ΦΡΙΝΤΑ - ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

Τάκης Σπετσιώτης

Πολύ πριν την γνωρίσω, την είχα ακουστά από την πρώτη μικρού μήκους ταινία της ''Μετά 40 μέρες'' του 1972. 

Στη δικτατορία ήταν τολμηρό για μια νέα κοπέλλα να καταπιαστεί θεματολογικά με την πρώτη έξοδο ενός φαντάρου απ' το στρατόπεδο και την επίσκεψή του σ' ένα πουρδέλο

.Τής το ανέφερα, όταν την πρωτοσυνάντησα, ντυμένη στα λευκά, με τον αέρα της έτοιμης σκηνοθέτιδας, στο φουαγιέ της Cinemagic το καλοκαίρι του '81, έτοιμη να στείλει στη Θεσσαλονίκη την 35μμ μεγάλου μήκους της ''Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί'', και, μ' ένα αυτοσαρκαστικό μειδίαμα, η Φρίντα μού είπε: ''Tραβεστί είμαι εγώ''. 

Εγώ νεώτερος, άπειρος, με το 16άρι μου μεγάλου μήκους ''Στην αναπαυτική μεριά'', εκτίμησα την ενθάρρυνσή της, βλέποντας μια φωτογραφία από το φιλμάκι μου: 

''Σαν φωτογραφία εποχής είναι.. Θα λειτουργήσει..'', και είδα με προσοχή την ατμοσφαιρική ταινία της πάνω στον έρωτα, τον πόθο, τη σκοτεινή γυναικεία σεξουαλικότητα (χωρίς τις συνήθεις ωραιοποιήσεις των γυναικών σκηνοθετών, και τα κατάλοιπα της ηθογραφίας), 

τα δίπολα επαρχία- πρωτεύουσα, 

καλλιτεχνική δημιουργία- αποτυχία, 

- ένα από τα λίγα δείγματα κινηματογράφου της ''ανανεωμένης παράδοσης'' με αναφορές στον Τζαβέλλα, τον Δαλιανίδη, αλλά και τους μαιτρ του ξένου μελοδράματος (Λανγκ κλπ). 

Αργότερα- ακούγοντας ιστορίες απ' την ζωή της- έβλεπα ότι στο καλογραμμένο της σενάριο, ακριβώς όπως στην κλασσική πεζογραφία, η ίδια και τα πρόσωπα του στενού οικογενειακού της περιβάλλοντος, κρύβονταν κάτω απ' τους ήρωες. 

Δεν έμεινε εκεί, στο ''βατό'' κινηματογραφικό είδος της ''ανανεωμένης παράδοσης''.

 Με τον δύσκολο ''΄Ησυχο θάνατο'' (1986) τόλμησε τον εσωτερικό της μονόλογο να τον πάει ακόμη πιο πέρα, στην επικίνδυνη για τον κινηματογράφο περιοχή της αυτοβιογραφίας, με την έννοια της χρήσης ατελών, παραπλανητικών στοιχείων του εαυτού της, ως πρώτη ύλη, για να κάνει κινηματογράφο και συγχρόνως ανατομία του κινηματογράφου, με μια ρωμαλέα σκηνοθεσία, ωστόσο, που όλο αυτό το θέμα της αλκοολικής ηρωίδας συγγραφέως που δεν μπορεί να γράψει, το δίνει τόσο κινηματογραφικά όσο ένα ποιητικό, αφηρημένο ψυχολογικό θρίλερ.

 Βλεπόμαστε τυχαία, και μιλούσαμε στα πεταχτά, δεν κάναμε ποτέ κολλητή παρέα, ωστόσο ένιωθα πως πάντα κάτι είχα να πω μαζί της

.Θυμάμαι που μούχε ζητήσει να ρθει ένα πρωί στη μουβιόλα να δει υλικό απ' την ταινία μου ''Μετέωρο και Σκιά'', που μοντάρονταν ακόμα- ενδιαφερότανε για τον πρωταγωνιστή μου Τάκη Μόσχο. ''Θα σκίσει ο Τάκης...πολύ καλό υλικό..'' είπε στην μοντέζ Δέσπω Μαρουλάκου και,πράγματι, επέλεξε τον Μόσχο πρωταγωνιστή στον ''΄Ησυχο θάνατο''. 

Θυμάμαι που μ' έψαχνε στο τηλέφωνο - έλειπα απ' την Αθήνα- για να μου πει πόσο τής άρεσε η τηλεταινία μου ''Εις το φως της ημέρας'', και για τις έξυπνες σκηνοθετικές λύσεις που είχα χρησιμοποιήσει προκειμένου να μετατρέψω σε καβαφική αλεξανδρινή πλατεία το.. Μοναστηράκι, και όχι μόνο. 

Μού την περιέγραψε σαν πολύ ταλαιπωρημένη, με αλκοόλ και λιποθυμικές κρίσεις στα γυρίσματα της τελευταίας της ταινίας ''Στα χρόνια της μεγάλης ζέστης''(1991) ένας φίλος μου τεχνικός που δούλευε στο συνεργείο της. 

Να διαισθανόταν άραγε τις ανυπόστατες κατηγορίες που θα υφίστατο (ήταν η εποχή της ανόδου της ιδιωτικής τηλεόρασης που δεν γούσταρε τις ταινίες μας, κι ένα βράδυ, που την είχα συναντήσει τυχαία σ' ένα κινηματογράφο, η Φρίντα μούχε πει: '' Μάς θέλουν για να κάνουμε τα σήριαλ του Μega'') . 

Να διαισθανόταν την τραγική αρρώστια της, τον επικείμενο, πρόωρο θάνατό της; 

Ποιος ξέρει; 

Μιλήσαμε και γι αυτή την υποβλητική ταινία της, και στο τηλέφωνο και διά ζώσης. 

Τα δικά μου ''Κοράκια'', της ίδιας χρονιάς, που μου ζητούσε να δει σε κασέτα, δεν πρόλαβα να της τα δώσω. Το βράδυ μετά την κηδεία της, πριν εικοσπέντε χρόνια, τέτοια εποχή, στο σπίτι της όπου με είχαν καλέσει για μια συλλυπητήρια ψαρόσουπα, με στοργή μαγειρεμένη και σερβιρισμένη στους φίλους, ενώ ο σύντροφός της Κυριάκος Αγγελάκος μού έδινε το βιβλιαράκι της ''1964-1988'', την θυμόμουνα που μούχε πει: 

'' Eγώ το γράψιμο δεν το εγκαταλείπω ποτέ..''. 

Και πράγματι είχε εκδώσει έξι βιβλία. ΄

Εφυγε στα 46 της μ' ένα αξιόλογο, αγωνιώδες έργο (μια συνεπή ενότητα προσπαθειών) και - αν κρίνουμε απ' ό,τι η ίδια γράφει-, μ' ένα πικρό μειδίαμα αυτοσαρκασμού στα χείλη: 

''Oύτε τόσο νέα, ούτε τόσο ευαίσθητη, ούτε τόσο ταλαντούχα'' - η αξέχαστη Φρίντα, με νεανικό είδωλό της στη Μεσσήνη την Μαρία Πολυδούρη.