοσίευμα της guardian λειτούργησε κάπως καταπραϋντικά.
Ο Αλέξανδρος , είναι ένας από τους συλληφθέντες της διαδήλωσης για τον ερχομό της γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ. «Όταν με συνέλαβαν» λέει «με στρίμωξαν σε μια γωνιά του δρόμου και πήγαν να με χτυπήσουν με τις ασπίδες. Ο αρχηγός της διμοιρίας τους φώναξε να προσέξουν γιατί έχει κάμερες».
Τόσο του ίδιου όσο και των υπολοίπων συλληφθέντων εκείνης της μέρας οι φωτογραφίες δημοσιοποιήθηκαν στο site της αστυνομίας. Πρακτική που εγκαθιδρύθηκε με αφορμή τις συλλήψεις των οροθετικών γυναικών και καταγγέλλεται από τους δικηγόρους ως ακραία διαπόμπευση και παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας των κατηγορουμένων , αφού δεν έχει καν οριστεί η δικάσιμος τους.
Κρατάει χρόνια…
Βασανιστήρια βέβαια δε συντελούνται μόνο στη ΓΑΔΑ αλλά σε αστυνομικά τμήματα, με το Αστυνομικό Τμήμα Αγίου Παντελεήμονα να κατακτά αναμφισβήτητα την πρώτη θέση σ’ αυτή την κατηγορία. Η περίπτωση των Αφγανών προσφύγων το 2004 που υπέστησαν έως και φάλαγγα στο συγκεκριμένο τμήμα ήταν από τις λίγες που είδαν το φως της δημοσιότητας. Αυτό όμως φαίνεται πως δεν αρκούσε για να τιμωρηθούν οι ένοχοι.
Τα θύματα αναγνώρισαν 2 αστυνομικούς ως δράστες. 8 χρόνια μετά ο ένας ήταν ειδικός φρουρός και δεν ανανεώθηκε η σύμβαση του και ο άλλος ξέμπλεξε με αστείες ποινές στα δικαστήρια και πήρε προαγωγή για τα «κατορθώματα» του. Όπως με ενημερώνει ο Γιανούν πρόεδρος της αφγανικής κοινότητας «τα περισσότερα από τα θύματα δε ζουν πλέον στην Ελλάδα. Ακόμα και τώρα όμως δεν έχουν ξεπεράσει αυτή την εμπειρία. Δεν κοιμούνται τα βράδια, φοβούνται μόλις αντικρίζουν αστυνομικούς. Το Αστυνομικό Τμήμα Άγιου Παντελεήμονα είναι ότι χειρότερο έχω δει. Μια φορά πήγα κι εγώ να κάνω καταγγελία και με απείλησαν ότι αν την κάνω θα με βάλουν στο κρατητήριο»
Η Γιάννα Κούρτοβικ που είχε χειριστεί νομικά τη συγκεκριμένη υπόθεση ότι η πρακτική να μη δέχονται οι αστυνομικοί τις μηνύσεις μεταναστών είναι αρκετά διαδεδομένη. Υπήρχε πρόσφατα ένα περιστατικό στο ΑΤ Ομονοίας όπου ένας πρόσφυγας πήγε να καταγγείλει κλοπή άδειας παραμονής και πορτοφολιού έχοντας κρατήσει τον αριθμό του δράστη και χρειάστηκε να επέμβουν βουλευτές και ο αρχηγός της Αστυνομίας για να κάνουν δεκτή την καταγγελία.
Εξάλλου και το συγκεκριμένο ΑΤ αμαρτωλό είναι. Εκεί έγιναν οι «λήψεις» για το βίντεο με τον ξυλοδαρμό Αλβανών κρατούμενων. Οι υπαίτιοι εξακολουθούν να υπηρετούν την ελληνική αστυνομία και να κυκλοφορούν ανάμεσα μας.
Η υπόθεση Σακελέων , έχει ως σημείο αναφοράς το ΑΤ Ακροπόλεως. Επρόκειτο για έναν 24χρονο νεαρό που συνελήφθηκε το 2008 από τους αστυνομικούς στην οδό Αναξαγόρα, τον χτύπησαν άσχημα και κατέρρευσε στα χέρια τους. Αστυνομικοί και ιατροδικαστές προσπάθησαν να απαλλάξουν την ελληνική αστυνομία από τις ευθύνες της. Ο πατέρας του θύματος με προσωπική έρευνα κατόρθωσε να βρει έναν μάρτυρα που είχε βιντεοσκοπήσει το περιστατικό.
Ο μάρτυρας παραπέμφθηκε από τους αστυνομικούς για ψευδορκία. Χρειάστηκαν προσφυγές επί προσφυγών για ερευνηθεί η υπόθεση και να ασκηθεί ποινική δίωξη. Η δίκη ήταν προγραμματισμένη για το Σεπτέμβριο και αναβλήθηκε. Ο μάρτυρας έφυγε για την Ολλανδία και μετά από όλα αυτά λέει ότι δε θέλει να έχει καμία σχέση με την Ελλάδα. Στο ίδιο Αστυνομικό Τμήμα το 2009 ξυλοκόπησαν άγρια τον 30χρονο Χιλιανό Πέδρο Ναβάρο.
Ιδιαίτερη βαρβαρότητα επέδειξαν οι αστυνομικοί το 2007 απέναντι σε έναν ψυχικά πάσχοντα, το Χρήστο Χρονόπουλο. Τον συνέλαβαν επειδή προκαλούσε όχληση σε μια καφετέρια. Μεταφέρθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα Καλλιθέας στις 11 το πρωί και 3 ώρες αργότερα στο νοσοκομείο. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε υποστεί βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση, υποσκληρίδιο αιμάτωμα, εγκεφαλικό οίδημα και πολλαπλές εκχυμώσεις σε όλο του το σώμα. Εκτοτε δεν έχει αποκατασταθεί η σωματική του κατάσταση, δεν είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται και τον συνδράμουν οι συγγενείς τους.
Πιο πρόσφατα , στις 13 Ιανουαρίου το 2011, ο Δημοσθένης Παπαδάτος – Αναγνωστόπουλος απήχθει από 15 αστυνομικούς με πολιτικά, του έβαλαν χειροπέδες, τον χτύπησαν , τον μετέφεραν στη ΓΑΔΑ όπου τον ανάγκασαν να παραμείνει γυμνός για αρκετή ώρα σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο μπροστά σε αρκετούς αστυνομικούς με κουκούλες. Μετά από 3 ώρες τον άφησαν λέγοντας του ότι τον μπέρδεψαν με άλλον. Υπέβαλλε μήνυση για την κακομεταχείριση και 20 μήνες μετά η υπόθεση δεν έχει ακόμα ανατεθεί σε εισαγγελέα.
Είναι φανερό ότι υπάρχει σαφής τάση κουκουλώματος των κρουσμάτων αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι υποχρεωμένο το ίδιο το Υπουργείο να αποστέλλει στους διεθνείς οργανισμούς, η έκθεση για την περίοδο 2005 – 2009 αναφέρει ότι ερευνήθηκαν συνολικά 281 καταγγελίες πολιτών για κακοποίηση από τις αστυνομικές αρχές.
Από αυτό το σύνολο επιβλήθηκαν πειθαρχικές κυρώσεις σε 13 περιπτώσεις και αποτάχθηκαν μόλις 4 αστυνομικοί.
Τα θύματα τις ελάχιστες φορές που έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στα διεθνή δικαστήρια δικαιώνονται αλλά το ελληνικό κράτος συνήθως δε συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και δεν εξασφαλίζει την υλική και ηθική αποζημίωση των θυμάτων.
Τα τελευταία 10 χρόνια το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαπίστωσε ότι η Ελλάδα παραβίασε τα άρθρα 2 (δικαίωμα στη ζωή) και 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων ή άλλης μορφής κακομεταχείρισης ) σε 12 υποθέσεις που αφορούσαν παραβιάσεις εκ μέρους των σωμάτων ασφαλείας. Η τελευταία μάλιστα εκδόθηκε στις 20 Αυγούστου 2012 από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ μετά από υποβολή από κοινού του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Συμφωνιών του Ελσίνκι και την Παγκόσμιας Οργάνωσης Κατά των Βασανιστηρίων.
Η επιτροπή αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα απέτυχε να διερευνήσει καταγγελία για κακομεταχείριση αστυνομικών εις βάρος του Έλληνα Ρομ Νίκου Κατσαρή. «Η ατιμωρησία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα» σημειώνει η ειδική ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα και την Κύπρο , Λία Γώγου, «όταν δεν αποκαθίσταται η δικαιοσύνη είναι ακόμα πιο επικίνδυνη συνθήκη για τα θύματα γιατί διαρρηγνύεται ο δεσμός εμπιστοσύνης με την Πολιτεία»
Η ερευνήτρια προσθέτει στα προβλήματα και τις τριτοκοσμικές συνθήκες κράτησης «Όταν μπήκα στο κρατητήριο στο Ελληνικό πίστεψα ότι έβλεπα το εξπρές του Μεσονυχτίου. Χώροι βρώμικοι, υγροί και χωρίς φως. Στο Νέο Ελληνικό τα στρώματα είχαν ζωύφια. Το φαγητό ήταν αισχρό και ελάχιστο. Νερό δεν τους δίνουν και πίνουν από την τουαλέτα. Εκεί βρίσκονται άτομα , κυρίως αιτούντες ασύλου για μήνες, παρότι η διοικητική κράτηση δεν είναι απαραίτητα γι’ αυτούς, ειδικά τους μη απελάσιμους»
Άλλος προσφιλής στόχος των αστυνομικών οργάνων είναι τα τρανς άτομα, μόνο και μόνο εξαιτίας της ταυτότητας φύλου που έχουν επιλέξει , συχνά χωρίς καμία απολύτως αφορμή , σέρνονται στα αστυνομικά τμήματα και υποβάλλονται σε εξευτελιστικές συμπεριφορές.
Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών έχει συγκεντρώσει καταγγελίες προκειμένου να προβεί στις κατάλληλες νομικές ενέργειες. Ενδεικτικά παραθέτω μια απ’ αυτές: :Ο αστυνομικός μου είπε:
«Δεσποινίς μου δίνεις την ταυτότητά σου;» - εγώ του την έδωσα. Δεν μου έδωσε καμία απολύτως αιτιολογία και ξαφνικά μου είπε: «γύρνα ρε πούστη να σου βάλω χειροπέδες», χωρίς να προλάβω να πω τίποτε και η όλη του συμπεριφορά άρχισε να γίνεται αδικαιολόγητα επιθετική… Εκείνος ακολούθως αφού μου πέρασε χειροπέδες με έσπρωξε με βία στο περιπολικό με τρόπο που δεμένη όπως ήμουν δεν χωρούσα. Ο οδηγός παρενέβη. Μου έβγαλε από το ένα χέρι το ένα σκέλος από τις χειροπέδες και με έδεσε από μπροστά. Το ένα χέρι όμως ήταν αντίθετα και πονούσε φρικτά. Ζήτησα, έστω να με λύσει και να με δέσει κανονικά. Εκείνος αντίθετα μου έσφιξε ακόμη περισσότερο τις χειροπέδες για να πονάω περισσότερο. Στη διαδρομή ο αστυνομικός που μου έσφιξε περισσότερο τις χειροπέδες ώστε να πονάω με εξύβριζε χυδαία και με χλεύαζε. Θυμάμαι χαρακτηριστικά που μου είπε: «Κοίτα τον μαλάκα, αντί να δουλέψει σε καμιά οικοδομή, το παίζει και γυναίκα». Στο αστυνομικό τμήμα ο αστυνομικός συνέχισε να με εξυβρίζει με χυδαίο τρόπο ενώ περιέφερε την ταυτότητά μου παραβιάζοντας την ιδιωτικότητά μου και τα προσωπικά μου δεδομένα, την έδειχνε σε όλους/όλες που βρίσκονταν εκεί και διάβαζε φωναχτά γελώντας τα στοιχεία μου. Ένοιωσα πλήρως απολύτως εξευτελισμένη – ένοιωσα να μου κάνουν την αξιοπρέπειά μου κουρέλι.»
Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν ψέξει πολλάκις το ελληνικό κράτος για την αδυναμία του να περιορίσει τα κρούσματα αστυνομικής αυθαιρεσίας και να προασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στη 1 Ιουνίου το 2012. Η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων κατέθεσε μια δέσμη παρατηρήσεων προς τη χώρα , όπου μεταξύ άλλων την καλεί καταρχήν να διευρύνει στον ποινικό της νόμο έναν ορισμό για τα βασανιστήρια, , να λάβει μέτρα για την πρόληψη των βασανιστηρίων, να δημιουργήσει ένα αξιόπιστο και ανεξάρτητο σύστημα διερεύνησης καταγγελιών, να λάβει μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στα αστυνομικά τμήματα.
Προφανώς οι νουθεσίες της Επιτροπής θα καταχωνιαστούν στα ίδια συρτάρια με τις αναρίθμητες και αδιερεύνητες καταγγελίες πολιτών για τις αστυνομικές καταχρήσεις. Η μοναδική κοινωνική κατηγορία που φαίνεται να απολαμβάνει μια προνομιακή σχέση με την αστυνομία και η δράση της να τίθεται στο απυρόβλητο είναι οι κάθε λογής αυτουργοί ακροδεξιάς και ρατσιστικής βίας. Παρά τις πρόδηλες έκνομες ενέργειες αυτής της ομάδας και κατά καιρούς επικοινωνιακά τεχνάσματα των πολιτικών ηγεσιών της Αστυνομίας, η ασυλία που περιστοιχίζει τους ακροδεξιούς δράστες επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από την απλή βουλευτική ορισμένων εξ αυτών.
Η Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris 11, Αναστασία Τσουκαλά, έχει μελετήσει σε βάθος τις δομές και την ιδεολογία της Ελληνικής Αστυνομίας σχολιάζει τη σταδιακή διαμόρφωση ενός ανεξέλεγκτου κλίματος στους κόλπους της αστυνομίας: « Η αστυνομική βία εδραιώθηκε για ποινικούς κρατούμενους, μετανάστες και Ρομά και μας πειράζει τώρα που έφτασε στα παιδιά μας. Το 1995 οι 500 συλληφθέντες του Πολυτεχνείου υπέστησαν σοβαρές κακοποιήσεις στις αστυνομικές κλούβες. Σήμερα και ενώ η φυσική ηγεσία της Αστυνομίας αναγνωρίζει ως λαθεμένη αυτή την τακτική, το ξανακάνουν. Η κακοποίηση στο δρόμο μπορεί να προκύπτει κι από αυτονόμηση ορισμένων αστυνομικών, στη ΓΑΔΑ όμως αδυνατώ να πιστέψω ότι δεν προκύπτει από εντολές. Εγώ εκλαμβάνω αυτή τη συμπεριφορά ως μια προσπάθεια εκφοβισμού της νεολαίας και κάμψης των κοινωνικών αντιδράσεων»
Αν τώρα δίπλα στη συστηματική βία της αστυνομίας, προσθέσει κανείς τη συμπληρωματική δράση νεοφασιστικών συμμοριών, το γενικευμένο καθεστώς ατιμωρησίας, τη στρατοπέδευση της 71ης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας του Κιλκίς στο Πεντάγωνο , την ανασυγκρότηση των Ταγμάτων Εθνοφυλακής κατανοεί ότι δημιουργείται ένα επικίνδυνο μείγμα ακόμα και για τους ίδιους τους θασιώτες του σχεδίου με συνισταμένη τη δημιουργία και την εμπέδωση του φόβου. Εξάλλου ιστορικά η κατεδάφιση μιας κοινωνίας υποστηρίχτηκε από την αυταρχικοποίηση των θεσμών της, όπως περιγράφει και η Ναόμι Κλαιν στο βιβλίο της «Το δόγμα του σοκ», μαζί με μια εξαιρετικά διαυγή διατύπωση για τα βασανιστήρια: « Από τη Χιλή μέχρι την Κίνα, τα βασανιστήρια υπήρξαν ο σιωπηλός εταίρος στη σταυροφορία για μια παγκόσμια ελεύθερη αγορά. Όμως τα βασανιστήρια είναι κάτι περισσότερο από ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για να επιβληθούν ανεπιθύμητες πολιτικές σε εξεγερμένους ανθρώπους. Είναι επίσης μια μεταφορά για την υποκειμενική λογική του δόγματος του σοκ»
Συνέντευξη με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νιλς Μούιζνιεκς:
- Πώς σχολιάζετε το δημοσίευμα της guardian για την ύπαρξη βασανιστηρίων στην Ελλάδα;
Με προβληματίζει πολύ το θέμα της αστυνομικής βίας και παρακολουθούμε τις σχετικές εξελίξεις στην Ελλάδα με ιδιαίτερη ανησυχία. Η αστυνομική βία συνιστά ένα είδος παραβίασης δικαιωμάτων και σίγουρα θα αποτελέσει ένα από τα ζητήματα τα οποία θα εξετάσουμε κατά την προγραμματιζόμενη επίσκεψή μας στην Ελλάδα τον Δεκέμβρη. Το σημαντικό εν γένει στο ζήτημα της αστυνομικής βίας είναι σε κάθε χώρα να υπάρχει ένα αξιόπιστο σύστημα στο οποίο ο πολίτης να μπορεί να καταθέσει μια σχετική αναφορά , η οποία να μπορεί να διερευνάται από μια αρχή ανεξάρτητα από την αστυνομία, από μια αρχή που θα διαθέτει την αρμοδιότητα να διεξάγει σχετική έρευνα, να καλεί μάρτυρες και να επιβάλλει κυρώσεις και πάλι ανεξάρτητα από την αστυνομία. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να μπορεί να θεσμοθετηθεί μια τέτοια ανεξάρτητη αρχή και στην Ελλάδα – ανεξάρτητα από τις εσωτερικές υποθέσεις της ίδιας της αστυνομίας – μια αρχή που να εμπιστεύεται η κοινή γνώμη και η οποία από ότι καταλαβαίνω δεν υφίσταται ακόμα στην Ελλάδα.
- Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές τέτοιες καταγγελίες αλλά ελάχιστες έχουν φτάσει στην πόρτα της δικαιοσύνης. Δεν είναι ένα κακό σημάδι για μια χώρα αυτό;
Εν γένει η ατιμωρησία είναι ένα πρόβλημα πάντα: όλοι οι άνθρωποι πρέπει να δίνουν λόγο και να τιμωρούνται για τις εγκληματικές ενέργειες που τυχόν διαπράττουν. Και για να μην υφίσταται αυτή η ιδιότυπη «ασυλία» των αστυνομικών οργάνων δεν απαιτείται μόνο η σύσταση μιας τέτοιας ανεξάρτητης αρχής όπως αυτή που περιγράφτηκε αλλά επίσης απαιτείται η συνεργασία των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών έτσι ώστε να μην υπάρχει κλίμα ατιμωρησίας στους λειτουργούς επιβολής του Νόμου.
- Ποια πεδία θα σας απασχολήσουν περισσότερο στην επίσκεψη σας το Δεκέμβρη;
Το σημαντικότερο θέμα της επικείμενης επίσκεψής μας είναι η ρατσιστική βία: όχι μόνο απέναντι στις διάφορες εθνικές ομάδες αλλά και γενικότερα η έξαρση της κάθε είδους ρατσιστικής βίας. Λαμβάνουμε αρκετές αναφορές για τέτοια κρούσματα στην Ελλάδα, οπότε και γι αυτό θέλουμε να ενημερωθούμε πληρέστερα για το τι κάνει η κυβέρνηση για το ζήτημα της ρατσιστικής βίας, τι μηχανισμούς έχει θέσει σε λειτουργία για την αντιμετώπισή της, πως συνδράμει την αστυνομία στο έργο της καταπολέμησης της ρατσιστικής βίας. Γενικά τι έχει γίνει και τι μπορεί να γίνει για να τεθεί σε λειτουργία ένας μηχανισμός ενάντια σε κάθε είδους ρατσιστική βία, φυσική ή λεκτική, ενάντια σε κάθε είδους εγκλήματα μίσους όχι μόνο μεταξύ των πολιτών αλλά και στην πολιτική σφαίρα.
- Στην Ελλάδα υπάρχει μια ανησυχία για τη διείσδυση της ακροδεξιάς στην αστυνομία. Στο βαθμό που επιβεβαιωθεί θα διαμορφώσει επικίνδυνες συνθήκες για τη χώρα;
Οποιαδήποτε αναφορά για προνομιακή προτίμηση ή ανάμειξη του οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος ή χώρου είναι ανησυχητική γιατί η αστυνομία πρέπει να υπηρετεί το λαό και όχι τον ένα ή τον άλλο πολιτικό χώρο. Και αυτό είναι από τα ζητήματα που θα συζητήσουμε στην επικείμενη επίσκεψή μας στην Ελλάδα. Αντιλαμβανόμαστε ότι στην Ελλάδα σήμερα επικρατεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και του μεταναστευτικού προβλήματος, της κατάστασης με την «Χρυσή Αυγή» κ.λπ. Είναι, ωστόσο, πολύ σημαντικό να κρατηθούν ψηλά στην πολιτική ατζέντα τα ανθρώπινα δικαιώματα και να καταπολεμηθούν κάθε είδους ρατσιστικά εγκλήματα. Και για να γίνει αυτό πρέπει να πάψει να υπάρχει κλίμα ατιμωρησίας για αυτά είτε όταν διαπράττονται από απλούς πολίτες είτε από κρατικούς λειτουργούς. Αν δεν γίνει αυτό ο συνδυασμός της κατάστασης λόγω κρίσης με το κλίμα της ατιμωρησίας θα είναι δραματικός. Γι αυτό ακριβώς είναι που μέσα σε αυτή την περίοδο της κρίσης θα πρέπει να περιφρουρηθούν και να ιεραρχηθούν ως πλέον σημαντικά τα ανθρώπινα δικαιώματα και να καταπολεμηθούν οι όποιες παραβιάσεις τους.
- Πιστεύετε ότι στην Ελλάδα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σεβαστά σε ικανοποιητικό βαθμό;
Δεχόμαστε κάποιες αναφορές τις οποίες εξετάζουμε. Ωστόσο, θα μου επιτρέψετε να πω ότι συνήθως σε αυτές τις περιστάσεις γίνονται από λίγα άτομα – κλειδιά. Έτσι, αν αυτά τα άτομα βρεθούν και τιμωρηθούν ανάλογα, αυτό δίνει ένα μήνυμα και στην κοινωνία ότι τα ρατσιστικά εγκλήματα έχουν και κόστος και συνέπειες. Και αυτό συνήθως έχει θετικά αποτελέσματα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Αλλά, ναι, δεχόμαστε αυτή την περίοδο αναφορές παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και γι αυτό άλλωστε θα πραγματοποιηθεί και η επίσκεψή μας στην χώρα τον Δεκέμβρη. Βλέπετε, είναι άλλο το να διαβάζει κανείς έγγραφα και άλλο να εξετάζει την κατάσταση από κοντά: να μιλήσει με τους ανθρώπους, με την πολιτική ηγεσία, με την αστυνομία, με τις οργανώσεις τις κοινωνίας των πολιτών, με τους μετανάστες, να διαμορφώσει άμεση εικόνα.
- Σε παλιότερη συνέντευξη σας είχατε πει ότι πρέπει να εξεταστεί η νομιμότητα της Χρυσής Αυγής. Έχετε πάρει κάποιες πρωτοβουλίες γι’ αυτό το ζήτημα;
Είχα μιλήσει για μια νομική πρόνοια για την νομιμότητα ή όχι των κομμάτων και το κατά πόσο αυτή η πρόνοια είχε εφαρμοστεί στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής. Φαίνεται ότι αυτές μου οι δηλώσεις τροφοδότησαν πολλές συζητήσεις στην Ελλάδα. Είναι σημαντικό για μένα να είναι καθαρό το τι είναι αποδεκτό και τι μη αποδεκτό. Αντιλαμβάνομαι, ωστόσο, ότι η πιθανότητα να τεθεί εκτός νόμου η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα είναι μικρή αυτή τη χρονική στιγμή. Ωστόσο, το να ανοίξει η συζήτηση για τα όρια του τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό στην πολιτική σκηνή το θεωρώ πολύ υγιές για την δημοκρατία στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου