του Κωστή Παπαϊωάννου
Φυσικά και στόχος της εκπαίδευσης είναι και η ανάπτυξη εθνικής συνείδησης.
Η πρόταξη όμως αυτού και μόνο του στόχου, αντιστικτικά, ανταγωνιστικά, διαζευκτικά προς τους άλλους και η αναγωγή του σε αποκλειστικό σκοπό της ιστορικής εκπαίδευσης φανερώνει βαθιά επιστημονική άγνοια και διάθεση εργαλειοποίησης της ιστορίας και της εκπαίδευσης γενικότερα.
Ως προς τούτο, η δήλωση της κ. Κεραμέως είναι εξόχως προβληματική.
Ας μη γελιόμαστε όμως: είναι αναμενόμενη, διαφανής στις προθέσεις της και απολύτως ευεξήγητη.
Αντλείται από μια τεράστια πολιτική παράδοση του χώρου που την ανέδειξε και στον οποίο απευθύνεται.
Το θέμα είναι εμείς τι λέμε.
Ιδίως όσοι διδάσκουμε ιστορία.
Εμείς λοιπόν (οφείλουμε να) καλλιεργούμε την ιστορική σκέψη και συνείδηση.
Αυτό που η υπουργός ρηχά, επιπόλαια και σε προβληματικά ελληνικά απορρίπτει ως «ιστορία κοινωνικού χαρακτήρα» και αφορά την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων, τη σύνδεση αιτίων και αποτελεσμάτων.
Η υπουργός, κινούμενη σε ένα ιδιότυπο εννοιολογικό σύμπαν, φρονεί πως η κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε συγκεκριμένες καταστάσεις, η πρόσληψη της ιστορίας ως εξελικτικής πορείας με υποκείμενα τους ανθρώπους είναι διεργασίες εχθρικές προς την εθνική συνείδηση.
Κινδυνεύει η εθνική συνείδηση των παιδιών από τη μελέτη όλων των πτυχών της κοινωνίας (πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής, θρησκευτικής κ.λ.π.) σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή. Το ίδιο απειλούν την εθνική συνείδηση μάλλον η μελέτη των επιμέρους πολιτισμών, η αναφορά στην ώσμωσή τους και στη συνεισφορά τους στον παγκόσμιο πολιτισμό, η ανοχή και ο σεβασμός στο διαφορετικό.
Αλλά και οι αγώνες για τη δημοκρατία, η επώδυνοι συνταγματικοί τοκετοί, τα πολιτειακά ζητήματα, οι κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις, οι αυταρχικές εκτροπές, οι ξένες επεμβάσεις, οι εργατικές κινητοποιήσεις, όλα τούτα είναι κοινωνικού χαρακτήρα και περισσεύουν.
Ο ρόλος του ατόμου και της ομάδας, οι τάξεις, τα φύλα, οι διεκδικήσεις, όλα υποχωρούν μπροστά στην ιστορία των πολεμικών συμβάντων. Οι μάχες χτίζουν εθνικές συνειδήσεις.
Η προσέγγιση της ιστοριογραφίας ως διαρκούς βασανιστικού διαλόγου, ως ανακατασκευής του παρελθόντος βασισμένης σε πηγές, ως μιας κατεξοχήν επιλεκτικής διαδικασίας, προκαλεί σύγκρυο στη νέα ηγεσία του υπουργείου.
Είναι εξοβελιστέου κοινωνικού χαρακτήρα η κατανόηση και αξιολόγηση των διαφορετικών οπτικών με τις οποίες προσεγγίζονται και ερμηνεύονται τα ιστορικά γεγονότα και φαινόμενα από τους ιστορικούς. Για να μη μιλήσουμε για την ιστοριογραφία ως στοιχείο της ίδιας της εθνικής συγκρότησης. Μια τέτοια προσέγγιση σε λίγο θα αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα.
Η κυρία Κεραμέως έχει από την πρώτη μέρα δώσει ένα βαθιά συντηρητικό στίγμα με τις αναφορές της στα θρησκευτικά, τις διαβεβαιώσεις στην εκκλησία και τώρα με την ιστορία. Όμως δεν είναι μόνη. Η συγκρότηση ενός σχήματος εθνικόφρονος αφήγησης είναι εμφανής σε πολλές κινήσεις του νέου κυβερνητικού σχήματος.
Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται και οι εμπνευστές του πρότζεκτ «Δερβενάκια 2021 ΑΕ» με την κ. Αγγελοπούλου. Εκεί ψαρεύει και η κυρία Κεραμέως. Γνωρίζει εξάλλου ότι κέρδισε πολλαπλά όποιος ξεκίνησε πόλεμο για την σχολική ιστορία. Κι έχασε όποιος υπερασίστηκε την επιστημονική και θεσμική σοβαρότητα απέναντι στην οργή των Σταυρομάχων.
Η κ. Γιαννάκου θα έχει πολλά να της πει γι’ αυτό.
Δεν τρέφω ιδιαίτερη αισιοδοξία ότι η ΠΕΦ θα αντιδράσει στις υπουργικές δηλώσεις.
Ούτε η ΟΛΜΕ. Σοβαροί ιστορικοί σίγουρα θα το κάνουν. Το δύσκολο όμως είναι να αρθρωθεί και να ακουστεί ευρύτερα ένας πειστικός και ισχυρός αντίλογος. Να δοθεί η μάχη απέναντι σε αυτή την οπισθοδρόμηση που δυστυχώς είναι ραγδαία.
Εκεί είναι πολύ περιορισμένη η αισιοδοξία. Αλλά η μάχη πρέπει να δοθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου