Μην σας ξεγελά η εμφάνιση. Η γυναίκα που βρίσκεται στο επίκεντρο στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή, με το χρυσαφένιο στέμμα –κοτσίδα στα μαλλιά της που προκαλεί μυθικές αναμνήσεις της αγροτικής δύναμης, υπήρξε πάντα καλύτερο σύμβολο παρά πολιτικός.
Όταν η πρώην πρωθυπουργός, η 53χρονη Γιούλια Τιμοσένκο, απευθύνθηκε σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου το Σάββατο το βράδυ, πολλοί μέσα στο πλήθος συγκινήθηκαν μέχρι δακρύων. Μόνο λίγες ώρες πριν, εξέτιε ποινή φυλάκισης επτά ετών, υπό φρούρηση σε νοσοκομείο μακριά από την πρωτεύουσα. Τώρα, έχοντας προβλήματα στην πλάτη, μίλησε από μια αναπηρική καρέκλα, λέγοντας στο πλήθος ότι άντλησε δύναμη από την ανδρεία τους και το μαρτύριο τους. «Είστε ήρωες!» φώναξε. Ο χειρότερος πολιτικός της αντίπαλος, ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, είχε εν τω μεταξύ εγκαταλείψει την πρωτεύουσα.
Ένα νέο κεφάλαιο φάνηκε να ανοίγει στην πολιτική ζωή της χώρας. Αλλά, καθώς η Ουκρανία οδηγείται σε νέες εκλογές στο εγγύς μέλλον (πιθανότατα στο τέλος Μαΐου), το όχι και τόσο όμορφο παρελθόν της Τιμοσένκο μπορεί ακόμα να την εμποδίσει να κερδίσει την προεδρία που επιζητούσε τόσο καιρό.Σε μια χώρα με ενδημική και μάλλον εξαιρετική διαφθορά -κάτι που αποτελεί πραγματικά το πιο σημαντικό ζήτημα για πολλούς Ουκρανούς- η μεγαλύτερη ελπίδα της Τιμοσένκο μπορεί να είναι το γεγονός ότι ο Γιανουκόβιτς άφησε πίσω εμφανή σύμβολα της ηλίθιας απληστίας του. Το Σάββατο, ο λαός ενός σχεδόν χρεοκοπημένου έθνους όρμησε στην περιουσία του Γιανουκόβιτς κοιτάζοντας με δέος τις υπερβολές που άφησε πίσω του, από τα επιχρυσωμένα φωτιστικά μπάνιου ως τη βότκα με το δικό του εμπορικό σήμα, τους διαμορφωμένους κήπους και ένα προσωπικό θηριοτροφείο.
Όλα αυτά κάνουν την φερόμενη διαφθορά της Γιούλια Τιμοσένκο να φαίνεται μάλλον σαν αρχαία ιστορία, αλλά δεν διαγράφει τις μνήμες συνολικά. Είναι γεγονός ότι μισο-απολογήθηκε στο πλήθος όταν ζήτησε συγγνώμη για τα απροσδιόριστα λάθη του παρελθόντος και μίλησε για μια νέα σελίδα. Οι Ουκρανοί θυμούνται ότι στη δεκαετία του 1990, πριν από τις πλεξούδες, η Τιμοσένκο ήταν μία έξυπνη επιχειρηματίας με σκούρα μαλλιά και μια σκοτεινή πλευρά: σκληρή, αδυσώπητη, ανελέητη και συνεργαζόμενη με τον τότε πρωθυπουργό Παύλο Λαζαρένκο.
Συγκέντρωσε μια τεράστια περιουσία από τις επιχειρήσεις φυσικού αερίου. Οι άνθρωποι άρχισαν να την αποκαλούν «Η πριγκίπισσα του αερίου». Και ήταν, με τη βοήθεια των ευνοϊκών συμφωνιών που της έστελνε ο Λαζαρένκο.
Δεδομένου ότι όλες οι κατηγορίες εναντίον της Τιμοσένκο που ακολούθησαν ήταν χαλκευμένες ή παραποιημένες στην Ουκρανία, είναι μάλλον σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο σύμμαχος της Λαζαρένκο διώχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και άλλα εγκλήματα. Η Τιμοσένκο δεν κατηγορήθηκε στην περίπτωση αυτή και έχει αρνηθεί οποιαδήποτε εμπλοκή, αλλά κατονομάστηκε ρητά ως μέρος της συνωμοσίας που περιέγραψε το κατηγορητήριο.
«Ο Λαζαρένκο έλαβε χρήματα από εταιρείες που ανήκουν ή ελέγχονται από την ουκρανή επιχειρηματία Γιούλια Τιμοσένκο... και σε αντάλλαγμα ο Λαζαρένκο άσκησε τη δημόσια εξουσία του υπέρ των εταιρειών της Τιμοσένκο, ενώ ο Λαζαρένκο απέτυχε να αποκαλύψει στο λαό και την κυβέρνηση της Ουκρανίας ότι λάμβανε σημαντικά ποσά από τις εταιρείες αυτές».
Η Τιμοσένκο μετακινήθηκε από τις επιχειρήσεις στην πολιτική, όταν εισήλθε στο κοινοβούλιο το 1996. Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο Λαζαρένκο εγκατέλειψε τη χώρα (υποστηρίζοντας ότι τον κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν), η Τιμοσένκο βοήθησε στην ίδρυση του κόμματος Πατρίδα, πάνω σε μια πλατφόρμα ενάντια στον Λαζαρένκο και τη διαφθορά. Έγινε αναπληρωτής πρωθυπουργός, επιβλέποντας τον τομέα της ενέργειας, σε αυτό που αποδείχθηκε μια θυελλώδης πολιτική συμμαχία με τον τότε πρωθυπουργό Βίκτορ Γιούσενκο. Επίσης εναντιώθηκε στον τότε προέδρο Λεονίντ Κούτσμα, ο οποίος την απέλυσε και υποτίθεται πω έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να καταστρέψει την περιουσία της. Ο σύζυγός της, Ολεξάντρ Τιμοσένκο, συνελήφθη για διαφθορά. Η ίδια συνελήφθη με την κατηγορία παραχάραξης εγγράφων, ως μέρος μιας από τις συμφωνίες της για το φυσικό αέριο. Είπε ότι οι κατηγορίες είχαν πολιτικά κίνητρα και οι υποθέσεις κατά των δύο Τιμοσένκο τελικά εγκαταλείφθηκαν. Αλλά ο ατελείωτος γύρος κατηγοριών συνεχίστηκε.
Όλο αυτό το διάστημα, η σκιά της Ρωσίας εμφανίστηκε στο παρασκήνιο, καθώς η Τιμοσένκο και ο Γιούσενκο πήραν θέσεις που ήταν ολοένα και πιο εχθρικές προς τη Μόσχα και φαινόταν ευνοϊκές για την Ευρώπη. Όταν οι αμφισβητούμενες εκλογές οδήγησαν σε μαζικές διαδηλώσεις το 2004, η Τιμοσένκο και ο Γιούσενκο αναδείχτηκαν ως οι ηγέτες της Πορτοκαλί Επανάστασης. Ο Γιούσενκο είχε δηλητηριαστεί με διοξίνη κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, πιθανότατα από τους συμμάχους της Μόσχας. Κόντεψε να πεθάνει και το πρόσωπό του σημαδεύτηκε φρικτά. Αλλά εν τω μεταξύ, η Τιμοσένκο είχε αρχίσει να καλλιεργεί τη νέα συμβολική εμφάνισή της, η οποία ορισμένες φορές έκανε τους δυο τους να μοιάζουν σαν την Πεντάμορφη και το Τέρας. Στην πραγματικότητα, η Τιμοσένκο είχε προσλάβει μια εταιρεία δημοσίων σχέσεων που συνειδητά εργάστηκε για να επαναδημιουργήσει την εικόνα της, μεταμορφώνοντάς την από σκληρή βασίλισσα του πάγου στο κοινοβούλιο σε μια γυναίκα της οποίας η γοητεία θύμιζε στους Ουκρανούς την αγαπημένη τους δασκάλα, αγίες και πριγκίπισσες παραμυθιών.
Ο Γιουσένκο κέρδισε τελικά την προεδρία το 2005, σε έναν «αγώνα» ενάντια στον φιλικά προσκείμενο στη Μόσχα Γιανουκόβιτς και η Τιμοσένκο έγινε πρωθυπουργός. Αλλά γρήγορα διαφώνησε με τον πρώην σύμμαχό της, ο οποίος απέρριψε την κυβέρνησή της μετά από λίγους μήνες. Επέστρεψε ως πρωθυπουργός το 2007- 2010 , όταν η παγκόσμια οικονομική κρίση έπληξε την Ουκρανία. Στις προεδρικές εκλογές του 2010 ήταν υποψήφια εναντίον του Γιανούκοβιτς, έχασε, και το 2011 φυλακίστηκε. Οι κατηγορίες αυτή τη φορά ήταν ότι υπερέβη τις αρμοδιότητές της ως πρωθυπουργός, υπογράφοντας μια νέα συμφωνία φυσικού αερίου με τη Ρωσία το 2009, στην οποία το υπόλοιπο υπουργικό συμβούλιο ήταν αντίθετο. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι οι κατηγορίες πραγματικά ήταν χαλκευμένες: η Τιμοσένκο μπορεί να έκανε μια κακή συμφωνία, αλλά όχι μία ποινικά διώξιμη.
Καθώς ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις πριν από τρεις μήνες και κορυφώθηκαν στο βίαιο κρεσέντο τους, με δεκάδες να πεθαίνουν στους δρόμους την περασμένη Πέμπτη, ο λαός φυσικά έψαχνε εμπνευσμένους ηγέτες. Πολλοί κρατούσαν αφίσες που έδειχναν την Τιμοσένκο στην πιο λαμπερή της φάση. Την Παρασκευή, το ανήσυχο ουκρανικό κοινοβούλιο που πλέον κυριαρχείται από πολιτικούς συμμάχους της, ψήφισε την απελευθέρωσή της. Το Σάββατο επέστρεφε στο Κίεβο.
Έτσι τώρα η Τιμοσένκο έχει επιστρέψει στην πλατεία, στα λουλούδια και στα οδόφραγμα όπου ελεύθεροι σκοπευτές σκότωναν διαδηλωτές και στα πλήθη που αποκαλεί ήρωες. Το αν θα είναι σε θέση να τους οδηγήσει προς την ειρήνη, τη σταθερότητα και την Ευρώπη δεν είναι καθόλου σαφές. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η φωτιά μίας εξαιρετικά φιλόδοξης πολιτικού καίει ακόμα μέσα σε αυτό το συμβολικό πρόσωπο και τα μαλλιά της πριγκίπισσας του παραμυθιού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου