«Και τι γύρευε να πάει εκεί;», «Δεν ήξερε πού πήγαινε;», «μήπως είναι κάτι άλλο;»

 

https://www.ieidiseis.gr/opinions/127796/dimitris-stempilis-i-thytopoiisi-tou-thymatos

Ξεκινώντας τη σημερινή μας άποψη, θα θέλαμε κατ’ αρχάς να ζητήσουμε συγγνώμη από τους αναγνώστες για την εισαγωγή του όρου «θυτοποίηση», γιατί πιστεύουμε, παρόλο που πρόκειται για λεξηπλασία, θα αποδώσει καλύτερα τη θέση μας σε σύγκριση με τον δόκιμο όρο «ενοχοποίηση». 

Ο λόγος, όπως φυσικά καταλαβαίνετε, αφορά στην υπόθεση της νάρκωσης και του βιασμού της 24χρονης κοπέλας στη Θεσσαλονίκη και για το κουβάρι κυκλωμάτων που ξεδιπλώνεται μπροστά στα διαφορετικά μάτια της κοινής γνώμης. 

Και γράφουμε διαφορετικά, γιατί οι εκπεφρασμένες γνώμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και αποστροφές δημοσιολογούντων ή δημοσιογράφων σε εκπομπές lifestyleκαι όχι μόνο, αναδεικνύουν διαφορετικές θεάσεις, που σε μια προοδευτική κοινωνία δεν θα ευδοκιμούσαν.

Δηλώνοντας κατ’ αρχήν, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, ότι υπερασπιζόμαστε το τεκμήριο της αθωότητας και των προσωπικών δεδομένων, αναρωτιόμαστε περισσότερο για το τεκμήριο της εγκυρότητας των μέσων μαζικής ενημέρωσης (μμε), που πολλά από τα οποία συνεχίζουν να θάβουν την είδηση και να ασχολούνται κυρίως με το δυστύχημα με τη Φεράρι και μέχρι πριν από δυο ημέρες με την απέλαση Τζόκοβιτς. 

Τη στιγμή που ο βιασμός της κοπέλας στη Θεσσαλονίκη, αν αναλογιστούμε τις υποθέσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας μετά τη γενναιότητα της ολυμπιονίκη Σοφίας Μπεκατώρου να αποκαλύψει την κακοποίηση που είχε δεχθεί από μέλος της ομοσπονδίας ιστιοπλοΐας, είναι ένα ακόμα επεισόδιο ή καλύτερα μια προϋπάρχουσα μετάλλαξη στην «πανδημία» των βιασμών και της σεξουαλικής κακοποίησης που από καιρό έχει χτυπήσει τη χώρα και καταγγέλλεται τώρα.

Το πρόβλημα μεγεθύνεται όταν, σε αυτές τις υποθέσεις που οι ενδείξεις οδηγούν σε «καλά» παιδιά, σε παιδιά «καλών» οικογενειών ή σε φίλους με τους οποίους έχουμε κοινές εμπειρίες, ξεκινούν τα «αφελή» και «αυτονόητα» ερωτήματα του τύπου:

 «Και τι γύρευε να πάει εκεί;», «Δεν ήξερε πού πήγαινε;», «μήπως είναι κάτι άλλο;» κοκ. 

Ερωτήματα που στρέφουν απευθείας το ενδιαφέρον από την ουσία της συζήτησης και του τι πραγματικά έγινε ή αν υπήρχε εγκληματική ενέργεια, στο ρόλο και τις προθέσεις του θύματος. 

Κι επειδή το θέμα συνεχίζει να «πουλάει», ακόμη και αυτοί που δεν είχαν ασχοληθεί μέχρι τώρα, αλλάζουν την ατζέντα στο συγκεκριμένο ζήτημα αντιστρέφοντας την πραγματικότητα. 

Μια παρελκυστική τακτική που δυστυχώς αντικατοπτρίζει δύο βασικά χαρακτηριστικά μιας βαθιά ταξικής και πατριαρχικής κοινωνίας που διαπλέκονται: την εξουσία του χρήματος και την εξουσία του φύλου.

Στις προοδευτικές κοινωνίες, που ακόμη και σ’ αυτές είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελαχιστοποιήσεις την εγκληματικότητα, οι υγιείς και δημοκρατικοί πολίτες οφείλουν να σκέφτονται πρωτίστως με θεσμικούς και θεμελιωδώς αξιακούς όρους, που αντικατοπτρίζουν την πολιτική και κοινωνική ανατροφή στη βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

Αξίες που μπορούν να διευρύνουν την ελευθερία και να εμβαθύνουν την κοινωνική συνοχή βασισμένη σε ένα επίσης θεμελιώδη αξιακό κώδικα, που προϋποθέτει τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια. 

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η κάθε 24χρονη κοπέλα μπορεί να πηγαίνει όπου θέλει, χωρίς να καθίσταται θύμα μιας έμφυλα και οικονομικά εξουσιαστικής επιβολής που παραβλέπει τη θέλησή της με παραισθησιογόνα -το δείχνει η τοξικολογική εξέταση- και εκβιασμούς.

«Αν, λοιπόν, οι ανάγκες μιας κοινωνίας καθορίζουν την ηθική της», όπως θα έλεγεη Αφροαμερικανίδα, ποιήτρια, τραγουδίστρια, ακτιβίτρια και καθηγήτρια πανεπιστημίου, Μάγια Αγγέλου, τότε έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε…

Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος –ιστορικός