To άρθρο του Σλάβοϊ Ζίζεκ για τον Νέλσον Μαντέλα στον Guardian ενεργοποίησε παβλοφιανώ τω τρόπω τα συνήθη αντιθεωρητικά, αντιδιανοουμενίστικα αντανακλαστικά της εγχώριας comme il faut δημοσιολογίας…
Με τον γνωστό της, νηφάλιο και ψύχραιμο πάντα τρόπο, η iefemerida ανήρτησε δημοσιεύση με τον εύγλωττο τίτλο «Ο κολλητός του Τσίπρα φιλόσοφος Ζίζεκ αποκαθηλώνει τον Μαντέλα αποκαλώντας τον «γέρο με πικρίες»».
Δεν προκαλεί καμία έκπληξη η επιλογή να σχολιαστούν αρνητικά τα δευτερεύοντα, ρητορικά στοιχεία του άρθρου του σλοβένου φιλόσοφου και να υποβαθμιστεί ο πυρήνας της επιχειρηματολογίας του, με τη σαν επωδό υπενθύμιση ότι ο αχρείος που τολμά να λέει τέτοια πράγματα για τον Μαντέλα είναι φίλος του Αλέξη Τσίπρα.
Τι είναι όμως αυτό που ενοχλεί εντέλει στην άρθρωση ενός λόγου που προβληματοποιεί την κανονιστική αγιοποίηση του Νέλσον Μαντέλα;
Είναι, θαρρώ, η προσπάθεια να δειχτεί πίσω από την αφηρημένη κατάφαση ενός προτάγματος χειραφέτησης η υπάρχουσα καθυστέρηση του υλικού περιεχόμενου της.
Ισχύει εδώ παραδειγματικά η κριτική που ήδη από το 1843 ασκούσε ο Κάρολος Μαρξ αναφορικά με το Εβραϊκό ζήτημα: η έμφαση στο ζήτημα των φυλετικών δικαιωμάτων είναι λειψή στο βαθμό που γίνεται χωρίς να ενταχθεί στο σύστημα των αποικιοκρατικών σχέσεων, η αμφισβήτηση των οποίων και προκάλεσε την ανάδυσή τους.
Είναι η εύκολη υπερθεμάτιση της αφηρημένης ισότητας αυτή που έρχεται να λειτουργήσει ιδεολογικά, συσκοτίζοντας το πλέγμα των οικονομικών σχέσεων που παραμένουν ημαρτημένες. Με δυο λέξεις, όσο δεν κάνουμε λόγο για την εκμετάλλευση, μπορούμε να αιθεροβατούμε ανέξοδα στον ουρανό των δικαιωμάτων.
Σλαβόι Ζίζεκ: Πικρός γέρος ο Μαντέλα
Η μυθοποίηση του Μαντέλα και ταυτόχρονα η αντιμετώπισή του ως σταρ με τους όρους του Χόλιγουντ φαίνεται πως ενοχλεί τον φιλόσοφο Σλαβόι Ζίζεκ και πυροδοτεί ένα άρθρο στην Guardian που προκαλεί αντιδράσεις, αφού παρουσιάζει τον Μαντέλα, λίγες μέρες μετά το θανατό του ως ένα γέρο με πικρίες που δεν εκπλήρωσε τις υποσχέσεις του.
Στο άρθρο του ο Ζίζεκ επισημαίνει πως με το θάνατό του ο Νέλσον Μαντέλα πέρασε στην αιωνιότητα το προφίλ του αγιοποιημένου σοφού
«Υπάρχουν ταινίες του Χόλιγουντ για αυτόν – τον υποδύθηκε ο Μόργκαν Φρίντμαν που παρεμπιπτόντως έχει υποδυθεί και τον Θεό σε άλλη ταινία- αστέρες της ροκ, θρησκευτικοί ηγέτες, αθλητές και πολιτικοί από τον Κλίντον ως τον Κάστρο ενώθηκαν υπό τις ευλογίες του».
Επισημαίνει ότι παρά τον κυρίαρχο μύθο και την κυρίαρχη εικόνα, στη Νότιο Αφρική η φτωχή πλειοψηφία του λαού ζει το ίδιο άθλια όπως και επί απαρχάιντ ενώ η αύξηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων συνοδεύτηκαν από αύξηση της ανασφάλειας, της βίας και του εγκλήματος.
«Η μοναδική αλλαγή είναι ότι η παλιά κυρίαρχη λευκή τάξη συνυπάρχει τώρα με μια νέα μαύρη ελίτ» σημειώνει. Προσθέτει πως το παλιό Αφρικανικό Εθνικο Κονγκρέσο υποσχέθηκε όχι μόνο το τέλος του απαρχάιντ αλλά και περισσότερη δικαιοσύνη, ένα είδος σοσιαλισμού. Κάτι που δεν συνέβη ενώ ο θυμός όλο και μεγαλώνει μεταξύ των μαύρων, φτωχών, νέων Νοτιοαφρικανών.
Το εκτενές άρθρο καταλήγει ως εξής:
«Αν θέλουμε να παραμείνουμε πιστοί στην κληρονομιά του Μαντέλα, πρέπει να ξεχάσουμε τα διάσημα κροκοδείλια δάκρυα και να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις που δημιούργησε η ηγεσία του.
Παρά το αδιαμφισβήτητο ηθικό και πολιτικό μεγαλείο του, μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο τέλος της ζωής του ήταν ένας πικρός γέρος, που γνώριζε καλά ότι ο ίδιος ο πολιτικός του θρίαμβος και η αναγόρευσή του σε παγκόσμιο ήρωα ήταν η μάσκα μιας πικρής ήττας.
Η παγκόσμια δόξα του είναι επίσης ένα σημάδι πως στην πραγματικότητα ο Μαντέλα δεν ενόχλησε την παγκόσμια τάξη εξουσίας.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου