Ποια ήταν η καλύτερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης;

https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/199150_poia-itan-i-kalyteri-kybernisi-tis-metapoliteysis?fbclid=IwAR1fxPmUtLFk74v1CU4Rlxxx1a2tEQCvua8G7zumgOnW_5UK0pIrcvRMVhU

Κ. ΚΑΛΛΙΩΝΑΤΗΣ*

Η εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ καθαρή, όσο και απρόσμενη σε έκταση. Τα αίτια πολλά, με κυριότερα την εγγενή στο Μνημόνιο λιτότητα, κάποια λάθη τακτικής και ορισμένα απαράδεκτα ολισθήματα στο ήθος και ύφος της εξουσίας.

Παρά τα κοινωνικά αντίμετρα για τον περιορισμό της λιτότητας και τις αναδιανεμητικές πολιτικές υπέρ των πιο αδύναμων, αυτό που βάρυνε στην κρίση του κόσμου ήταν η διάψευση των προσδοκιών του για μικρή έστω βελτίωση του βιοτικού του επίπεδου: αν η ζωή του π.χ. κατρακύλησε 10 σκαλοπάτια επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ., ανέμενε επί ΣΥΡΙΖΑ να βελτιωθεί λιγάκι και να επιστρέψει στο -8, όχι να πάει στο -11 ή -12.

Η πιο ισορροπημένη και γι’ αυτό καλύτερη διαχείριση της κρίσης, που έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια και επέτρεψε στην οικονομία να ανακάμψει, δεν έκανε τη διαφορά.

Η ανάκαμψη άργησε, δεν πρόλαβε να αγγίξει τους «πολλούς» και τα πρόσφατα φιλολαϊκά μέτρα θεωρήθηκαν, κακώς, ως προεκλογικές παροχές.

Αυτή η κατάσταση πραγμάτων επέτρεψε στη Ν.Δ. να χαρακτηρίσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως «τη χειρότερη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης», κάτι το οποίο βεβαίως είναι αναληθές (βλ. «Εφ. Συν.» 20-5-2019).

Επειδή, δε, η ιστορία είναι πάντα καλός σύμβουλος σε μία κοινωνία της οποίας η συλλογική μνήμη συχνά ασθενεί, αξίζει να εξετάσει κανείς και από την ανάποδη, ποια ήταν δηλαδή η καλύτερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Για τον σκοπό αυτό, επιλέξαμε 10 οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια που θεωρούμε ότι είναι και τα πλέον σημαντικά για τη στάθμιση της κατάστασης και την εξέλιξη της χώρας στη διάρκεια των 4-5 τελευταίων δεκαετιών.

Αυτά είναι το εθνικό εισόδημα, το δημοσιονομικό ισοζύγιο, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, ο ιδιωτικός πλούτος, η απασχόληση και η ανεργία, το εξωτερικό ισοζύγιο, οι ξένες άμεσες επενδύσεις και, τέλος, το μέγεθος του δημόσιου τομέα όπως το καταγράφει η σχέση εργαζομένων στο Δημόσιο με αυτό του συνόλου της οικονομίας.

Στον Πίνακα 1 καταγράψαμε τη μεταβολή των 10 αυτών μεγεθών στη διάρκεια κάθε διακυβέρνησης της μεταπολίτευσης, χωρίς ωστόσο να μπούμε στον πειρασμό να συνθέσουμε έναν τελικό δείκτη αξιολόγησης και των 10 κριτηρίων συνολικά, τόσο γιατί ένα τέτοιο εγχείρημα θα ήταν επιστημονικά αυθαίρετο όσο και γιατί η απουσία ενός σύνθετου δείκτη δεν πιστεύουμε πως εμποδίζει τον αναγνώστη να εξαγάγει τα συμπεράσματά του.

Από τη σύγκριση, λοιπόν, των δεδομένων του Πίνακα 1 προκύπτει ότι τα διαθέσιμα στοιχεία για τις κυβερνήσεις της περιόδου 1974-1989 δεν καλύπτουν όλα τα κριτήρια, με εξαίρεση την περίοδο 1982-89 για την οποία δείχνουν σημαντικότατη αύξηση του δημοσίου χρέους και της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα, όπως και μεγάλη επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου.

Η σύγκριση ουσιαστικά περιορίζεται στις 4 τελευταίες δεκαετίες και με τη συγκεντρωτική ταξινόμηση του Πίνακα 2 προκύπτει ότι η κυβέρνηση Τσίπρα εμφανίζεται συχνότερα από όλες τις άλλες στις 3 καλύτερες επιδόσεις, ενώ απουσιάζει εντελώς από τις 3 χειρότερες επιδόσεις σε όλα τα κριτήρια.

Μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ενδεχομένως τα κριτήρια που επιλέχθηκαν, αλλά, με βάση αυτά το συμπέρασμα είναι πως η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με όλες τις αδυναμίες και τα ελαττώματά της, τα πήγε εμφανώς καλύτερα όλων των άλλων στη διαχείριση –να μην το ξεχνάμε– μιας χρεοκοπημένης οικονομίας.

*οικονομολόγος