Γωνία Πατησίων 40 και Στουρνάρα

6/12/44

Nikos Skoplakis

Αφού τελείωσε με το βουλεβάρτο, 

το αβερωφίδι επεκτάθηκε στον εθνικο-πατριωτικό κινηματογράφο αλά Τζαίημς Πάρις, 

γυρίζοντας φιλμάκι ζουμερής προπαγάνδας 
με την Ελλάδα που κάτι παθαίνει. 

Στο 0:08 του επιτεύγματος, χρησιμοποιείται πλάνο από το ερειπωμένο κτήριο της Γενικής Ασφάλειας, γωνία Πατησίων 40 και Στουρνάρα, μετά τα Δεκεμβριανά. 

Η φωτογραφία τραβήχτηκε πιθανότατα αμέσως μετά το τέλος των συγκρούσεων από τον Μάνο Πουλίδη και εναπόκειται στο αρχείο της ΕΡΤ, 

από όπου την ετσούρνεψε το αβερωφίδι (μαζί με άλλα πλάνα) για το φιλμάκι του.

Από την ίδια συλλογή, ετσούρνεψα κι εγώ την πιο "ευρύχωρη" εκδοχή του πλάνου, η οποία μας βοηθά να προσανατολιστούμε χωροταξικά και στις σημερινές συνθήκες.

Στο ισόγειο τμήμα της Ασφάλειας, επί της Πατησίων 40, στεγάζονταν η έκθεση επίπλων (!) Πέππα-Λεκατσά, όπως και το στέκι του μαυραγοριτισμού και δοσιλογισμού, εστιατόριο "Στρέλνα", το οποίο γνώρισε μεγάλες πιένες επί Κατοχής

 ("εκλεκτόν πρόγραμμα-πλήρης ορχήστρα-αρίστη κουζίνα, όπως και προπολεμικώς"). 

Το διπλανό νεοκλασικό με την διπλή αετωματική επίστεψη (Πατησίων 38) 

σώζεται εγκατελειμμένο και σήμερα (είχε στεγάσει τα "Έπιπλα Συρίγου" μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60), ενώ το δίπατο νεοκλασικό με τον φοίνικα (Πατησίων 36 και Σολωμού) έχει γκρεμιστεί προ πολλού. 

Στο άκρο, ξεχωρίζει η πολυκατοικία Πατησίων 32, 

που ανακαινισμένη και (δυστυχώς) χωρίς τα ίχνη των συγκρούσεων, 

υπάρχει και στις μέρες μας. 

Φυσικά, διακρίνεται ευκρινώς και το Πολυτεχνείο 

με τον περίβολο και τα ίχνη των μαχών στους τοίχους των κτηρίων του. 

Για τις μάχες στην περιοχή της Γενικής Ασφάλειας και του Πολυτεχνείου, 

καταγράφω περιληπτικά τα εξής: 

Από τις 4 Δεκ., δυνάμεις του 2ου τάγματος, του 3ου συντάγματος του ΕΛΑΣ βάλλουν το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας από γειτονικές πολυώροφες οικίες επί της Στουρνάρα, 

καθώς και από τον λόφο του Στρέφη. 

Δυνάμεις του "Λόχου Μπάιρον" της Σπουδάζουσας εγκαθίστανται μέσα στο Πολυτεχνείο και ενισχύουν την πίεση εναντίον της Γενικής Ασφάλειας. 

Ένα τμήμα, μαζί με τον επικεφαλής Γρηγόρη Φαράκο, οχυρώνεται στην Αρχιτεκτονική, ένα άλλο στο κτήριο Γκίνη 

και ένα τρίτο, μόλις 15 μ μακριά από την Γενική Ασφάλεια, 

στο ισόγειο κτήριο των διοικητικών υπηρεσιών του Πολυτεχνείου. 

Στις 18.00 μμ., σπεύδουν δύο βρετανικά άρματα και δύναμη βρετανών αλεξιπτωτιστών, προς ενίσχυση των φιλοναζί εθνικοφρόνων συμμάχων τους. 

Σφαγή των φοιτητών, σύλληψη αιχμαλώτων, 

πρώτη εκκένωση του Πολυτεχνείου [βλ. και: Φ. Τσέκερης, Εδώ Πολυτεχνείο-Από τους Αγώνες με την Σπουδάζουσα, εκδ. Εντός, 2007, σελ. 131-137]. 

Στις 6 Δεκ., θα ακολουθήσει δριμύτερη επίθεση του ΕΛΑΣ 

με πολυβόλα από τις στέγες των γειτονικών οικιών. 

Τελικά, η Γενική Ασφάλεια θα εκκενωθεί στις 14 Δεκ. και μαζί με το συγκρότημα του Πολυτεχνείου θα παραμείνει στα χέρια του ΕΛΑΣ, 

μέχρι την έναρξη της υποχώρησης, στις 4 Ιαν. 1945.