ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ Η Χίμαιρα του «καθαρού» φιλελευθερισμού και ο κ. Μανδραβέλης

http://www.efsyn.gr/arthro/i-himaira-toy-katharoy-fileleytherismoy-antapantisi-ston-k-mandraveli

Συντάκτης: 

Τάσος Τσακίρογλου

Ο κ. Μανδραβέλης απάντησε στο χθεσινό μου κείμενο

Proud to be neoliberal (Υπερήφανος που είμαι νεοφιλελεύθερος)

http://farmakoglwssa-kirki.blogspot.gr/2015/12/proud-to-be-neoliberal.html

στο οποίο υποστήριζα ότι οι απόψεις του έχουν ως συνοδοιπόρο τον Μάκη Βορίδη, με τον οποίο μοιράζεται την πεποίθηση ότι για τα δεινά της μεταπολιτευτικής Ελλάδας ευθύνεται η δήθεν ηγεμονία της Αριστεράς και ότι η Δεξιά, παρότι κυβερνώσα, δεν ασχολείτο με τις ιδέες (βλ. άρθρο του στο liberal.gr). 

Κατ' αρχάς η όλη υπόθεση που χρησιμοποιεί είναι λάθος, εάν δεν είναι λαθροχειρία. Διότι η κυρίαρχη ιδεολογία του επίσημου ελληνικού μετεμφυλιακού κράτους, η οποία διατηρήθηκε επί χούντας ήταν ο αντικομμουνισμός. Και μπορεί η Ν.Δ στη μεταπολίτευση να πήρε διάφορα μέτρα στην αντίθετη κατεύθυνση (π.χ. άρση παρανομίας του ΚΚΕ), όμως κύριο χαρακτηριστικό της καραμανλικής διακυβέρνησης υπήρξε ο αυταρχισμός, ενώ η δεξιά παράταξη έμεινε μια βαθιά συντηρητική παράταξη, με δεσμούς με την Εκκλησία και το γενικότερο ιδεολόγημα του «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια».

Όσο για τα μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα που πήρε το ΠΑΣΟΚ, δεν ήταν παρά ένας απόηχος του κοινωνικού κράτους και της χρυσής τριακονταετίας που ήδη είχε εκπνεύσει στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό η αμυντική σωτηριολογική ιδεολογία της Αριστεράς δεν ήταν κυρίαρχη στο επίπεδο των ιδεών.

Απόδειξη ότι δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει το ανερχόμενο ΠΑΣΟΚ που υποσχόταν μια σοσιαλδημοκρατία, χωρίς όμως την αναγκαία πραγματική υλική βάση.
Αντίθετα η υπεροχή της υπήρξε στο ηθικό πεδίο, εκεί δηλαδή που επικρατούσε ως κοινός τόπος ότι οι ηττημένοι του εμφυλίου ήταν εκείνοι που κατά κύριο λόγο πολέμησαν τον ναζισμό και αντιστάθηκαν στο δοσιλογισμό και τη συνεργασία με τους κατακτητές.
Εκεί που ίσχυε ότι κάποιοι μπορούσαν να πιστεύουν σε ιδέες και να πεθαίνουν γι' αυτές. 

Κατά τ' άλλα, η Αριστερά κάθε άλλο παρά ισχυρή ήταν ιδεολογικά, κάτι που μπορεί να το διαπιστώσει ο καθένας, μελετώντας τη μεταπολιτευτική εκδοτική παραγωγή σ' επίπεδο εγχώριων και όχι δάνειων ιδεών, οι οποίες, τις περισσότερες φορές, γίνονταν αντικείμενο μηχανιστικής υιοθέτησής τους ή κακοχωνεμένης επανάληψής τους.

Το πολιτικό και ιδεολογικό έλλειμμα είναι ισχυρό ακόμα και σήμερα. Εάν λοιπόν κάποιοι μιλούν για ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, αυτό οφείλεται στο ότι η Δεξιά, ως αντίπαλο δέος, απλώς εφάρμοζε το πρωτόγονο σχέδιό της, απέχοντας από την ιδεολογική πάλη: κατάληψη του κράτους με τη στήριξη των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, νομή αυτής της δοτής εξουσίας, ενσωμάτωση σημαντικής μερίδας του πληθυσμού μέσω του πελατειασμού και αποκλεισμός από τα κοινά των ύποπτων για κομμουνιστική επιρροή. Παράλληλα, διανομή της ξένης βοήθειας σε «ημέτερες» κοινωνικές δυνάμεις, δημιουργία «τζακιών» και κραυγαλέα πολιτική υπέρ του κεφαλαίου. 

Όσο για το εάν ο Σημιτισμός έχει σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό, παραπέμπουμε στο άρθρο μου της 12ης Μαΐου 2012, «Οι μικροί "Μεγάλοι Πέτροι", το δυνάμει "μεταρρυθμιστικό κόμμα"». Ακόμα και σήμερα οι αστέρες της σημιτικής διακυβέρνησης (Διαμαντοπούλου, Αλ. Παπαδόπουλος κ.λπ.) με την πολιτική ατζέντα τους προωθούν ένα πολιτικό πρόγραμμα νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονισμού (ιδιωτικοποιήσεις, «συμμάζεμα» του κράτους κ.λπ.) συνδυασμένο με τον απαραίτητο πολιτικό αυταρχισμό που προϋποθέτει η εφαρμογή του. 

Ο κ. Μανδραβέλης λέει ότι στα βιβλιοπωλεία μπορείς να βρεις τον όποιο «τρίτης διαλογής μαρξιστή», αλλά όχι τα κλασσικά έργα του φιλελευθερισμού. Αυτό είναι αλήθεια και αποδεικνύει δύο πράγματα: πρώτον, ότι η ιδεολογική ένδεια της Δεξιάς ήταν το κατοπτρικό είδωλο της αντίστοιχης φτώχειας της Αριστεράς.

Έτσι, τα μόνα έργα αυτού του τύπου ήταν από Έλληνες «διανοούμενους» τύπου Ανδρέα Ανδριανόπουλου. Δεύτερον, όσον αφορά την έλλειψη παρουσίας των οικονομολόγων της Σχολής του Σικάγο, αυτό ήταν ελληνική ιδιαιτερότητα, διότι στο εξωτερικό δεν υπήρχε «σοβαρό» πανεπιστήμιο, Ινστιτούτο, πιστωτικό ίδρυμα και Ερευνητικό Κέντρο που να μην είχαν τοποθετηθεί καθηγητές αυτής της τάσης, οι οποίοι με συστηματική δουλειά στη διάρκεια δεκαετιών συνετέλεσαν στην αλλαγή του κλίματος υπέρ της φιλελεύθερης μεταρρύθμισης του κράτους και υπέρ της σύνδεσης του Πανεπιστημίου με την αγορά, σε βαθμό που τα ΑΕΙ μετατράπηκαν σε επαίτες των εταιρειών και των τραπεζών για την επιστημονική έρευνά τους.

Το αναλύει θαυμάσια ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ στο βιβλίο του «Νεοφιλελευθερισμός, ιστορία και παρόν» (2007- εκδόσεις Καστανιώτη) και κυρίως στο κεφάλαιο «Η οικοδόμηση συναίνεσης» (σελ. 68-96). Στη βάση αυτής της σχολής σκέψης (Σικάγο) έγινε και το «Πείραμα της Νέας Υόρκης» (βλ. άρθρο μου στην «Ελευθεροτυπία»), όπου εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στις ΗΠΑ οι νεοφιλελεύθερες ιδέες και επιβλήθηκε το πρώτο Μνημόνιο. 

Ο κ. Μανδραβέλης εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί μια ιδεολογική λαθροχειρία. Σε τι συνίσταται αυτή; Λέει: δείτε τον Σημίτη, την υποτιθέμενη φιλελεύθερη Δεξιά. Κανένας απ' αυτούς δεν είναι πραγματικός φιλελεύθερος. Κανένας δεν εφαρμόζει το «καθαρό» πρόγραμμα του φιλελευθερισμού, του ανταγωνισμού και της ελεύθερης αγοράς. Είναι απλώς μια παρωδία φιλελευθερισμού. Φυσικά μιλά για ένα χιμαιρικό φιλελευθερισμό. Διότι αυτό που με ξεκάθαρο τρόπο απέδειξε και η παρούσα κρίση, απομαγεύοντας το μυθικό παρελθόν του νεοφιλελευθερισμού, είναι ότι ποτέ δεν υπήρξε καμία ελευθερία στην αγορά. Τα χαρτιά ήταν πάντοτε σημαδεμένα.

Οι αντικρατιστές (τύπου Στουρνάρα και σία) χρησιμοποίησαν πάντα το κράτος απλώς για να ακολουθήσουν την πλέον μεροληπτική και ταξική πολιτική προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων και, κυρίως, των τραπεζών. Ο μόνος υπαρκτός φιλελευθερισμός είναι αυτός που μάς οδήγησε στο σημερινό χάλι, λειτουργώντας ανορθολογικά και εις βάρος ακόμα και των μακροπρόθεσμων συμφερόντων του ίδιου του συστήματος. Η τρομακτική φοροδιαφυγή, οι φορολογικοί παράδεισοι, το μαύρο χρήμα, η σκιώδης τραπεζική, οι στημένες ιδιωτικοποιήσεις και οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) που οδήγησαν στη λεηλασία του κράτους είναι η αδυσώπητη πραγματικότητα και όχι κάποιος ιδεατός «φιλελευθερισμός».

Εάν κάποιος χρεώνει στον πρώην «υπαρκτό σοσιαλισμό» (σταλινισμό) την πλήρη οικονομική αποτυχία και την καταστολή των πολιτικών ελευθεριών, πρέπει να έχει το στοιχειώδες θάρρος να αναγνωρίσει την αθλιότητα του σημερινού παγκόσμιου καζινο-καπιταλισμού και όχι να υπεκφεύγει με την ουτοπία ενός «καθαρού» φιλελευθερισμού. 

Η σημερινή πραγματικότητα συντίθεται από την παρωδία ιδιωτικοποιήσεων πχ της Ολυμπιακής υπέρ του κ. Βασιλάκη, του ΟΤΕ υπέρ του κ. Βγενόπουλου ή του Ελληνικού υπέρ του κ. Λάτση. Για να μην μιλήσουμε για την περίφημη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που συνιστά το διαχρονικό σκάνδαλο των τελευταίων ετών. Δυστυχώς, κ. Μανδραβέλη μου, σ' αυτά τα στενά παπούτσια πρέπει να χωρέσετε τα  πόδια σας. 

Σήμερα οι μεγαλύτεροι διανοούμενοι του κόσμου, μεταξύ των οποίων και οι περισσότεροι νομπελίστες, συμφωνούν ότι με τα σημερινά δεδομένα το δίπολο καπιταλισμός-δημοκρατία είναι αντιθετικό. Η κατάσταση των κολοσσιαίων ανισοτήτων που κυριαρχεί παγκόσμια, τόσο εντός των κρατών όσο και μεταξύ των κρατών - είναι το δημιούργημα του αόρατου χεριού της αγοράς, το οποίο ως αόρατο μπήκε ανεπαισθήτως στις τσέπες των πολιτών και τις άδειασε με μαεστρία. Εδώ βρισκόμαστε τώρα. 

Το μόνο στο οποίο συμφωνούμε είναι ότι απαιτείται ιδεολογικός διάλογος και δημόσια διαπάλη ιδεών. Αρκεί αυτός να γίνεται με εντιμότητα και να μην αγνοεί τα στοιχειώδη δεδομένα της πραγματικότητας.