ε
Του Χριστόφορου Βερναρδάκη - Απέναντι στο «ιδιωτικό επιτελικό κράτος» της ΝΔ πρέπει να αντιτάξουμε το σχέδιο για μια δημόσια διοίκηση υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και των υποτελών τάξεων
Του Χριστόφορου Βερναρδάκη
1. Απολύτως «φωτογραφικά» και παραπέμποντας σε καταστάσεις «πολιτικής βεντέτας», η Κυβέρνηση της ΝΔ καθαίρεσε τη Διοίκηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και την επικεφαλής της. Η διάταξη νόμου που ψήφισε, είναι ο ορισμός της «φωτογραφικής» διάταξης αφού αφορά και μόνον την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ, εάν εννοούσε όσα έλεγε περί αποκομματικοποίησης, η διάταξη θα είχε ευρύτερη ισχύ σε όλες τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές (καλή νομοθέτηση γαρ). Παραπέμπει, επίσης, σε «προσωπική πολιτική βεντέτα» λόγω της αναδρομικότητας της ισχύος της.
Με δύο λόγια, αν υπάρχει παράδειγμα «κακής νομοθέτησης» είναι αυτή η ίδια η περίφημη «τροπολογία Γεωργιάδη», που κάνει «κομμάτια και θρύψαλα» τον νομικό ιδεαλισμό του Γ. Γεραπετρίτη.
2. Η ΝΔ για να αιτιολογήσει την ψήφιση αυτή επικαλείται το «τεκμήριο κομματικοποίησης». Ισχυρίζεται ότι η ιδιότητα του επικεφαλής του νομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού ταυτίζεται με την ιδιότητα «κομματικού μέλους» και επομένως δεν είναι κατάλληλο πρόσωπο για να ασκήσει καθήκοντα ανεξάρτητης διοίκησης.
Πίσω από τις λέξεις η ΝΔ ομολογεί – προφανώς κρίνοντας εξ’ιδίων – τη στενή δυνητική διαπλοκή που μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ «κόμματος» και «ιδιωτικών συμφερόντων». Γιατί αν την ενδιέφερε πραγματικά η «αποκομματικοποίηση» θα προσδιόριζε και μια αντικειμενική διαδικασία επιλογής του επικεφαλής της αρχής και της διοίκησής της.
Όμως, επικαλούμενη προσχηματικά το τεκμήριο της πολιτικής ανεξαρτησίας, η ΝΔ επιδιώκει να αποκρύψει το σημαντικότερο και κρισιμότερο ασυμβίβαστο που πρέπει να εφαρμόζεται, είτε στην επιλογή των στελεχών σε ανεξάρτητες διοικητικές αρχές είτε σε κρίσιμους οργανισμούς του δημοσίου, αυτό της «σύγκρουσης συμφερόντων» και της πρακτικής των «περιστρεφόμενων θυρών». Ποια πρόνοια υφίσταται, π.χ., εάν ο επικεφαλής της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι ένας δικηγόρος, του οποίου το δικηγορικό γραφείο έχει – ή είχε κατά το παρελθόν – πελάτες εταιρείες που σήμερα πρέπει να ελέγξει, ή πάλι, ο επικεφαλής του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκου τυγχάνει να διατελούσε μέχρι λίγο πριν αναλάβει τη θέση στέλεχος μεγάλης φαρμακευτικής εταιρείας;
Το ζήτημα καθίσταται εξαιρετικά σοβαρό, λαμβανομένου υπόψιν ότι πολλές από τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές ρυθμίζουν πεδία οικονομικού ανταγωνισμού, όπως π.χ. η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ή η Επιτροπή Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων (ΕΕΠΠ).
3. Η «σύγκρουση συμφερόντων» αποτελεί σήμερα σε όλο τον κόσμο ένα κορυφαίο ζήτημα ρύθμισης της σχέσης μεταξύ δημόσιας εξουσίας και ιδιωτικών συμφερόντων.
Στην Ελλάδα, θεσμοθετήθηκε με την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2016 (νόμος 4440) νομοθεσία για τη σύγκρουση συμφερόντων, τόσο πριν όσο και μετά την ανάληψη θέσεων ευθύνης στο δημόσιο τομέα. Για το «μετά» μάλιστα ο νόμος προέβλεπε ότι τα πρόσωπα που διορίζονται σε θέσεις ευθύνης δημοσίων οργανισμών οφείλουν να απέχουν για δύο (2) έτη μετά τη λήξη της θητείας τους από κάθε ιδιωτική δραστηριότητα σχετιζόμενη με τα καθήκοντα που άσκησαν. Υποχρεούνταν δε αυτοί και οι σύζυγοι ή οι συμβιούντες, καθώς και τα τέκνα τους, να υποβάλλουν επί τρία (3) έτη από τον χρόνο λήξης των καθηκόντων τους δήλωση οικονομικών συμφερόντων.
Ο νόμος δεν αφορούσε στο πεδίο εφαρμογής της βέβαια τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές – γιατί επίκειτο ειδικός νόμος για αυτές, που είχε προετοιμαστεί με τη συνδρομή νομοπαρασκευαστικής επιτροπής – αφορούσε όμως το σύνολο των θέσεων στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Κατ’ αναλογίαν, οι διατάξεις περί «σύγκρουσης συμφερόντων» επιβάλλεται να επεκταθούν και στις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές – και ειδικότερα σε αυτές που ασκούν οικονομική ρυθμιστική εποπτεία σε συγκεκριμένους κλάδους. Και αυτήν την υποχρέωση επιχειρεί η ΝΔ να ακυρώσει, «στρίβοντας δια του αρραβώνος».
4. Στο νόμο 4440/2016 ως «σύγκρουση συμφερόντων» οριζόταν οποιαδήποτε κατάσταση κατά την οποία υφίσταται ιδιωτικό συμφέρον ικανό να επηρεάσει την αμερόληπτη και αντικειμενική εκτέλεση των καθηκόντων των επικεφαλής οργανισμών ή θεσμών. Ιδιωτικό συμφέρον εννοείται κάθε πλεονέκτημα για τους ίδιους, τους συζύγους ή τους συμβιούντες, τους συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας έως και τέταρτου βαθμού, καθώς και για φυσικά ή νομικά πρόσωπα που συνδέονται με αυτούς.
Ο ν.4440 της Κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε ένα πραγματικό «κόφτη» των ορέξεων της ΝΔ να καταργήσει κάθε έννοια ασυμβίβαστων στην κατοχή και άσκηση δημόσιας εξουσίας και να διεκπεραιώσει ανενόχλητα την πολιτική της για το «ιδιωτικό κράτος». Θα ήταν τελείως άγαρμπο εκ μέρους της και ένδειξη απόλυτης και ανοικτής υποταγής στα ιδιωτικά συμφέροντα αν καταργούσε τελείως τις δικές μας διατάξεις. Ετσι, στο νόμο περί επιτελικού κράτους αποδυνάμωσε ολοκληρωτικά τόσο την έννοια όσο και τα ασυμβίβαστα κατοχής δημόσιας θέσης, αλλά και τις συνέπειες από την παράβαση του νόμου.
Λογικό εκ μέρους της, αφού σοβαρές κυβερνητικές θέσεις κατέχονται σήμερα από ανθρώπους που ελέγχονται πολύ σοβαρά για «σύγκρουση συμφερόντων», και σε πολλές χώρες της Ευρώπης ή των ΗΠΑ δεν θα είχαν καν διανοηθεί τον ορισμό τους σε αυτές τις θέσεις. Εάν η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε προλάβει να νομοθετήσει περί «σύγκρουσης συμφερόντων», το επιτελικό νεοφιλελεύθερο κράτος θα έκανε προέλαση, χωρίς καμία αντίσταση.
5. Τι να κάνουμε όμως από εδώ και εμπρός. Απαιτείται:
α) διαρκής και εξοντωτικός θα έλεγα έλεγχος της Κυβέρνησης της ΝΔ για πρακτικές «περιστρεφόμενων θυρών», δηλαδή περιπτώσεις διαπλοκής και εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων,
β) προετοιμασία του θεσμικού πλαισίου που θα εφαρμόσει η επόμενη Κυβέρνησή μας για τη «σύγκρουση συμφερόντων» και η οποία, αφενός μεν θα αφορά και τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές αφετέρου δε θα επαναφέρει το αυστηρό νομοθετικό καθεστώς του 4440/2016 για το σύνολο των θέσεων δημόσιας εξουσίας που ανατίθενται σε πρόσωπα εκτός δημοσίου τομέα,
γ) επαναφορά των εγγυήσεων «αποκομματικοποίησης» που εμπεριείχαν τόσο οι διατάξεις του Μητρώου Επιτελικών Στελεχών όσο και οι διαδικασίες επιλογής προσώπων και στελεχών που είχαν θεσμοθετηθεί.
Απέναντι στο «ιδιωτικό επιτελικό κράτος» της ΝΔ πρέπει να αντιτάξουμε το σχέδιο για μια δημόσια διοίκηση υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και των υποτελών τάξεων. Με τη σοφία και τη γνώση που έχουμε πλέον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου